
Sağlıkla İlgili Kan Bağışına Engel Durumlar
Bu bölümde SaÄŸlıkla ilgili durumunuzun kan bağışına engel olup olmadığını, engel ise ne kadar süreli bir engelin geçerli olduÄŸunu öÄŸrenebilirsiniz. Türkiye rehberinde yer alan baÅŸlıklar YEŞİL renginde sadece İngiltere rehberinde yer alan baÅŸlıklar KIRMIZI renginde sadece Dünya saÄŸlık örgütü rehberinde yer alan baÅŸlıklar MAVİ renginde yazılmıştır.
​
Sayfa içinde arama yapmak için CTRL+F tuÅŸlarına aynı anda basıp aradığınızı yazın.
​
İngiltere baÅŸlığı altında İsteÄŸe baÄŸlı baÅŸlığı altında yazılanlar İstisna olarak da çevrilebilirdi. Fakat orjinal kaynakta "Discretionary" olarak geçtiÄŸinden dolayı "İsteÄŸe BaÄŸlı" olarak çevirmeyi uygun gördüm. Rehberde "Discretionary: Gives reasons why a donor may be permitted to donate. The statements are conditional. All statements that must be fulfilled come before the final statement that they may be accepted. If the donor fulfils these requirements. as well as all others that apply, they can be accepted" yazıyor. Dolayısıyla İsteÄŸe baÄŸlı baÅŸlığı altında yazan bölümler kan bağışına kabul edilebilecek istisnalar olarak kabul edilebilir. Ayrıca İngiltere baÅŸlığı altında yer alan Yönlendirmeler kısmını da açıklamak gerekirse rehberde A-Z Indeks kısmı var ve hastalıkların karşısında bir baÅŸlık var. Mesela Åžarbon(anthrax)'ın karşısında akut enfeksiyonlar var ve Anthrax'a tıkladığımızda direkt olarak Akut Enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor.
​
Bu sayfayı hazırlamam uzun zamanımı aldı. Amacım kan hizmetlerinde çalışan tüm çalışanlara yardımcı olmak ve ÅŸu an kullandığımız Ulusal Kan Ürünleri Rehberinin güncellemesini hızlandırmaya katkıda bulunmak. Zira ÅŸu anki rehber dolayısıyla günde yüzlerce bağışcı reddedilmektedir.
​ABORTUS
​
​Teknik olarak düÅŸük ya da bilimsel adı ile abortus, yirminci gebelik haftasından ya da bebek 500 gram ağırlığa ulaÅŸmadan önce gebeliÄŸin herhangi bir nedenle sonlanmasıdır.
​
TÜRKİYE : 3. trimesterde 9 ay red. 1 veya 2. trimesterda ise, 6 ay
DSÖ REHBERİ: 6 ay red. (Abortion diye baÅŸlık altında yazıyor kürtaj diye de çevirilebilir)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE:Daha fazla bilgiye ihtiyacımız olduÄŸundan dolayı telefon ile bize ulaÅŸmanız gerekmektedir. (İnternet sitesinde bu ÅŸekilde yazmaktadır. Rehberde ise Hamilelik bölümüne yönlendirmektedir. İlgili kısma Hamilelik bölümünden ulaÅŸabilirsiniz)
ABSE (*TDK=APSE)
​
Apse, bir yerde irin birikmesidir. Bakteri enfeksiyonlarına karşı vücudun verdiÄŸi bir karşılıktır. (Latince abscessus, ayrılıp gitmek, sözcüÄŸünden türemiÅŸtir) Vücudun herhangi bir yerinde bir doku ya da organda oluÅŸan apse, kendini aÄŸrı, kızarıklık ve ÅŸiÅŸikler yaparak belli eder. Bazı apseler kendiliÄŸinden dışarı açılır ve akar. Apse`nin açılmadığı durumlarda bu iÅŸi ameliyatla yapmak gerekir.
​
TÜRKİYE : Tam iyileÅŸme ve tedavinin bitimini takiben en az 3 gün
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Tamamen iyileÅŸtikten sonra 14 gün geçmesi gerekir. EÄŸer antibiyotik kullandıysanız son hapın üstünden 7 gün geçmesi gerekir.
​
AÇLIK HALİ
​
TÜRKİYE : Bağış öncesi en az 2 saat öncesine kadar tam bir öÄŸün yenmiÅŸ olmalıdır. Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Açlık ile ilgili direkt bir bilgi yok fakat yeme içme diye bir baÅŸlık var. Kan ÅŸekerinin muhafaza edilmesi ve bayılma hissiyatının önlenmesi için bağıştan önce normal yemekler yenmelidir. Bağışçı aç ya da susamışsa, donasyon baÅŸlamadan içecek ve atıştırmalık teklif edilebilir ancak bu durum donörün kan vermesini engellemez. Son bilimsel araÅŸtırmalar donasyon sırasında içecek içen donörlerin daha sonra kendini iyi hissetmeme ihtimalinin daha düÅŸük olduÄŸunu göstermiÅŸtir. Kan vermeye geldiÄŸinizde sizden bağış yapmadan önce 30 dakikadan daha kısa sürede 500 ml su veya meyve suyu içmenizi rica ediyoruz. Bu sıvının mideyi uzatarak kan basıncını arttırdığı ve bu nedenle bayılma hissetme riskini azalttığı düÅŸünülmektedir. 500 ml su yudum yudum alınmasındansa eÄŸer yapılabilirse tek seferde içilmelidir. EÄŸer 500 ml'nin hepsini içerseniz sizin için daha iyi olur. EÄŸer sıvı içmemeyi tercih ederseniz lütfen bir çalışana bilgi verin; zorunlu deÄŸildir, ancak alınması kuvvetle önerilir. Bağışcılarımızın güvenliÄŸi ve mutluluÄŸunun saÄŸlanması için çalışanlarımız siz bağışta bulunmadan önce yeterli yeme ve içme yapıp yapmadığınıza iliÅŸkin nihai kararı verecektir.
​
ADDİSON HASTALIĞI
​
Thomas Addison'un 1855'te tanımladığı Addison hastalığı, böbreküstü bezlerinin kabuk korteks bölümünün, otoimmün, verem ya da mantar enfeksiyonu nedeniyle zarar görmesine baÄŸlıdır.
Güçsüzlük, kansızlık, kilo yitimi, mide-bağırsak rahatsızlıkları, kan bbasıncı düÅŸüklüÄŸü, deride kararma, bazı hastalarda da aşırı sinirlilik ve aşırı duyarlılıkla geliÅŸir. Eskiden ölümle sonuçlanabilirken, günümüzde sentetik hormonlarla büyük ölçüde tedavi edilmektedir.
​
TÜRKİYE : KALICI RED
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: KALICI RED
ADRENAL YETMEZLİK
​​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kalıcı Red.
Yönlendirmeler: Addison Hastalığı
​AIDS
​
AIDS, HIV etkeni nedeniyle insanlarda bağışıklık sisteminin çökmesine neden olan bulaşıcı bir hastalık. AIDS sözcüÄŸü, İngilizce Acquired Immune Deficiency Syndrome (EdinilmiÅŸ Bağışıklık EksikliÄŸi Sendromu) kelimelerinin baÅŸ harflerinden oluÅŸan bir kısaltmadır. HIV (İnsan bağışıklık yetmezliÄŸi virüsü), bağışıklık sistemine yavaÅŸ yavaÅŸ nüfuz ederek vücudun enfeksiyonlara karşı direncini yok eder ve bireyi çeÅŸitli rahatsızlıklara karşı korunmasız hale getirerek sonunda ölümüne sebebiyet verir. AIDS, HIV enfeksiyonunun son aÅŸamasıdır ve bu süreçte ölümcül enfeksiyonlara ve kansere sıklıkla rastlanır. Kanında HIV taşıyan kiÅŸiye HIV pozitif denir. Kavram bütünlüÄŸü saÄŸlamak açısından yaygın olarak HIV/AIDS birleÅŸik terimi kullanılır. HIV virüsü kana bulaÅŸtıktan sonra uzun yıllar belirti vermeyebilir ve kiÅŸi kendini iyi hissedebilir. Bazı vakalarda, HIV pozitif bir kimsenin 8 ila 10 yıl AIDS'e yakalanmadığı görülmüÅŸtür. BulaÅŸma gerçekleÅŸtikten en az 3 ay sonra yapılan ELISA testleri en doÄŸru sonucu verir.
​
TÜRKİYE : KALICI RED
DSÖ REHBERİ: KALICI RED
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: KALICI RED
AMERİKAN KIZIL HACI: KALICI RED
İNGİLTERE: KALICI RED
​
AKUPUNKTUR
​
TÜRKİYE : 12 ay
DSÖ REHBERİ: Son iÅŸlemin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 6 ay (EÄŸer hepatit C için valide edilmiÅŸ bir negatif NAT testi varsa 4 ay)
AMERİKAN KIZIL HACI: Red nedeni değildir. Şu an tedavisi devam edenler dahi verebilir.
İNGİLTERE: EÄŸer akupunkturu yapan kiÅŸi serfikalı ise ve belirtilen konseylere üye ise akupunktur tedavi görmeniz red nedeni deÄŸildir. EÄŸer belirtilen konseylere üye deÄŸil ise tedavinin bitiminden 4 ay geçmesi gerekmektedir. Ayrıca akupunktura neden ihtiyacınız olduÄŸunu bilmemiz gerekmektedir ve bu nedenin de red nedenleri arasında olmaması gerekir.
AKNE
​
TÜRKİYE : Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Hafif(ÅŸiddetli olmayan) aknesi olanlar; eÄŸer lezyon enfekte deÄŸilse, sistemik semptomları yoksa, damara giriÅŸ yeri etkilenmemiÅŸse ve immunsupressive ya da retinoid tedavisi almadıysa, uzun süreli düÅŸük doz antibiyotik tedavisi alsa dahi kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Damara giriÅŸ yeri temiz ise, yara enfekte deÄŸil ise(enfekte ise geçmesini bekleyin) kiÅŸi akneyi kontrol etmek için antibiyotik içse dahi kan verebilir.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Bu kişiler kan veremez
-
EÄŸer hayatında hiç etretinate içerikli (Tigason) tedavi aldıysa
-
Asitretin içerikli(Neotigason) adlı ilacın son dozunun üstünden 24 ay geçmediyse
-
İsotretinoin içerikli (Roaccutane) ilacın son dozunun üstünden 4 hafta geçmediyse
-
Åžu an sekonder enfeksiyon varsa
-
Sekonder enfeksiyona baÄŸlı sistemik antibiyotik kullanımının üstünden 7 gün geçmediyse
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer topikal tedavi alıyorsa (retinoidler dahil), oral antibiyotik, diüretik(spironolactone) ya da oral Siproteron Asetat(Dianette(siproteron asetat ve Etinilestradiol)) kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Akne rosacea, Akne için Asitresin kullanımı, Co-cyprindiol, Dianette, İzotretinoin,Akne için Neotigason Kullanımı, Roaccutane, Rosacea, Akne için Tetrasiklin Kullanımı,
AKUT ENFEKSİYON / ENFEKSİYONLU KİŞİ İLE TEMAS
​
TÜRKİYE : Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Minör hastalıklar baÅŸlığında; akut enfeksiyon sonrası tam iyileÅŸme ve antibiyotik tedavisinin bitmesinin üstünden 14 gün geçtikten sonra kan verebilirsiniz. EÄŸer semptomlar salmonella, campylobackter, streptococcus ya da stafilokokusa benziyorsa tam iyileÅŸmenin üstünden 28 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Akut enfeksiyonu olanlar kan vermemelidirler.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Bu kişiler kan veremez
-
Enfeksiyon ÅŸu an sürüyorsa
-
İyileÅŸmenin üstünden 2 haftadan daha kısa süre geçtiyse
-
Sistemik antibiyotik, anti-fungal ya da antiviral tedavinin üstünden 7 günden az geçtiyse
İsteÄŸe baÄŸlı: Uçuk, genital herpes ve basit üst solunum yolu enfeksiyonları (nezle, boÄŸaz aÄŸrısı ama influenza deÄŸil gibi) eÄŸer iyileÅŸiyorsa ve tedavi almıyorsa kan verebilir.
Yönlendirmeler: Apse, Akut BronÅŸit, Åžarbon(Anthrax), Artpod Borne Ensafalit(Kene Kaynaklı Ensafalit), Bilharyaz (ÅžiÅŸtomiyazis), Çıban, Lyme Hastalığı(Borrelioses), Akut Nezle, Su çiçeÄŸi, Klamidya-DiÄŸer, SoÄŸuk algınlığı, Bulaşıcı Püstüler Dermatit, DiÅŸ Absesi, Difteri, Amipli Dizanteri, EBV, Grip, Kızamıkçık, Glandular AteÅŸ, Hemofilis İnfluenza, El Ayak Ağız Hastalığı, Saç Biti, Herpes Zoster, Impetigo, Enfekte Göz, Enfeksiyöz Mononükleoz, Influenza, Labirentit(İç Kulak İltihabı), Lejyoner Hastalığı, Leptospirozis, Listeriyoz, Lyme Hastalığı, Kızamık, Menenjit,Kabakulak, Non-spesifik Üretrit-Akut, Orf, Viral Perikardit, Peritonsillar Abse, BoÄŸmaca, Tatarcık Humması, Poliomiyelit, Farenjit, Tekrarlayan AteÅŸ, Flebotomus AteÅŸi, Rubella(Kızamıkçık), Kızıl, ÅžiÅŸtomiyazis, Zona Hastalığı, Arpacık, 3 Günlük AteÅŸ Hastalığı, Kene Ensefaliti, Üretrit-Akut, Varisella, Weil Hastalığı, BoÄŸmaca ÖksürüÄŸü,Sarıhumma, Sandfly AteÅŸi,
Enfeksiyon Hastalıkları - Temas
Zorunluluk: Öncelikle temasta bulunduÄŸunuz kiÅŸinin hastalığı eÄŸer farklı bir baÅŸlıkta yer alıyorsa oraya bakmalısınız.
Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Mikrobun inkübasyon süresi içerisinde kan veremezsiniz eÄŸer inkübasyon süresi bilinmiyorsa son temastan sonra 4 hafta geçmesi gerekir.
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer enfeksiyon ömür boyu bağışıklık saÄŸlayacak olan hastalıklardan biri ise (kızamık, kızamıkçık, su çiçeÄŸi, kabakulak, boÄŸmaca gibi) ve kiÅŸi temas ettiÄŸi bu ömür boyu bağışıklık kazandığı hastalığı kesin olarak geçirdiyse temas olsa dahi kan verebilir.
-
Yaygın Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu hastalıklraından sayılacak, nezle, boÄŸaz aÄŸrısı, influenza, norovirüs ve diare ve kusmaya sebep olan enfeksiyonları geçiren kiÅŸilerle temasta bulunan bireyler eÄŸer bir semptomu yoksa kan verebilir.
-
Deri hastalıklarıyla ilgili bir temasta eÄŸer donasyon yapılan materyale geçiÅŸ mümkün deÄŸilse (örnek scabies(uyuz), ringworm(tinea corporis),tinea gibi) ve kiÅŸide enfeksiyon belirtisi yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Menenjit, ÅŸarbon(anthrax), klamidya ile temas sonrası profilaktik antibiyotik tedavisi görenler semptomlarının olmaması ÅŸartıyla kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Åžarbon(Anthrax) hastalarıyla Temas, Su çiçeÄŸi hastalarıyla temas, SoÄŸuk Algınlığı Temas, Kırım-Kongo AteÅŸi Temas, Bulaşıcı Püstüler Dermatit Teması, Diare ve Kusma ile Temas, Difteri ile Temas, Amipli Dizanteri ile Temas, EBV ile Temas, Grip ile Temas, Hemofilius Influenza - Temas, Kızamıkçık - Temas, Glanduler AteÅŸ - Temas, El Ayak Ağız Hastalığı Temas, Herpes Zoster - Temas, Impetigo Temas, Enfeksiyon Hastalıkları - Temas, Enfeksiyöz Mononükleozis Temas, Influenza - Temas, Lassa AteÅŸi Temas, Marburg AteÅŸi - Temas, Kızamık - Temas, Menenjit Temas, Kabakulak Temas, Nörovirüs Temas, BoÄŸmaca Temas, Romatizmal AteÅŸ Temas, Rubella Temas, Kızıl Hastalığı Temas, Zona Hastalığı Temas, Varisella Temas, BoÄŸmaca ÖksürüÄŸü Temas,
ALÇI(CERRAHİ İŞLEM UYGULANMIÅžSA)
Ayrı niye baÅŸlık açılmış belirsiz bir konu daha. Zaten cerrahi iÅŸlemden sonra 12 ay geçeceÄŸini biliyoruz. Alçı cerrahi iÅŸlem uygulanmamışsa ne yapmamız lazım herhangi bir bilgi yok fakat cerrahi iÅŸlem uygulanmışsa 12 ay geçmesi lazım.
​
TÜRKİYE : 12 ay
DSÖ REHBERİ: EÄŸer alçı var alçının çıkması ve organ hareketinin saÄŸlıklı ve tam olması gerekmektedir. Cerrahi iÅŸlem için bkz. Cerrahi iÅŸlemler: minör veya majör cerrahi (ameliyat)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok Cerrahi iÅŸlem için bkz. Cerrahi iÅŸlemler: minör veya majör cerrahi (ameliyat)
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok. Cerrahi iÅŸlem için bkz. Cerrahi iÅŸlemler: minör veya majör cerrahi (ameliyat)
İNGİLTERE: EÄŸer ÅŸu an alçınız varsa kan veremezsiniz. Cerrahi iÅŸlem için bkz. Cerrahi iÅŸlemler: minör veya majör cerrahi (ameliyat)
​
ALKOL KULLANIMI VE ALKOLİZM:
​
Alkolizm, alkollü içkilere kiÅŸinin fiziki ve psikolojik saÄŸlığına zarar verecek ÅŸekilde olan aşırı tutkunluk. Alkolizm sorunu olan kiÅŸiye ise alkolik denir.
​
TÜRKİYE : Alkol kullanımı halinde kiÅŸinin tam koopere olamayacağı varsayılır ve bağış en az 12 saat ertelenir. Alkolizm var ise KaraciÄŸer fonksiyon testleri düzelene kadar beklenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Donörün görüntüsü ve mental hali alkol aldığını gösteriyorsa ertelenir. EÄŸer toksikasyon belirtileri yoksa kan bağışı kabul edilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Donörde alkol intoksikasyonu var mı yok mu inspeksiyonla incelenir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: EÄŸer alkolizm tedavisi nedeniyle Antabuse (Disulfiram) alıyorsanız son dozun üstünden 7 gün geçmesi gerekir. Bağıştan önce alkol almamalısınız çünkü bağış sırasında ayık olmanız gerekmektedir ayrıca bağıştan önce ve sonra alkol alımı bayılma riskini arttırmaktadır
ALLERJİ, ALLERJİ: CİLTTE ALLERJİ
​
​TÜRKİYE : Anafilaksi öyküsü yoksa, cilt allerjisi deÄŸilse, kabul edilebilir. Cilt allerjisi: Tam ÅŸifayı takiben 1 gün sonra alınabilir. Cilt alerjilerinde lokal duyarlılık söz konusu deÄŸilse ve flebotomi sahasında deÄŸilse, kan bağışı için sakınca yoktur. Antihistaminik ilaç enjeksiyonunda 1 gün beklenir.
DSÖ REHBERİ: Anafilaksi öyküsü yoksa ÅŸu an kendini iyi hissediyor ve bağışın olacağı gün allerji ile ilgili belirtileri yoksa kan verebilir. Anafilaksi öyküsü varsa kalıcı olarak reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Anafilaksi öyküsü varsa kan veremez. Normal allerji ile ilgili bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Eğer kendinizi iyi hissediyorsanız, ateşiniz yoksa ve nefes alıp vermede problem yaşamıyorsanız kan verebilirsiniz.
İNGİLTERE: Donörün kan bağış iÅŸleminde kullanılacak maddelere karşı alerjisi olmadığından emin olun. (iodine, lidokain, lignokain)
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Alerjiye ya da aldığı ilaçlara karşı ÅŸiddettli semptomları olanlar
-
Son 7 gün içinde oral ya da enjekte steroid kullananlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: a) Donörün, oral/enjekte steroid tedavisi dışında bir tedavi alması (antihistaminikler, göz damlaları ya da intranazal steroidler(beklometazon(beconase) gibi) ya da alerji ya da anafilaksi öyküsü olması(adrenalin/epinefrini yanında taşıyanlar için) eÄŸer donör, kendini bağış yapacağı gün tamamen iyi hissediyorsa ve alerjisi olduÄŸu maddelere teması olmadıysa kan bağışlayabilir.
b) Nikel allerjisi bağışa engel değildir.
Yönlendirmeler: Alerjik Rinit, Alerji için Anti-histaminik kullanımı, Beconase Nazal Sprey, Bahar Nezlesi için Desensitasyon Enjeksiyonu, İlaç Allerjisi, Besin Alerjisi, Saman Nezlesi, Saman Nezlesi Desensitizasyonu, KurdeÅŸen, Lateks Allerjisi, Nazal Polip, Steven Johnson Sendromu, Ürtiker,
ALOPESİ
​
Alopesi tıp dilinde saç kaybı anlamına gelmektedir. Alopesi areatada ise saçlarda aniden yuvarlak saçsız alanlar oluÅŸturacak ÅŸekilde dökülme olmasıdır.
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Son 6 ay içinde Dutasteride(Avodart) grubu ilaç kullananlar
-
Son 4 hafta içinde Finasteride(Propecia, Proscar) grubu ilaç kullananlar
-
Åžu an sistemik anti-fungal tedavi alanlar
-
Alopesisi, malignensi ya da onun tedavisine bağlı olanlar
İsteğe Bağlı: Eğer bir tedavi altında değilse ve sadece Hidrosiklorin oral olarak aldıysa ya da sadece topikal tedavi alıyorsa, bağışcı kendini iyi hissediyorsa kan verebilir.
Yönlendirmeler: Saç kaybı için Avodart kullanımı, Kellik, Saç kaybı için Dutasteride kullanımı, Saç Kaybı Tedavisi, Saç Nakli, Hidroksiklorin(Alopesi), Saç Kaybı için Propecia Kullanımı, Saç Kaybı için Proscar Kullanımı,
AMFİZEM:
​
Amfizem, akciÄŸerlerdeki hava keseciklerinin (alveol) gerilip geniÅŸlemesi neticesinde bu hava keseciklerini birbirinden ayıran ince duvarların yırtılması ve buna baÄŸlı olarak da akciÄŸerlerin esnekliÄŸini kaybetmesiyle oluÅŸan ve solunum yetmezliÄŸine yol açan yaygın bir kronik akciÄŸer rahatsızlığıdır. Hava kesecikleri arasındaki baÄŸlar yırtıldığı için nefes almak için geniÅŸleyen akciÄŸerler sönmez ve içlerinde hava kalır. Bunun sonucunda da akciÄŸerlerin içindeki hava giriÅŸi ve oksijen dengesi bozulur. Akut enflamasyona yanıt olarak artan bir serum proteini olan α1 antitripsin eksikliÄŸi amfizem nedenlerinden biridir.
​
TÜRKİYE : KALICI REDEmpty Sella Syndrome
DSÖ REHBERİ: Hastalığın direkt adının geçtiÄŸi bir bilgi yok. Fakat respiratuvar hastalıklar baÅŸlığı altında ÅŸu ÅŸekilde yazdığından kalıcı red diyebiliriz. 1- İstirahat halinde nefes darlığı çekenler ve az fiziksel aktivite ile siyanoze olanlar 2- Åžiddetli obstrüktif havayolu hastalıkları(buna uzun süreli oral steroid tedavisi görmek zorunda kalanlar dahil) 3- Kronik ya da tekrarlayıcı respiratuvar enfeksiyonu olanlar kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
ANAFİLAKSİ:
​
Anafilaksi aniden baÅŸlayan ve ölüme neden olabilen ciddi bir alerjik reaksiyondur. Anafilakside genel olarak kızarıklık, kaşıntı, boÄŸaz ÅŸiÅŸmesi ve kan basıncının düÅŸmesi gibi semptomlar söz konusudur. Yaygın nedenleri böcek ısırmaları, gıdalar ve ilaçlardır.
​
TÜRKİYE : KALICI RED
DSÖ REHBERİ: KALICI RED
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: KALICI RED
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Anafilaksi öyküsü eÄŸer anafilaksi geliÅŸtirdiÄŸiniz madde ile karşılaÅŸmadıysanız ve kendinizi iyi hissediyorsanız bağışa engel deÄŸildir.
ANEMİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Anemi, hematinikler(demir, B12, folat eksikliÄŸi) dahil baÅŸlığı altında incelenmiÅŸ.
Kabul Edin:
-
GeçmiÅŸte demir eksikliÄŸi anemisi olanlar bu neden eÄŸer tek başına bağışa engel deÄŸilse tedavi bittikten ve tamamen iyileÅŸtikten sonra kan bağışlayabilirler.
-
GeçmiÅŸte b12 ya da folat eksikliÄŸi olanlar ÅŸu an tamamen iyileÅŸmiÅŸ ve idame dozda b12 ya da folik asit alıyorlarsa kan bağışlayabilirler
Reddedin:
-
Minumum hemoglobin seviyesini karşılamayanları
-
Anemi nedeniyle tedavi görenleri ya da araÅŸtırma altında olanları
Kalıcı Olarak Reddedin
-
Nedeni belirsiz ya da sistemik bir hastalığı bağlı kronik anemisi olanları
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Hemoglobin seviyesi düÅŸük olanlar
-
Anemi nedeniyle tedavi görenler ya da araÅŸtırma altında olanlar
İsteğe Bağlı:
-
GeçmiÅŸte demir eksikliÄŸi anemisi olanlar eÄŸer ÅŸu an araÅŸtırma altında deÄŸilse ve altta yatan neden tek başına bağışa engel deÄŸilse kan verebilir.
-
Anemiyi tedaviyi takiben eÄŸer donör aneminin tekrarlamaması için ilaç(demir, pernisyöz anemi için b12 ya da folat eksikliÄŸi için folik asit) alıyorsa kan bağışlayabilir.
-
DiÄŸer durumlar için Uzmanımızdan yardım alabilirsiniz. Hemoglobin bozuklukları, hemolitik anemi gibi hastalıklar kendilerine ait baÅŸlıklarda incelenmiÅŸtir.
Yönlendirmeler: B12 EksikliÄŸi, Folat EksikliÄŸi, Demir Enjeksiyonu, Demir EksikliÄŸi, Demir Tedavisi, Pernisyöz Anemi,
ANESTEZİKLER
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Anestezik ya da sedasyonun yapılmasını gerektiren altta yatan durum kan bağışına engel ise
-
Anestezik ya da sedasyon iÅŸlemininn üstünden 24 saat geçmediyse
Ek Bilgi: Lokal anestezik gerektiren iÅŸlemler normalde infeksiyon riski ile bir baÄŸlantı varsa daha uzun süre reddedilmelidirler. Sedasyon iÅŸleminin üstünden minumum 24 saat geçmesi gerekir. Bunun nedeni bağışcının iÅŸlemi anladığından ve verilen sorulara doÄŸru cevap verdiÄŸinden emin olmamız gerekir.
Yönlendirmeler: Anestezi, Genel Anestezi, Lokal Anestezi, DiÅŸ Anestezisi, Bölgesel Anestezi, Minör İşlemler için Sedasyon, Lokal Anestezik, UyuÅŸturma Amacıyla Local Enjeksiyon, Minör İşlemler için Sedasyon,
​
ANEVRİZMA:
​
Anevrizma, atardamarların duvarında oluÅŸan baloncuk ÅŸeklindeki patolojik geniÅŸlemeleri tarif eden genel tıbbi tanımlamadır. Beyin atardamarları ve aort damarı, anevrizmaların en sık yerleÅŸtiÄŸi bölgelerdir. Anevrizmalar, normal bir atardamara göre çok daha zayıf duvar yapısına sahip oldukları için, patlayarak hayatı tehdit eden ciddi kanamalara neden olabilirler.
​
TÜRKİYE: KALICI RED
DSÖ REHBERİ: Bilgi Yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Beyin damarlarında olmuş ise KALICI RED. Diğerleri hakkında doktorumuza başvurun deniyor.
​
ANJİOGRAFİ:
​
Anjiyo, anjiyografi ya da arteriografi özellikle atardamar, toplardamar ve kalbin içini(lümen) görüntüleyen medikal görüntüleme tekniÄŸidir. Genellikle radyo-opak bir ajanin damar yoluna verilip X-ray ışınları ile fluroskopi metoduyla görüntü oluÅŸturmasına dayanır.
​
TÜRKİYE: Tanı konulana kadar beklenmelidir. Daha sonra tanıya göre karar verilir. GEÇİCİ ÅžARTLI RED
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İngiltere: Bilgi yok.
ANTİOKAGÜLAN TEDAVİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: İlaçlar ve Aşılar Bölümüne Bakınız.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Åžu an antikoagülan tedavi alanlar
-
Rekürrent trombozis(2 ya da daha fazla atak) nedeniyle tedavi gördüyse
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer spesifik bir durum nedeniyle yapılan tedavi tamamlanalı 7 günden fazla geçtiyse ve bu neden tek başına engel deÄŸilse, izole derin ven trombozu ya da pulmoner embolizm nedeniyle tedavi aldıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Heparin, Kan İnceltici, Warfarin - PıhtılaÅŸma Durdurmak için,
AORT STENOZU(DARLIÄžI):
​​​Aort kapağı sol ventrikül ile aort arasında bulunur ve normalde sol ventrikülden aortaya atılan kanın tekrar sol ventriküle geri dönmesini önler (bakınız: kan dolaşımı ve kalp kapakları). Aort kapağı normalde 3 yaprakçıktan (küspis) oluÅŸur. Aort darlığı (AD), normalde tamamen açılarak kanın ileri doÄŸru gitmesine izin veren aort kapağının, çeÅŸitli nedenlerle daralarak kanı ileri doÄŸru geçiÅŸine engel oluÅŸturmasıdır.
​
TÜRKİYE: KALICI RED
DSÖ REHBERİ: Kalp kapak rahatsızlıkları KALICI RED. [Acquired valvular disease with stenosis or regurgitation]
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Net bilgi yok. Fakat Ciddi kalp rahatsızlığı olan grubunda düÅŸünürsek KALICI RED
Amerikan Kızıl Hacı: Kalp kapak hastalıkları baÅŸlığı altında günlük faaliyetlerinizde bir sıkıntı yok ve son 6 ayda herhangi bir semptom göstermediyseniz verebilirsiniz deniyor.
İNGİLTERE: KALICI RED
​
ARI SOKMASI:
​​
TÜRKİYE: Isırık flebotomi sahasında deÄŸilse, 1 gün, Isırık flebotomi sahasında ise, iyileÅŸme beklenir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İngiltere: Isırık kaşınıyor ve inflamasyon olduysa iyileÅŸene kadar bekleyin. Antibiyotik kullandıysanız üstünden 7 gün geçmesini, iyileÅŸmenizin de üstünden 14 gün geçmesini bekleyin.
​
ARTERİYAL TANSİYON / HİPERTANSİYON
​
TÜRKİYE: Tansiyonunuz 180/100'den düÅŸük 90/60'dan yüksek olmalıdır. DeÄŸilse 1 gün red.
Hipertansiyon: Komplikasyon yok ise ve ilaç kullanımı olsun ya da olmasın kabul edilebilir sınırlardaysa kan bağışı kabul edilebilir
DSÖ REHBERİ: 140/90'dan düÅŸük 100/60'dan yüksek
Hipertansiyon: Kontrol altına alınmış(ilaçla ya da ilaçsız) ve komplikasyon yoksa alınır. EÄŸer tansiyon tedavisine yeni baÅŸlandıysa ya da ilaçlar yeniden düzenlendiyse üstünden 28 gün geçmesi beklenir. Hipertansif kalp ya da böbrek hastalığı varsa kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 180/100'den düÅŸük olmalı
Amerikan Kızıl Hacı: 180/100'den düÅŸük 90/50'den yüksek olmalı
Hipertansiyon: Antihipertansiyon ilaçları bağışı engellemez.
İngiltere: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Hipertansiyonun nedeni şu an araştırılıyorsa
-
Anti hipertansif ilaç tedavisi son 4 hafta içerisinde deÄŸiÅŸtirildiyse
-
Bayılma, baÅŸ dönmesi ya da sersemlik gibi semptomlarla ilgili problem yaşıyorsa
-
Kalp yetmezliÄŸi varsa
-
Diyaliz gerektiren böbrek yetmezliÄŸi, eritropoetin ya da benzeri ilaçların kullanımı, böbrek yetmezliÄŸi ile ilgili bir takip ya da aktif araÅŸtırma altında olanlar
-
EngellenmiÅŸ ya da daralmış bir arter için cerrahi görenler (bütün amputasyonlar dahil)
-
Daha önce bir kez dahi olsa kangren olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: a) EÄŸer donör yüksek tansiyon nedeniyle düzenli olarak kontrol ediliyorsa fakat herhangi bir tedavi baÅŸlanmamışsa kan verebilir.
b) EÄŸer donör yüksek tansiyon nedeniyle ilaç kullanıyor fakat aldığı ilacın ne tipi ne de dozu son 4 hafta içinde deÄŸiÅŸmemiÅŸse ve kendini iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
c) EÄŸer kangren, diyabet ya da periferik vasküler hastalık nedeniyle olmamışsa (hipotermi ya da meningokok menenjit nedeniyle mesela) ve tüm yaralar tamamen iyileÅŸmiÅŸ ise amputasyon yapılmış olsa dahi kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: BirleÅŸik Krallıktaki 20 kiÅŸiden 1’ine hipertansiyon bulunmaktadır. Hipertansiyonu olan bir çok kiÅŸinin saÄŸlığı iyidir ve kan bağışlayamaya uygundur. Önemli olan yüksek tansiyon nedeniyle komplikasyonları oluÅŸan(kalp yetmezliÄŸi, böbreklere zarar, tedavi nedeniyle hipotansiyon sıkıntısı yaÅŸayanlar) kiÅŸilerden kan almamak gerekir.
Yönlendirmeler: Kan Basıncı için Alfa Bloker Kullanımı, Antihipertansifler, Kan basıncı için beta bloker kullanımı, Yüksek Kan Basıncı, Kan Basıncı İlaçları, Kan basıncı için Clonidine, Malignant Hipertansiyon,
​
ARTERİYAL TROMBOZ
​
Tromboz, damar yatağı içinde kan pıhtısının oluÅŸması ve böylece kan akışını engellemesi durumuna verilen genel isimdir. Arteriyel ve venöz sistemde trombüs etiyolojisi farklıdır. Arteriyel trombozun etiyolojisinde endotel disfonksiyonu ve trombositler ön plandadır. Arteriyel trombozun en sık nedenidir aterosklerozdur. Ateroskleroza baÄŸlı arteriyel tromboz sonucu geliÅŸen akut koroner sendrom ve serebrovasküler hastalıklar insanlarda halen en fazla görülen ölüm nedenlerini oluÅŸturmaktadırlar.
​
TÜRKİYE: KALICI RED
DSÖ REHBERİ: KALICI RED
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: KALICI RED
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: KALICI RED
​
ASBESTOSİZ
​
Asbestozis nedbeleÅŸmeye neden olacak ÅŸekilde asbestos liflerinin varlığından geliÅŸen bir akciÄŸer hastalığıdır. Solunumunuzu engeller ve oksijeni kan akımına girme yeteneÄŸini bozar. Bu hastalık için baÅŸka isimler pulmoner fibrosis ve intersitisyal pnömonittir.
​
TÜRKİYE: KALICI RED
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok
​ASİT HAZIMSIZLIÄžI (GASTRO-ÖZEFAGEAL REFLÜ)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Hafif Gastroözafageal Reflüsü olanlar kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: EÄŸer ÅŸu an araÅŸtırma altındaysa ya da yapılan araÅŸtırmanın sonucunu bekliyorsa kiÅŸi kan veremez. Düzenli veya düzensiz ilaç kullanımı ile semptomlar hafiflediyse ve kiÅŸi saÄŸlıklı ise kabul edin.
Yönlendirmeler: Asit hazımsızlığı, Asit Reflüsü, Antasitler(Anti-asitler), Gastrit, Gastroözafageal Reflü(GÖRH),H2 Reseptör Antagonistleri, Mide EkÅŸimesi, Hiatus Hernisi, Hazımsızlık, Proton Pomba İnhibitörleri, Hazımsızlık(Indigestion)- Tedavi Dahil,
ASTIM
​
Astım, solunum yollarının süregelen bir iltihap sonucu aşırı derecede duyarlı olmasına ve bazı etkenlerle zaman zaman daralmasına neden olan bir solunum yolu hastalığıdır.
​
TÜRKİYE: Asemptomatikse, oral kortikosteroid tedavisi almıyorsa ve astım krizi emosyonel stresle ilgili deÄŸilse kan bağışı kabul edilir. Semptomatikse ve/veya astım krizi emosyonel stresle ilgili ise uygun süre reddedilir. Oral kortikosteroid kullanımı varsa, son dozu takiben 7 gün red verilir.. İnhalar kortikosteroid tedavisi tek başına kan bağışı için engel oluÅŸturmaz
DSÖ REHBERİ: EÄŸer hastalık non steroid ve/veya inhale steroid tedavi ile asemptomatik olarak seyrediyorsa kabul edin. Akut atak krizi olduysa en az 14 gün bekleyin. EÄŸer oral ya da enjekte steroid tedavisi gördüyseniz 14 gün bekleyin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Direkt bir bilgi yok ya da ben bulamadım. Rehberde astım geçen tek kısım ilk bağışcılara astım ya da yaygın alerjiniz var mı diye sorun denmiÅŸ ve o baÅŸlıktaki soruların hepsi kalıcı ya da geçici reddir demiÅŸ.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer günlük aktivitelerinizde bir kısıtlama yoksa ve bağış sırasında nefes alıp vermede sıkıntı yaÅŸamıyorsanız kan verebilirsiniz. Astım için kullanılan ilaçlar bağış yapmanızı engellemez.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Astımı semptomatik olan kişiler
-
Son 6 ay içinde 3 haftadan uzun süreli oral ya da enjekte steroid tedavisi bitenler. (Son 6 ay içinde 3 hafta ya da daha uzun süre steroid alanlar tedavi bittikten 6 ay sonra verebilir)
-
Son 12 ay içinde uzun süreli(6 ay ya da daha uzun) oral ya da enjekte steroid tedavisine ihtiyaç duyanlar
-
Son 7 gün içinde kısa süreli(3 haftadan az) steroid tedavisi görenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer b c ve d şıkkı geçerli deÄŸilse, pontansiyel donör donasyonun yapılacağı sırada asemptomatik ise düzenli önleyici tedavi alsa(inhaler steroidler dahil) dahi kan bağışlayabilir.
Ek bilgi: Semptomatik astımı olan kiÅŸilerden kan almak kanın oksijen taşıma kapasitesini düÅŸürüp semptomları daha kötüleÅŸtirecktir. Steroid tedavisi ise enfeksiyonun belirti(iÅŸaret) ve semptomlarını gizleyeceÄŸinden dolayı bu kiÅŸilerden kan almak tehlikelidir.
Yönlendirmeler: Astım için İnhaler Kullanımı,
AÅžIRI YORGUNLUK
​
TÜRKİYE: Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ: REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: EÄŸer kronik yorgunluk sendromu var ise iyileÅŸseniz dahi bağış yapamazsınız. Fakat direkt aşırı yorgunluk diye bir konu yok. Hiç bir rehberde, zaten bağış yapmanız için kendinizi fit ve iyi hissetmeniz lazım deniyor. Dolayısıyla tüm rehberlerde uygun süre ile red olarak düÅŸünülebilir.
​
BABESİYOZ
Babesiyoz, Babesia cinsine ait bir protozoal parazitin (tek hücreli parazitler) neden olduÄŸu kene kaynaklı bir hastalıktır. Babesiyoz genellikle hayvanlarda oluÅŸur; koyun, sığır, at ve diÄŸer evcil hayvanları etkileyebilir. Babesiyoz kene ısırığı ile hayvanlardan insanlara bulaÅŸabileceÄŸi gibi, kan transfüzyonu veya anneden bebeÄŸe plasenta yolu ile de bulaÅŸabilir.
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ: REHBERİ: Kalıcı red
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red
Amerikan Kızıl Hacı: Kalıcı red
İNGİLTERE: Cevap verebilmemiz için konu ile ilgili daha fazla bilgi almamız gerekli bu yüzden telefon ile aramanız gerekiyor.
BAÄžIÅž ARALIÄžININ UYGUNSUZLUÄžU / BAÄžIÅž SIKLIÄžI
​
TÜRKİYE: Rehberde bulunan tutarsızlıklardan bir tanesi burada yer alıyor. Rehberde red kısmında bağış aralığının uygunsuzluÄŸu konusunda ÅŸöyle yazıyor: "Son bağıştan sonra erkeklerde en az 90 gün geçmiÅŸ olmalıdır. Son bağıştan sonra kadınlarda en az 120 gün geçmiÅŸ olmalıdır" Fakat 56 gün geçtikten sonra yılda 1 kereye mahsus olmak üzere kan verebilirsiniz.
DSÖ REHBERİ: Tüm dünyada minumum bağış aralığı süresi 56 gün(8 hafta)ve 16 hafta arasında deÄŸiÅŸmektedir. Kadın ve erkeklerin bağış sayısı da aynı ÅŸekilde deÄŸiÅŸmektedir. Erkekler için minumum 12 hafta kadınlar için 16 hafta diyebiliriz.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Erkekler 1 yıl boyunca en fazla 6 kez standard kan bağışı yapabilir, kadınlar ise 4 kez. İki standart kan bağışı arası süre minumum 2 ay olmalıdır. Maximum donasyon sayıları hiç bir koÅŸulda geçilmemelidir.
AMERİKAN KIZIL HACI: İki tam kan bağış arası en az 8 hafta(56 gün) beklemeniz gerekir. Power Red(?) bağışlarınız arasında 16 hafta (112 gün) beklemeniz gerekir. Platelet afrezini 7 günde 1 toplamda yılda 24 kez verebilirsiniz.
İNGİLTERE: İsteğe Bağlı:
1- Tam Kan: İki donasyon arası minumum aralık normal ÅŸartlar altında 12 haftadır. Düzenli bir ÅŸekilde 16 haftadan kısa sürede bağışa gelen donörlere demir eksikliÄŸi nedeniyle artmış risk altında oldukları bildirilmeli ve bu kiÅŸilere bağış aralığını ortalama 16 hafta ya da daha fazlaya çıkarmaları söylenmelidir. Genetik hemokromatozisi olan kiÅŸiler 12 haftadan daha kısa sürede kan verebilirler. Tam kandan sonra platelet bağışı yapmak isteyenler ilk platelet bağışı için minumum 4 hafta beklemelidirler
İnternet Sitesinde: Erkekler 12 haftada, kadınlar 16 haftada bir kan verebilir.
2- Çift Eritrosit Aferezi: İki bağış arası minumum aralık 26 haftadır. 32 haftadan daha kısa süre içinde bağışa gelen kiÅŸilere artmış demir eksikliÄŸi riski nedeniyle bilgi verilmeli ve donasyon sıklığını ortalama 32 hafta ve üzerine çıkarılmaları önerilmelidir. Genetik hemokromatozisi olan kiÅŸiler iki bağış arası 26 haftadan daha kısa sürede bağış yapabilirler.
3- Aferez Platelet ve Plazma: İki bağış arası minumum aralık 2 haftadır ve yılda en fazla 24 kez aferez bağışı yapılabilir.4 haftadan daha kısa aralıklarla düzenli bir ÅŸekilde bağışa gelen kiÅŸilere artmış demir eksikliÄŸi riski nedeniyle bilgi verilmeli ve donasyon sıklığını ortalama 4 hafta ve üzerine çıkarmaları önerilmelidir. Platelet bağışından sonra tam kan bağışı yapmak isteyen kiÅŸiler minumum 4 hafta beklemelidirler.
4- Mobilize Granülositleri İçeren Lökosit Aferezi: Bunlar genellikle yönlendirilmiÅŸ bağışlardır. Bağış arasında minumum 48 saat olmalı ve donör 7 gün içerisinde 2’den fazla bağış yapmamalıdır. Granülosit aferezi sonrası tam kan bağışı yapacaklar minumum 8 hafta beklemelidirler.
5-Kök Hücre Bağışcısı: Donör kemik iliÄŸi hasatından sonra 12 ay geçmeden herhangi bir bağış yapmamalıdır. Periferik kök hücre ekiminden sonra ise en az 6 ay geçmeli, lenfosit donasyonundan sonra ise 3 ay geçmesi gerekmektedir. Kök hücre bağışından sonra geçmesi istenen süreler, donörün gelecekteki kök hücre ya da lenfosit bağışı yapması gerekebileceÄŸinden dolayı uzundur.
Yönlendirmeler: Aferez donasyon sıklığı, Kan Bağışı Sıklığı, Komponent bağış sıklığı, Donasyon sıklığı, Çift eritrosit aferezi sıklığı, Donasyon Sıklığı, Bağışlar arası Zaman, Lökosit Bağış Sıklığı, Lenfosit Bağış Sıklığı, Platelet Donsayon Sıklığı,
​
BAÅž AÄžRISI
TÜRKİYE: Altta yatan nedene göre hareket edilir. iyileÅŸtikten en az 1 gün sonra.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer baÅŸ aÄŸrısı varsa altta neden hastalıktan dolayı deÄŸilse baÅŸ aÄŸrısı geçtikten sonra verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. Kendini iyi hissetmesi lazım her bağışta geçerli olduÄŸundan baÅŸ aÄŸrısı olmaması lazım diyebiliriz.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: 1. Arada Sırada: Eğer Arada sırada ise kişi kan bağışlayabilir.
2. Düzenli
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer düzenli baÅŸ aÄŸrısı araÅŸtırılmamışsa
İsteğe Bağlı: Eğer araştırılmış ve tanı bağışa enfel bir durum değilse kişi kan bağışlayabilir.
BAÅž DÖNMESİ
​
TÜRKİYE: Altta yatan nedene göre hareket edilir. iyileÅŸtikten en az 1 gün sonra.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kendinizi iyi hissediyor ve baÅŸ dönmeniz yoksa verebilirsiniz.
​​
BATI NİL VİRÜSÜ
​
Batı Nil Virüsü tropik ve ılıman iklimlerde bulunan bir virüstür. İlk olarak 1937 yılında Uganda'nın Batı Nil Bölgesinde görülmüÅŸtür diye kaynaklarda yer alsa da Büyük İskender'in de ölümüne yol açmıştır. Sivrisinekler aracılığı ile tüm memeli hayvanlara ve insanlara bulaÅŸabilir. Hastalık, 2-8 gün süren bir yumurtlama periyodunun ardından kendini yüksek ateÅŸ, bulantı, aÄŸrı olarak hissettirir. Bazı ağır vakalarda ise hasta yarı-koma durumuna bile girebilir.
​
TÜRKİYE: Hastalığın insanlara bulaşının söz konusu olduÄŸu bir bölgeden ayrıldıktan sonraki 28 gün boyunca reddedilir. (bkz. Yurt dışı ülke listesi) Tanı konmuÅŸ veya ÅŸüphelenilmiÅŸ ise 4 ay reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Batı Nil Virüsü enfeksiyonu geçirmiÅŸse ya da benzer semptomlar var ise tam iyileÅŸmeden 6 ay sonra kan verilir. İnsan vakalarının görüldüÄŸü endemik bir bölgeye ziyaretten sonra 28 gün geçmesi istenir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: EÄŸer doÄŸrulanmış bir NAT testi yoksa endemik bölge ziyaretinden sonra 28 gün geçmesi gerekir. Tanı almış hastalar ise tam iyileÅŸmeden 120 gün geçtikten sonra kan verebilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Batı Nil Virüsü endemik bölge ziyaretinin üstünden 6 ay geçmemiÅŸ ve donör endemik bölgede ya da dönüÅŸünde Batı Nil Virüsü tanısı aldıysa
-
Batı Nil Virüsü endemik bölge ziyaretinin üstünden 6 ay geçmemiÅŸ ve donör endemik bölgede ya da dönüÅŸünü takiben 28 gün içinde Batı Nil Virüsü benzeri semptomları olduysa
-
DiÄŸer durumlar için endemik bölge ziyaretinin üstünden 4 hafta geçtikten sonra kan verebilir.
İsteğe Bağlı:
-
Tüm donorler endemik bölge ziyaretinin üstünden 6 ay geçtikten sonra kan verebilir. EÄŸer herhangi bir enfeksiyona dair kanıt ya da semptom yoksa bu süre 4 haftaya düÅŸürülebilir. EÄŸer 4 hafta geçmemiÅŸse herhangi bir semptom ya da tanı yoksa Batı Nil Virüsü için yapılan valide edilmiÅŸ bir NAT testi varsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer donörün dönüÅŸünün üstünden 6 ay geçmediyse ve dönüÅŸünü takiben 28 gün içinde ya da o bölgede Batı Nil Virüsünü andıran semptomları olduysa fakat Batı Nil Virüsü tanısı konmamışsa valide edilmiÅŸ Batı Nil Virüsü NAT testi varsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
​​BAYILMA(SENKOP)
​
TÜRKİYE: Sık ve tekrarlayıcı bayılmalarda altta yatan neden belirlenene kadar ret
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: GecikmiÅŸ Bayılma Tanımı: Donörün, donasyon merkezinden ayrıldıktan sonra bayılması.
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Açıklanamayan gecikmiÅŸ bayılma hikayesi olan kiÅŸiler
-
Donasyona takiben iki kere üst üste bayılmış kiÅŸiler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donörün bayılma geçmiÅŸi varsa kiÅŸi kan verebilir fakat dikkatli bir gözlem gereklidir.
Ek Bilgi: Açıklanamayan gecikmiÅŸ bayılma, donasyon geçmiÅŸi dışında açık bir nedenin olmadığı bayılmalardır. GecikmiÅŸ bayılma; dehidrasyon, yoÄŸun çaba, hoÅŸ olmayan bir durumla karşılaÅŸma ya da uzun süre ayakta kalma nedeniyle olabilir.
Yönlendirmeler: GecikmiÅŸ Bayılma, Ani baÅŸ dönmesi - Bayılma hissi, Bayılma, Senkop
​
BEŞİNCİ HASTALIK: ÇOCUKLUK ÇAÄžI VİRAL ENFEKSİYONLAR
BeÅŸinci hastalık, özellikle çocuklarda görülen ve yüzdeki tipik döküntü ile tanınabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Alyuvarları etkileyen ve “eritema enfeksiyozum” da denen beÅŸinci hastalığın etkeni “Parvovirüs B19” adı verilen bir virüstür. ÇoÄŸu çocukta hafif geçen ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmayan beÅŸinci hastalık, kansızlığı bulunanlarda ve hamilelerde ciddi sonuçlar doÄŸurabilir.
​
TÜRKİYE: Etkenle karşılaÅŸtıktan sonra en az 21 gün
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
BÖBREK VE MESANE TAÅžLARI
​
Böbrek taÅŸları en sık görülen ve aÄŸrıya neden olan hastalıklardandır. Erkeklerin %10’unda ve kadınların %3’ünde hayatlarının bir döneminde böbrek taşı oluÅŸur. En sık 20-40 yaÅŸ arasında görülür. Böbrekler vücudun yan-arka kısımlarında yerleÅŸmiÅŸ organlardır. Mesaneye, üreter adı verilen dar kanallarla baÄŸlanmışlardır. Böbrekler kanı süzen, faydalı maddeleri tekrar vücuda geri alan, zararlı maddelerin idrarla atılımını saÄŸlayan filtrelerdir. Böbrekten üretilen idrar, üreter adı verilen kanallardan geçerek mesanede toplanır ve üretra adı verilen kanalla vücuttan dışarı atılır.
Böbrek taÅŸları, çeÅŸitli minerallerin ve maddelerin böbrekte toplanıp, çökelmesi sonucu oluÅŸur. Normal koÅŸullarda idrarda bulunan kimyasallar bu çökmeyi engeller. Bu koruyucu mekanizmanın etkisini kaybettiÄŸi durumlarda taÅŸ oluÅŸur. OluÅŸan parçacıklar küçükse, aÄŸrı ile veya aÄŸrısız ÅŸekilde atılırlar. Daha büyük taÅŸlar ise böbrekte veya idrar yolunda bir yerde takılıp tıkanmaya yol açabilirler. Hiç aÄŸrı veya ÅŸikayet yaratmadan idrar yolu taşı, tıkanmaya neden olup böbreÄŸi çürütebilir.
​
TÜRKİYE: Asemptomatik ve enfeksiyonsuz olana kadar ertelenir
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Herhangi bir semptomunuz yoksa. Bütün araÅŸtırmalar tamamlanmış ve sonucunu aldıysanız ve böbek taşı ile ilgili bir enfeksiyon iÅŸaretiniz yoksa verebilirsiniz.
​
BÖBREK VE MESANE HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Reddedin:
-
Alt Üriner Sistem Yolu enfeksiyonu olan kiÅŸiler: Tam iyileÅŸme ve tedavinin tamamlanmasının üstünden 14 gün geçene kadar reddedin.
-
Akut Nefrit gibi akut kendini limitleyen renal hastalıklardan sonra tam iyileÅŸme ve renal fonksiyonların normale dönmesi beklenir. Bu durum tam iyileÅŸmenin üstünden 5 yıla kadar red gerektirebilir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Kronik renal hastalığı olanlar eÄŸer durumu; saÄŸlığını bozuyor, anemiye neden oluyorsa ya da kronik ya da rekürren bir enfeksiyon ile iliÅŸkiliyse kalıcı olarak reddedin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Akut Glomerülonefrit: Tam iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçtikten sonra kan verebilir.(herhangi bir tedavi ve uzman takibinden çıkarıldıktan sonra)
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE:
1. Akut Nefrit (Piyelonefrit, Akut Tubuler İnterstisyel Nefrit ve Glomerülonefrit)
Zorunluluk: EÄŸer bir uzman tarafından inceleme altındaysa ya da tedeavi görüyorsa kiÅŸi kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer kiÅŸi kendini tamamen iyi hissediyorsa herhangi bir tedavi almıyorsa ve takipten çıkarıldıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
2. Kronik Nefrit: Kişi kan bağışlayamaz.
3. Enfeksiyon: Enfeksiyon başlığına bakınız.
4. Böbrek YetmezliÄŸi
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Diyalize ihtiyaç duyan böbrek hastalığı
-
Hemoglobin düzeyini yükseltme amacıyla eritropoetin ya da benzeri ilaçlar kullananlar
-
Aktif araÅŸtırma altında olanlar veya böbrek yetmezliÄŸi nedeniyle takip altında olanlar ya da kardiyovasküler komplikasyonu olanlar
-
Böbrek transplantı olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer böbrek transplantı depolanmamış otolog organ ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
5. Polikistik Böbrek Hastalığı: Polikistik böbrek hastalığı tek başına bağışa engel deÄŸildir. EÄŸer kiÅŸinin baÅŸka bir saÄŸlık problemi yoksa ve kendini iyi hissediyorsa kiÅŸi kan bağışı yapabilir.
6. Renal Kolik ve Böbrek Mesane TaÅŸları: Herhangi bir semptomunuz yoksa, bütün araÅŸtırmalar tamamlanmış ve sonucunu aldıysanız ve böbek taşı ile ilgili bir enfeksiyon iÅŸaretiniz yoksa verebilirsiniz.
7. İnterstisyel Sistit:
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Araştırma altında olanlar
-
Bağışı engelleyici bir hastalık ya da durumla ilişkisi olması
-
Son 7 gün içinde kataterizasyona ihtiyaç duyanlar
-
İlişkili herhangi bir semptomu olanlar
-
Pentosan polysulfate sodium (Elmiron) ile tedavi altında olanlar
-
Sertifikasız bir kurumdan Botulinium enjeksiyonu alanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer araÅŸtırmalar tamamlanmış ise ve tedaviniz(sertifikasız bir kurumda botulinum enjeksiyonu gibi) ya da durumunuzun bağışı engelleyecek herhangi bir konu ile iliÅŸki bulunmamışsa, semptomlar kontrol atına alındıysa(ilaç kullanmanız eÄŸer pentozan polisülfat soldyum dışında ise engel deÄŸildir) son 7 gün içinde kataterizasyona ihtiyaç duymadıysanız, Pentozan polisülfat sodyum kullandıysanız tedavinin bitmesinin üstünden 7 gün geçtiyse kan verebilirsiniz.
Yönlendirmeler: Akut Glomürülonefrit, Akut Nefritis, Akut Tübüler İnterstisyel Nefrit, Interstisyel Sistit, Glomerülonefrit, Böbrek Taşı, Nefrit, AÄŸrılı Mesane Sendromu, Polikistik Böbrek Hastalığı, Piyelonefrit, Renal Kolik, Böbrek Hastalığı, İnterstisyel Sistit,
​
BÖBREK, KALP, KARACİĞER VE HER TÜRLÜ KADAVRA KAYNAKLI DOKU VE ORGAN NAKLİ
İNSAN KAYNAKLI DOKU VEYA HÜCRE NAKLİ
​
TÜRKİYE: Böbrek, kalp, karaciÄŸer ve her türlü kadavra kaynaklı doku ve organ nakli Kalıcı red. İnsan kaynaklı doku veya hücre naklinden sonra 12 ay geçtikten sonra kan verebilirsiniz. [Rehberde tam anlamadığım kısımlardan bir diÄŸeri. Böbrek, kalp, karaciÄŸer nakli olanlar ve her türlü kadavra kaynaklı nakil olanlar kalıcı red gibi bir anlam çıkıyor. Fakat baÅŸka bir madde de insan kaynaklı doku veya hücre naklinden sonra 12 ay geçmesi yeterli de yazıyor. DSÖ rehberinde organ nakli alıcıları kan veremez dediÄŸinden dolayı organ nakil alıcılarından kan almamak doÄŸru olur diye düÅŸünüyorum]
DSÖ REHBERİ: Allojenik doku transplantasyonu yapıldıysa 12 ay boyunca red.
EÄŸer allojenik hücre ya da dokunun kaynağı 1980'den bu yana vCJD(Deli dana) hastalığının risk olarak görüldüÄŸü ülkelerden biriyse, kök hücre ya da organ transplantasyonu alıcısı ise, dura mater transplantasyonu alıcısı ise, kornea transplantasyonu alıcısı ise, Xenograft yapıldıysa, insan dışı organ perfüzyonu varsa kalıcı reddir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: İnsan kaynaklı doku veya hücre naklinden sonra 6 ay geçmesi gerekir. Xenograft kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: BaÅŸka bir insandan organ transplantasyonu yapıldıysanız 12 ay beklemeniz gerekir. Dura mater nakli olduysanız kalıcı red. EÄŸer bir hayvandan oran ya da canlı doku nakli aldıysanız (Xenograft) hiç bir zaman kan veremezsiniz. YaÅŸamayan hayvan dokuları(kemik, kalp kapakçığı, tendon gibi) nakli olduysanız bağışa engel bir durum deÄŸildir.
İNGİLTERE: İnternet sitesinde: Daha detaylı bilgi alabilmemiz ve cevap verebilmemiz için lütfen telefon ile bize ulaşın. EÄŸer 1 Ocak 1980'den sonra böbrek nakli olduysanız kan bağışı yapamazsınız. Rehberde yazanlar için doku ve organ alıcıları baÅŸlığına bakabilirsiniz.
​
​​BÖCEK ISIRMASI
​
TÜRKİYE: Isırık flebotomi sahasında ise, iyileÅŸme beklenir. Hekim tarafından herhangi bir bulaÅŸ olasılığı ayrıca deÄŸerlendirilmelidir. Isırık flebotomi sahasında deÄŸilse 1 gün. Hekim tarafından herhangi bir bulaÅŸ olasılığı ayrıca deÄŸerlendirilmelidir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: EÄŸer antibiyotik kullandıysanız 7 gün geçmesi ve tam iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçmesi gerekir. EÄŸer ısırık yerinde inflamasyon olduysa ve kaşıntı oluyorsa iyileÅŸene kadar bağış yapmamanız gerekir.
​
BRONŞİT
​
TÜRKİYE: Ciddi kronik bronÅŸit belirtileri taşıyan kiÅŸiler kan bağışı yapamazlar
DSÖ REHBERİ: Akut atağın tamamen iyileÅŸmesi ve tedavinin bitmesinin üstünden sonra 14 gün geçmesi gerekir. İstirahat halinde nefes darlığı ya da hafif egzersizle siyanoze oluyorsa kan bağışı reddedilir. (Respiratuvar Hastalıklar baÅŸlığına da bakınız)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Ağır kronik bronşit semptomları olanlar bağışcı olarak kabul edilmemelidir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kronik bronÅŸitiniz varsa kan bağışlayamazsınız. Akut bronÅŸitten sonra tedavi ve tam iyileÅŸmeden sonra en az 14 gün geçmesi gerekir. Antibiyotik aldıysanız son haptan sonra en az 7 gün geçmesi gerekir.
​
BRUSELLOZİS​
Brusellozis, Brucella cinsine ait bakterilerin neden olduÄŸu bir zoonotik enfeksiyondur. Bakteri hayvanlardan insanlara enfekte gıda ürünlerinin yenmesi, enfekte hayvanla direkt temas veya aerosollerin inhalasyonu (hava yoluyla) geçebilir. Hastalık eski çaÄŸlardan beri bilinmektedir. Akdeniz humması, Malta humması, gastrik dalgalı ateÅŸ, iniÅŸli çıkışlı (ondülan) ateÅŸ gibi farklı isimlerle anılmıştır. İnsanlar tesadüfi konakçıdır ancak bruselloz tüm dünyada yaygın bir halk saÄŸlığı sorunu olmaya devam etmektedir ve en yaygın zoonotik enfeksiyondur.
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸmeyi takiben en az 2 yıl
​​​DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tam iyileÅŸmeden sonra 2 yıl geçmesi gerekir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
BULANTI
​
TÜRKİYE: Herhangi bir hastalığın göstergesi deÄŸilse, 1 gün. Diare(İshal) ile birlikte ise, tam iyileÅŸme ve semptomların bitimini takiben en az 3 gün beklenir
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIK İLE TEMAS
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer hastalıktan etkilenmişes
-
Temas ettiÄŸi kiÅŸiyi enfeksiyona götüren aynı ÅŸartlar kiÅŸide olmamalıdır. Bu ortak ziyaret geçmiÅŸi, besin zehirlenmesi ya da aynı besini tüketme olabilir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer potansiyel donör temas ettiÄŸi kiÅŸi ile ortak risk paylaÅŸmıyorsa bağışı kabul edilir.
Yönlendirmeler: Artpod (Kene) kaynaklı Borne Ensafaliti ile Temas, Kolera ile Temas, Dengue AteÅŸi(Dang Humması) ile Temas, Malarya ile Temas, MRSA ile Temas, Q AteÅŸi ile Temas, Sarı Humma İle Temas, BaÅŸ Biti ile Temas, Polio ile Temas, Güney Amerika Troponizemi ile Temas, Tetanoz ile Temas, Kene Kaynaklı Ensafalit ile Temas, Undulan AteÅŸ ile Temas, Batı Nil Virüsi ile Temas,
BURUN KANAMASI
TÜRKİYE: Altta yatan neden kanama diyatezi ise, tanı konulana kadar beklenir ve tanıya göre hareket edilir.
​​DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer potansiyel donör hemoglobin testini geçtiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Epistaksis,
​
BÜYÜME HORMONU
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Hayatınızda insan hipofizinden türetilmiÅŸ büyüme hormonu bir kez dahi alanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer özel rekombinant türevi büyüüme hormonu kullandıysa bağış yapabilir.
Ek Bilgi: İnsan hipofiz bezinden üretilen Growth hormon 1986 yılından beri BirleÅŸik Krallık’ta kullanılmamaktadır. DiÄŸer ülkelerde durum çok çeÅŸitli olduÄŸundan dolayı spesifik bir tarih verilememektedir.
Yönlendirmeler: Büyüme Hormonu,
CAMPYLOBACTER
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸmenin üstünden 28 gün geçene kadar reddedin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
CERRAHİ İŞLEMLER: MİNÖR VEYA MAJOR CERRAHİ (AMELİYAT) / DİAGNOSTİK VE CERRAHİ PROSEDÜRLER
​
TÜRKİYE: 12 ay boyunca kan bağışı reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Reddedin:
-
Minor diagnostik prosedürler(rijid endoskopi dahil): kiÅŸi normal aktivitesini sürdürecek duruma gelene kadar reddedin.
-
İnvaziv diagnostik prosedürler(fleksibl endoskopi kullanılarak): 12 ay boyunca reddedin.
-
Biyopsi: Normal aktivteye döndükten sonra kiÅŸi kan verebilir.
-
Minör cerrahi iÅŸlemlerden sonra tedavi baÅŸarılı bir ÅŸekilde tamamlanana ve kiÅŸi normal aktivitesine dönene kadar reddedilir.
-
Major cerrahi iÅŸlemlerden sonra 12 ay geçmesi gerekir.
-
Eğer beyin ameliyatı ise(neurosurgical), dura mater graftı ya da kornea nakli yapıldıysa kalıcı red.
Yönlendirmeler: Biyopsi,
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Cerrahi bir iÅŸlemden sonra kiÅŸi tamamen iyileÅŸene ve donör olmaya hazır hissedene kadar kan vermemelidir. Ortalama major cerrahiden sonra bu süre 6 aydır.
AMERİKAN KIZIL HACI: Ameliyatın detayları hakkında çalışanımız ile görüÅŸmeniz ve ona göre karar verilmesi gerekir.
İNGİLTERE: Major Cerrahi İçin
Zorunluluk: Aşağıdakiler kan veremezler
-
Malignensi için olduysanız kan veremezsiniz
-
Tüm yaralarınız iyileÅŸmemiÅŸse kan veremezsiniz.
-
Herhangi bir enfeksiyonunuz varsa
-
Hareket etme konusunda sıkıntılarınız varsa (Mobiliteniz eski haline dönmediyse)
-
Major cerrahinin üstünden 6 ay geçmediyse
-
DiÄŸer cerrahilerinin üstünden 7 gün geçmeyenler
-
Herhangi bir fleksibl endoskopik giriÅŸimin üstünden 4 aydan az geçenler
-
Ameliyat sonrası hastaneye gitmesini gerektirecek tedavi görenler
-
1 Ocak 1980 yılından sonra ameliyatta transfüzyona ihtiyaç duyanlar
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer cerrahi servikal karsionama in situ(CIN) ya da bazal hücreli karsinoma için yapıldıysa ve diÄŸer kriterlerde herhangi bir sıkıntı yoksa kan bağışlayabilir.
b) DiÄŸer kriterler karşılanıyor, bağışcının valide edilmiÅŸ hepatit B core antibody testi negatif ise herhangi bir flexible endoskopi iÅŸleminin üstünden 4 ay geçtikten sonra kiÅŸi kan verebilir.
c) DiÄŸer kriterler karşılanıyorsa, donör metal kalça replasmanı aldıysa krom ve kobalt seviyeleri izlense dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirilen BaÅŸlıklar: Abdominoplasti(Karın Germe), Apendektomi, Mesane Cerrahisi, Duyma Yardımı nedeniyle kemik implantı, Meme büyütme, Meme biyopsisi, Meme Implantı, Meme Küçültme, Meme yumrusu cerrahi sonrası, Budd Chiari Sendromu, Bunyon(Bunion) Ameliyatı, Bypass Operasyonu - DiÄŸer(*By-Pass ile ilgili internet sitesinde eÄŸer doÄŸuÅŸtan gelen bir kalp hastalığı nedeniyle olduysanız telefon ile arayıp bilgi alın yazıyor. EÄŸer doÄŸumla gelen bir kalp defekti dışında bir nedenle cerrahi yapıldıysa kiÅŸi kan veremez yazıyor), Kıkırdak cerrahisi, Kolesteatoma, Koklear İmplant, Kozmetik Cerrahisi, Kist çıkartılması, D&C (Dilatasyon&Kürataj Cerrahisi), Endometriyal Ablasyon, Yüz gerdirme, Fibroid Operasyonu, Ganglion Çıkartılması, Gastrektomi, Gastrik Banding, Gastrik Kemer(Mide Kelepçesi), Fıtık Ameliyatı, Hiatus Herni Ameliyatı, Kalça DeÄŸiÅŸtirme, Histerektomi, Inguinal Herni Ameliyatı, Böbrek Donörü, Graftsız Ligament Rekonstrüksiyonu, Lipoma Çıkartılması, Loop Diatermi - DiÄŸer, Lumpektomi, DiÄŸer Nedenlerden Dolayı Mastektomi(Artmış malignensi riski nedeniyle dahil), Mastoid Operasyonu, Ben Çıkartılması, Myomektomi, Nefrektomi, Operasyon, Organ Donörü, Over Kisti Çıkratılması, Non-malignent Over çıkartılması, Pelvik Floor Tamiri, Cerrahiye ihtiyaç duyan Peritonit, Polip Çıkartılması, Renal Stent Çıkartılması, Vokal Kord Tamiri, Retinal Ayırlma - Kriyoterapi ile Tedavi, Rinoplasti, Deri Lezyonu Çıkarma, Spinal - Ortopedik Cerrahi, Sterilizasyon, Vajinal Bant Operasyonu, Tırnak Çekimi, Tonsillektomi, Sııkışmış Sinir Cerrahisi, Non-malignant Tümör, TVT Operasyonu, Üreter Stenti Çıkartılması, Üretral Darlık Ameliyatı, Vajinal Tamir, Varis Cerrahisi, Vazektomi, Operasyon Bekleme,
​"Minör" cerrahi, sadece deri veya müköz membranlar ve baÄŸ dokunun kesildiÄŸi herhangi bir invaziv operasyon iÅŸlemidir. Kateteri koymak için damar kesme, deri altı dokulara pompa koyma,biyopsi alma veya vücut boÅŸluklarına kateter ya da prob konulması, santral sinir sistemine elektrot yerleÅŸtirilmesi için kafatasında bir delik açılması, cildin kesilmesi.minör survival cerrahi giriÅŸimlere örnektir. Cerrahi alanın etkin olarak dezenfekte olmadığı iÅŸlemler de "minör" olarak düÅŸünülür (ör: diÅŸ çekilmesi, jinjiva greftleri). [Kaynak]
​
CHAGAS HASTALIÄžI / Güney Amerika Tripanozomiyazı)
​
Chagas hastalığı ya da Amerika tripanozomiyazı, Trypanosoma cruzi adlı protozoanın neden olduÄŸu tropikal bir paraziter hastalıktır. ÇoÄŸunlukla öpücük böceÄŸi (Triyatomine) olarak bilinen böcekler aracılığıyla yayılır. Belirtiler, enfeksiyonun seyri sırasında deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Hastalığın ilk aÅŸamasında tipik olarak herhangi bir belirti görülmez ya da aÅŸağıdaki hafif belirtiler görülür: ateÅŸ, lenf düÄŸümlerinde ÅŸiÅŸme, baÅŸ aÄŸrısı ya da ısırık yerine mahsus ÅŸiÅŸlik.Fertler 8–12 hafta sonra hastalığın kronik aÅŸamasına girer ve hastaların %60-70’inde asla baÅŸka belirti görülmez. Hastaların kalan %30-40’lık kısmında, enfeksiyonun ilk defa bulaÅŸmasından 10 ila 30 yıl sonra baÅŸka belirtiler geliÅŸir. Bu belirtiler arasında hastaların %20 ila 30’unda görülen ve kalp yetmezliÄŸine yol açan karıncık geniÅŸlemesi sayılabilir. Ayrıca, hastaların %10’luk kesiminde megaözefagus ya da megakolon görülebilir.
​
TÜRKİYE: Chagas Hastalığı tanısı almış kiÅŸiler kalıcı olarak reddedilirler.
Chagas hastalığının endemik olduÄŸu bir bölgede doÄŸmuÅŸ veya transfüzyon almış kiÅŸiler, T.cruzi için valide edilmiÅŸ bir test ile negatif sonuç vermeleri halinde, sadece plazmafraksinasyon amaçlı olarak plazma verebilirler.
Chagas hastalığı esas olarak Latin Amerika'da görülür. Son yıllarda A.B.D, Kanada, birçok Avrupa ülkesi ve Batı Pasifik ülkelerinde görülme sıklığı artmıştır.
DSÖ REHBERİ: Enfeksiyon hayat boyu devam ettiÄŸinden ve hiç semptom vermeyebileceÄŸinden T. Cruzi enfeksiyonu geçirmiÅŸ olanlar hiç bir zaman kan veremezler.
EÄŸer T. cruzi için sensitive bir antibody testi yok ise aÅŸağıdaki ÅŸartlarda kan bağışının kabul edilmemesi önerilir:
1- EÄŸer Chagas hastalığını bir kere geçirmiÅŸ ise kan bağışlayamaz.
2- Endemik bölgelerde doÄŸmak, 6 aydan uzun süre yaÅŸamak, annesi ya da öz anneannesinin endemik bölgede doÄŸmuÅŸ olması
3-Endemik bölgede kan transfüzyonu ya da organ transplantasyonu yaptırmış olmak
4- Endemik bölgenin kırsal kesiminde 28 günden fazla kalmak
EÄŸer T. cruzi için antibody testi var ise
Endemik bölgeyi ziyaretinin üstünden 6 ay geçtikten sonra kan bağışlayabilir.
Hastalığı geçirdilerse kan bağışlayamazlar.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Chagas hastalığı olanlar ya da geçirmiÅŸ olanlar kan bağışlayamazlar. Hastalığın endemik olduÄŸu bölgede kan alan(kan transfüzyonu yapılan kiÅŸiler) ya da doÄŸan kiÅŸiler T.cruzi için valide edilmiÅŸ bir test ile negatif sonuç verirlerse plazmafraksiyon amaçlı plazma verebilirler.
AMERİKAN KIZIL HACI: Hastalığı geçirmiÅŸ olanlar kan hiç bir zaman veremezler.
İNGİLTERE: 1. Etkilenen Kişiler
Zorunluluk: Kan hiç bir zaman veremezler.
Ek Bilgiı: Chagas Hastalığı protozoal parazit tripanozoma cruzinin neden olduÄŸu bir enfeksiyon hastalığıdır. Kalıcı bir enfeksiyondur ve transfüzyon ile taşındığı bilinmektedir. Åžu an için enfeksiyon için kesin bir tedavi yoktur dolayısıyla enfekte olan kiÅŸiler hiç bir zaman kan veremezler.
2.Risk
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Güney Amerika’da ya da Orta Amerika’da(Güney Meksika dahil) doÄŸan kiÅŸiler
-
Annesi Güney Amerika ya da Orta Amerika’da(Güney Meksika dahil) doÄŸan kiÅŸiler
-
Güney Amerika ya da Orta Amerika’da(Güney Meksika dahil) transfüzyon tedavisi alan kiÅŸiler
-
Riskli ülkelerinin kırsal bölgelerinde tarım topluluklarıyla beraber aralıksız 4 hafta ya da daha uzun süre yaÅŸayanlar ya da çalışanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer son temasın üstünden 6 aydan uzun süre geçtiyse(ya da 1980’den önce transfüze olduysa) ve valide edilmiÅŸ T. cruzi antibody’si negatif ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Chagas Hastalığı, Chagas Riski, Güney Amerika Tropomiyazisi Riski,
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. Etkilenen Bireyler
Zorunluluk: Durumunuzla ilgili ayrı bir giriÅŸ varsa(yönlendirmeler kısmında) önce o konuya bakın.
Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Tam tedavi bitiminin üstünden 12 aydan kısa süre geçenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: Klamidya, genital siÄŸiller ve genital herpes için baÅŸlıklarına bakın.
2. Etkilenen Bireyin GeçmiÅŸteki ya da Åžu Anki Cinsel Partnerleri
Zorunluluk: Temasta bulunduÄŸunuz kiÅŸinin durumuyla ilgili ayrı bir giriÅŸ varsa(yönlendirmeler kısmında) önce o konuya bakın.
Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Potansiyel donör eÄŸer bir tedaviye ihtiyaç duyduysa ve tedavinin bitiminin üstünden 12 aydan kısa süre geçtiyse
-
Potansiyel donör tedaviye ihtiyaç duymadıysa fakat enfekte partner ile son cinsel temasının üstünden 12 aydan kısa süre geçtiyse
Ek Bilgi: Cinsel yolla bulaÅŸtığı kesin olan hastalıklar(sifiliz ve gonore gibi) büyük olasılıkla diÄŸer cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklarla iliÅŸkilidir. Bu hastalıklarda 12 aylık bir red süresi gereklidir. Bu ÅŸekilde diÄŸer cinsel yolla bulaÅŸan hastalıların da donasyon ile hastaya geçme riski düÅŸürülecektir.
Yönlendirmeler: Genitoüriner İlaçlar, Gonore, GUM Klinik, Cinsel yolla bulaÅŸan hastalık, STD(Sexually Transmitted Disease), Venereal Hastalıklar, Gonore,
​
CROHN HASTALIĞI​
Crohn hastalığı sindirim kanalını tutan kronik inflamatuvar (iltihabi) bir hastalıktır. Ağızdan makata (anüse) kadar sindirim sisteminin tüm bölümlerini tutabilmesine karşın sıklıkla ince bağırsağın son kısımlarını ve (veya) kalın bağırsağı tutar.
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Crohn hastalarının hastalığı uzun süreli remisyonda ise(hastalık uzun süredir semptom vermiyorsa diyebiliriz), kendilerini iyi hissediyorlarsa ve minumum hemoglobin seviyesini karşılıyorlarsa kan verebilirler. EÄŸer bu ÅŸartları karşılamıyorlarsa kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
​AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yo
İNGİLTERE: Kalıcı red.
CİLT ENFEKSİYONU - CİLT HASTALIKLARI
TÜRKİYE: Sekonder enfeksiyon varsa veya flebotomi alanında enfeksiyon varsa veya yaygın pürülan yaralar varsa uygun süre reddedilir.​​​​
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Hafif egzema, hafif akne ve hafif psöriasis varsa ve bu lezyonlar enfekte deÄŸilse, sistemik semptomlar yoksa, flebotomi sahası etkilenmemiÅŸse ve retinoid ya da immunsupresif tedavi almadıysa kan bağışı yapabilir
-
Akne için düÅŸük dozlu uzun süreli antibiyotik tedavisi bağışa engel deÄŸildir.
-
Yanıklar tam iyileştikten sonra kan verebilirler.
Reddedin:
-
Sistemik bir tedavi altında olan generalize deri hastalıkları reddedilir.
-
Bulaşıcı deri hastalığı(uyuz, saçkıran gibi) olanlar reddedilir.
-
Enfekte lezyonları bulunan Psöriyazis,sistemik semptomları olanlar, flebotomi sahası etkilenmiÅŸse, immunsupresif ya da retinoid tedavisi alıyorsa kan veremez.
Kalıcı Olarak Reddedin Cildi etkileyecek sistemik hastalıklar(aÅŸağıdaki örnekler gibi) hiç bir zaman kan veremez.
-
Skleroderma
-
Sistemik Lupus Eritematozus
-
Dermatomiyozit
-
Sistemik kutanöz amiloidosis
Yönlendirmeler: Egzema, Psöriyazis
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Venepuncture alanında egzema dahil hiç bir lezyon olmamalıdır.
AMERİKAN KIZIL HACI: Akne için antibiyotik kullanımı bağışa engel deÄŸildir. Flebotomi alanı temiz ise kan bağışına engel deÄŸildir. EÄŸer deri hastalığı enfekte olduysa enfeksiyonun geçmesini beklemeniz gerekir.
İNGİLTERE: Cilt Hastalığı olarak başlık var. Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Donörün enfekte ya da bulaşıcı bir durumu varsa (Skabies uyuz gibi)
-
Malignensi öyküsü varsa
-
Venepunktur bölgesi(damara girilen bölge) etkilenmiÅŸse
-
GeniÅŸ bir bölgeye; steroid, Tacrolismus(Protopic) ya da Pimecrolimus (Elidel) kremlerini son 6 ay içinde 3 haftadan uzun süre uygulandıysa
-
Hayatınızın herhangi bir bölümünde Etretinat(Tigason) tedavisi aldıysanız
-
Asitretin (Neotigason) tedavisini göreli 24 aydan kısa süre geçtiyse
-
İsotretinoin(roaccutane) ya da Alitretinoin (Toctino) ilaçlarının son dozunun üstünden 4 haftadan az süre geçtiyse
-
Åžu an açık bir yara ya da enfeksiyonu varsa
İsteğe Bağlı:
-
Ara sıra steroid, takrolismus ya da pimecrolimus ya da diÄŸer krem kullanımı eÄŸer küçük bir bölgeye ise ve kiÅŸi yukarıdaki maddelerden herhangi birinde deÄŸilsei kan bağışlayabilir.
-
Kronik superfisyal fungal enfeksiyonlar (tinea, ringworm, atlet ayağı, kronik fungal tırnak enfeksiyonu) için lokal tedavi altında olanlar ya da bu kiÅŸilerle teması olanlar kan verebilir.
-
Skabies ile teması olan fakat açık ve kesin bir ÅŸekilde enfekte olmayan kiÅŸiler kan bağışlayabilir
-
EÄŸer malignensi, bazal hücreli karsinom (rodent ülser) ise tedavi tamamen bitmiÅŸ ve bütün yaralar tamamen iyileÅŸmiÅŸ ise kiÅŸi kan bağışlayabilir
-
Topikal Steroid tedavisi dışında bir tedavi gerektiren Liken Sklerozu olan donörler Etretinate (Tigason) kullanmamamışlarsa; tedavinin tamamlanmasının üstünden 24 ay geçtiyse ve herhangi bir açık yaranın olduÄŸu bölge yoksa ya da bir enfeksiyon yoksa, malignensi ile baÄŸlantılı bir öykü yoksa ve tüm semptomlar aralıklı topikal steroid kullanarak ya da kullanmayarak kontrol altına alınmış ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Cilt hastalığı için Alitretinoin kullanımı, Atlet AyaÄŸ(Ayakta mantar enfeksiyonu), Cilt hastalığı için Elidel kullanımı, Liken Planus, Liken Skleroz, Cilt Hastalığı için Neotigason, Cilt Hastalığı için Pimecrolimus Hastalığı, CiltHastalığı için Protopic, Saçkıran(Ringworm), Uyuz,
CİNSEL İLİŞKİ
​
TÜRKİYE:
1- Cinsel ilişki: AIDS hastalarının cinsel partnerleri: Kalıcı red
2- Cinsel iliÅŸki: diyalize giren bir kiÅŸi ile cinsel iliÅŸki: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
3- Cinsel ilişki: erkek erkeğe cinsel ilişki: Kalıcı red
4- Cinsel iliÅŸki: hemofili hastası bir kiÅŸi ile cinsel iliÅŸki: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
5- Cinsel ilişki: HIV I-II taşıyıcılığı olan kişilerin cinsel partnerleri: Kalıcı red
6- Cinsel iliÅŸki: HIV yönünden riskli bölgelerde 6 aydan kısa yaÅŸamış ancak bu ülkelerin vatandaÅŸları ile cinsel teması olmuÅŸ kiÅŸiler: Kalıcı red
7- Cinsel iliÅŸki: kan ve kan ürünü alan bir kiÅŸi ile cinsel iliÅŸki: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
8- Cinsel iliÅŸki: para karşılığında cinsel iliÅŸki: 12 ay geçmesi gerekir.
9- Cinsel iliÅŸki: uyuÅŸturucu karşılığında cinsel iliÅŸki: 12 ay geçmesi gerekir.
10-Cinsel iliÅŸki: Hepatit B'si olan bir kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkisi olmuÅŸ kiÅŸiler, Aşı ile bağışıklanmış olduÄŸunu kanıtlamalıdır. Enfeksiyon hastalıkları polikliniÄŸi olan bir hastaneden alınmış test raporları (Anti-HBc negatif, Anti-HBs pozitif) ile belgelemesi talep edilir. Nedeni bilinmeyen hepatit ve hepatit c hastası olan biri ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
DSÖ REHBERİ:
1- Cinsel iliÅŸki: AIDS hastalarının cinsel partnerleri: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
2- Cinsel iliÅŸki: HTLV(Human T-cell lymphotropic viruses) I ve HTLV II hastalarının cinsel partnerleri: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir. Fakat HTLV I ve
HTLV II enfeksiyonunu gösteren bir test mevcut deÄŸil ise daha önce HTLV I ve HTLV II hastalarıyla cinsel teması olan kiÅŸilerden kan alınmaz. Yani kalıcı red.
3- Cinsel ilişki: HHV8(Human Herpes Virus 8) enfeksiyonunu taşıyan kişilerle cinsel ilişkisi olmuş olanlardan kan alınmaz. Kalıcı red.
4- Cinsel iliÅŸki: Sifilizi ve Gonoresi olan biri ile son cinsel temasın üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
5- Cinsel iliÅŸki: Yüksek riskli grup ile daha önce cinsel iliÅŸkisi olanlar bu son temasın üstünden 12 ay geçmesi gerekir. EÄŸer cinsel tercihleri kiÅŸiyi yüksek riskli gruba sokuyorsa kesin red verilir.
Yüksek riskli grup: Birden fazla(multiple) seks partneri, cinsel iliÅŸki için para almak ya da para vermek(seks iÅŸcileri ve müÅŸterilerini de kapsar), erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunanlar, erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunmuÅŸ bir erkek ile cinsel iliÅŸkide bulunan kadınlar.
6-Cinsel iliÅŸki: Hepatit B, C ve E enfeksiyonu olan biri ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
7- Cinsel iliÅŸki: Damardan uyuÅŸturucu alan kiÅŸinin cinsel partneri olanlar son iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
AB REHBERİ:
Cinsel tercihleri eÄŸer kiÅŸiyi yüksek riskli gruba sokuyorsa ve kanla geçme ihtimali olan ağır enfeksiyon hastalıklarını kapma riski varsa kiÅŸinin kan bağışı hiç bir zaman kabul edilmez.
- HIV partneri olan kiÅŸilerin son cinsel temasının üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
- Hepatit B'li bir kiÅŸinin cinsel partneri eÄŸer immun olduÄŸunu kanıtlamazsa kan alınmaz. Hepatit B'li biri ile cinsel temasın üstünden en az 6 ay geçmesi gerekir. HBV NAT ve anti-HBc çalışılıyor ve sonuçları eÄŸer kiÅŸinin negatif ise bu süre 4 aya kadar indirilebilir.
AMERİKAN KIZILHAÇI:
Hepatitli olan biri ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
EÄŸer uyuÅŸturucu, steroid ya da doktor tarafından yazılmamış bir iÄŸne vurulduysanız, son 12 ay içinde erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunduysanız, seks için para ya da herhangi bir ÅŸey aldıysanız ya da bu üstte özellikleri sayılan kiÅŸiler ile seks yaptıysanız risk grubundasınız demektir ve kan veremezsiniz.
Erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunanlar son cinsel temastan 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
İNGİLTERE: Bütün hastalıklar için bulabildiÄŸim kadarıyla yetkilimizle daha fazla bilgi için görüÅŸmeniz gerek diyor.
Creutzfeldt Jacob hastalığı – CJD ve VCJD
​
Creutzfeldt Jakob hastalığı (CJD), tedavi edilemez ve deÄŸiÅŸmez bir biçimde ölümcül olan (mortalite %100) dejeneratif nörolojik bir hastalıktır. CJD, prion adı verilen proteinler nedeniyle oluÅŸur. CJD çok nadir görülen (1/5.000.000) bir prion hastalığı olmasına raÄŸmen diÄŸer prion hastalıklarına oranla görülme olasılığı daha fazladır. Hastalık beyin dokularının hızlı bir ÅŸekilde tahrip olmasına, beyin içerisinde küçük boÅŸlukların oluÅŸması nedeniyle beynin süngerimsi bir yapıya dönüÅŸmesine neden olur.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red. (VCJD hakkında ayrı baÅŸlık yok fakat o da kalıcı red.)
DSÖ REHBERİ: Sporadik, familyal ve iyatrojenik tipteki CJD'nin transfüzyon-transmisyon bulaşı hakkında bir kanıt olmasa da CJD benzeri semptomları olan ve ailesinde CJD olan kiÅŸilerin bağışları kabul edilmez. Kalıcı Red:
- Sporadik ve familyal CJD'si olanlar
- Sporadik ve familyal CJD hastalarının birinci derece akrabaları
- vCJD'nin risk olarak kabul edildiÄŸi ülkelerden birinde 1980'den sonra herhangi bir transfüzyon tedavisi alanlar, insan kaynaklı terapotik ürünü alanlar
-Hayatında; insan kaynaklı hipofiz bezi hormonu alanlar, human gonadotropin tedavisi alanlar, dura mater graftı olanlar, kornea transplantasyonu olanlar ya da neurosurgery(beyin ameliyatı diyebiliriz) hikayesi olanlar
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Daha önce insan kaynaklı hipofiz bezi hormonu tedavisi gören, dura mater ya da korneal graft transplantı olan, daha önce CJD için ailesel riski olduÄŸu söylenen ve diÄŸer kan ile bulaÅŸan spongiform ensafalopati hastalarından kan alınmaz. Aynı ÅŸekilde CJD hastalarından da kan alınmaz.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer daha önce dura mater transplantı olduysanız, insan kaynaklı hipofiz bezi hormonu aldıysanız kan veremezsiniz. Kan bağı olan bir akrabanızda CJD hastalığı olduysa yine kan veremezsiniz.
İNGİLTERE: Hastalık Kalıcı red. Genetik bir araÅŸtırmadan sonra CJD açısından riskiniz olmadığı tespit edilirse ve kan bağınız olan 2 veya daha fazla akrabanız hastalığa yakalanmadıysa kan verebilirsiniz.
​
CJD: 01.01.1980-31.12.1996 tarihleri arasında toplam olarak 6 ay veya daha uzun süre BirleÅŸik Krallıkta (İngiltere, K.İrlanda, Galler, İskoçya) yaÅŸamış kiÅŸiler
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Direkt bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Direkt bilgi yok fakat bağışcılara BirleÅŸik Krallıkta 1980-1996 yılları arasında 6 aydan uzun süre geçirdiniz mi diye sorun diyor.
AMERİKAN KIZIL HACI: 1 Ocak 1980-31.12-1996 tarihleri arasında BirleÅŸik Krallıkta(Channel Adaları, İngiltere, Falkland Adaları, Gibraltar, Isle Of Man, Kuzey İrlanda, İskoçya, Galler) 3 aydan daha uzun süre geçirdiyseniz.
1 OCak 1980'den bu güne kadar BirleÅŸik Krallık ya da Fransa'da kan transfüzyonu gördüyseniz
1 Ocak 1980'den bu güne kadar toplamda 5 yıldan uzun süre Avrupa'da yaÅŸadıysanız kan veremezsiniz.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
DAVRANIÅž BOZUKLUKLARI (Neurobehavioral Disorders)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Potansiyel donör, doÄŸru bilgi verebilecek durumdaysa ve davranış bozukluÄŸu kan toplama sürecini etkilemiyorsa ilaç kullansalar dahi kan verebilirler.
Yönlendirmeler: Dikkat EksikliÄŸi ve Hiperaktivite BozukluÄŸu(ADHD), Apraksi, Asperger Sendromu, İşitsel İşleme BozukluÄŸu, Otizm Spektrum BozukluÄŸu, Otistik, Dispraksi, Dil İşleme BozukluÄŸu, Obsesif Kompulsif Bozukluk, OCD(Obsessive Compulsive Disorder), Tourette Sendromu,
DEKOMPRESYON HASTALIÄžI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Şu an devam eden bir araştırma ve/veya tedavi altında olanlar ve hala semptomatik olanlar
-
Bağışa engel olan durumlardan birinin komplikasyonu sonucundaysa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer rekompresyon tedavisi 24 saatten uzun süre önce bittiyse, donör kendini iÅŸe dönecek/normal günlük aktivitelerini yapacak kadar iyi hissediyorsa, steroid ya da antikoagülan tedavi eÄŸer alındıysa üstünden 7 gün geçmiÅŸse ve
-
Kas (uzun aÄŸrısı gibi), deri (lenf ÅŸiÅŸkinliÄŸi gibi) ya da hafif nörolojik semptomlar (güçsüzlük ya da hissizlik gibi) eÄŸer stabilize edilmiÅŸ ve donör hastaneden çıkartılmışsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Arteryal gaz embolizmi rekompresyon tedavisine tam bir ÅŸekilde cevap vermiÅŸse, miyorkardiyal ya da serbreal iskemik bir olay(kalp krizi/felç gibi) ile iliÅŸki olduÄŸuna dair herhangi bir kanıt yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Caisson Hastalığı(Dekompresyon sendromu, Vurgun), Dekompresyon Hastalığı,
​DELİCİ TAKILAR / BODY PIERCING
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: 12 ay geçici red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 6 ay geçici red. EÄŸer Hepatit c için saÄŸlanan bir Nat testi varsa ve negatif ise 4 ay geçici red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Eğer kullanılan ekipmanlar tek kullanımlık ise kan verebilirsiniz. Eğer tek kullanımlık ekipman ile yapılmadıysa piercing 12 ay beklemeniz gerekir. Eğer tek kullanımlık mı değil mi emin değilseniz 12 ay beklemeniz gerekir.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Son piercingin üstünden 12 ay geçmeyenler
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer dört ay geçtiyse ve valide edilmiÅŸ hepatit B core antibody testi negatif ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Boyama, stensiling gibi deriyi delmeden uygulanan iÅŸlemlerde beklemeye gerek yoktur.
Yönlendirmeler: Derma-rolling, kulak ve vücut piercingleri, kalıcı ve yarı kalıcı makyaj, dövme, Piercing,
​DEMANS
​
Demans (Latince de- "uzak" + mens (masdar mentis) "mantık"), düÅŸünce bozukluÄŸudur. Halk arasında bunama da denir. Demans, beyinde hasardan kaynaklanan ve ilerleyen bir bozukluk olup kiÅŸide yaşından beklenen beyin performansını gösterememesidir. Özellikle etkilenen bölgeler hafıza, dikkat, dil ve problem çözme alanlarıdır. Durumun ileri aÅŸamalarında kiÅŸi zaman, yer ve kiÅŸi oryantasyonunu kaybeder. Demansın yaygın olan bir ÅŸekli Alzheimer hastalığıdır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red. DiÄŸer nörodejeneratif hastalıklarda da aynı ÅŸekilde medikal geçmiÅŸi hakkında doÄŸru bilgi veremeyeceÄŸinden ötürü vCJD bulaşı riskinden dolayı kalıcı red verilmelidir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
DERMATİT
​
Dermatit ve egzama eÅŸ anlamlıdır. Deride enflamasyon anlamına gelir. Epidermis ve üst dermisin zararlı sayılan bir uyarana karşı verdiÄŸi enflamatuar yanıttır. Tüm ekzemalarda ana subjektif yakınma kaşıntıdır.
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Venepuncture alanı(damara girilecek bölge) etkilendiyse
-
Derinin büyük bir bölümü etkilendiyse
-
Steroid tableti ya da enjeksiyonu alınıyorsa, Tacrolismus(Protopic) ya da Pimecrolimus (Elidel) kremleri geniş bir alana uygulandıysa
-
Donör son 12 ay içerisinde uzun süreli(6 ay ya da daha uzun) steroid tedavisi gördüyse
-
Son 12 ay içinde immun sistemi etkileyen sistemik tedavi aldıysa
-
Etkilenen bölge enfekte olduysa
-
Alitretinoin(Toctino) kullanımının üstünden 4 haftadan az süre geçtiyse
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer etkilenen bölge küçük, damara girilecek bölge etkilenmemiÅŸ ve sadece topikal tedavi alıyorsa kiÅŸi kan verebilir.
Yönlendirmeler: Dermatit için kullanılan Alitretinoin, Dematitis, Egzema, Dermatit için Elidel, Dermatit için Pimecrolimus, Dermatit için Protopic,
DİABATES İNSİPİDUS
​
Diabetes insipidus aşırı idrara çıkma, aşırı susama ve aşırı su içme ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Sık idrara çıkma (özellikle gece idrara çıkma) ve gece idrar kaçırma en önemli belirtileridir. İdrar soluktur, renksizdir ve konsantrasyonu düÅŸüktür. Belirtileri benzemesine raÄŸmen Diabetes mellitus’tan (ÅŸeker diyabeti) tamamen farklıdır. Nedenleri ve tedavileri birbirine benzemez.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
​DİABATES MELLİTUS
​
Diabetes mellitus (Diabetes: Yunanca: idrara geçen, ve Latince mellis = tatlı ya da bal), sıklıkla yalnızca diyabet olarak adlandırılan, genellikle kalıtımsal ve çevresel etkenlerin birleÅŸimi ile oluÅŸan ve kan glukoz seviyesinin aşırı derecede yükselmesiyle (hiperglisemi) sonuçlanan metabolik bir bozukluktur.[2] Vücutta kan ÅŸekerinin düzenlenmesi pek çok sayıda kimyasal madde ve hormonun karmaşık etkileÅŸimi sonucunda saÄŸlanır. Åžeker metabolizmasının düzenlenmesinde rol oynayan hormonlardan en önemlisi pankreasın beta hücrelerinden salgılanan insülin hormonudur. Diabetes Mellitus ya insülin salgılanmasındaki yetersizlik ya da insülinin etkisindeki veya insülin cevabındaki bir bozukluk sonucunda ortaya çıkan yüksek kan ÅŸekerinin yol açtığı birkaç grup hastalığı tanımlamak için kullanılan ortak bir terimdir.
​
TÜRKİYE: İnsulin kullanımı varsa veya komplikasyon geliÅŸmiÅŸse, kalıcı olarak ret edilir.
DSÖ REHBERİ: Ortostatik hipotansiyon öyküsü olmamış, enfeksiyon, nöropati veya vasküler hastalık, özellikle de periferik ülserasyon bulguları bulunmamak ÅŸartıyla diyabetli bireyler diyet veya oral tedavi(hap) ile hastalığı iyi kontrol edilmiÅŸse kan verebilirler. EÄŸer tedavide insüline ihtiyaç duyuluyorsaya da multi-organ tutulumlu komplikasyon varsa kalıcı olarak reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: EÄŸer insülinle tedavi gerekiyorsa ve rDNA insülin kullanıldıysa kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer diyabet insülin ya da oral tedavi ile iyice kontrol altına alındıysa kan verebilirler. Fakat insülin alt baÅŸlığında ise ÅŸöyle bir madde var: "1980'den beri diyabeti olan donörler eÄŸer sığırdan üretilen insülin kullandıysa ve sığırların orjini BirleÅŸik Krallık ise kan veremezler"
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
İnsülin ile tedaviye ihtiyaç duyuyorsa
-
Diabet ilaçları son 4 hafta içinde deÄŸiÅŸtirildiyse (doz, etken madde deÄŸÅŸikliÄŸi gibi)
-
Bayılma, yorgunluk hissi, baÅŸ dönmesi atakları, sersemlik ile ilgili problemler yaÅŸayanlar
-
Kalp yetmezliÄŸinden müzdaripse
-
Diyaliz gerektiren böbrek nakli olduysa, eritroppoetin ya da benzeri ilaç kullanma ya da renal transplant için aktif araÅŸtırma altında olanlar
-
Daralmış ya da tıkanmış arter nedeniyle herhangi bir tipte amputasyon cerrahisi geçirenler
-
Kangren öyküsü olanlar
-
Duyu kaybıyla iliÅŸkili ülser ya da yaraları olması ya da geçmiÅŸte olması
-
Pankreas doku nakli olanlar
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer pre-diyabet(diyabet öncesi), gestasyonel diyabet tanısı almışsa fakat tedaviye ihtiyaç görülmüyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer hastalık diet, oral ilaç ya da insülin dışı enjetebl bir ilaç(Exanatide (Byetta) ya da Liraglutide(Victoza)) ile kontrol altında tutuluyorsa ve son 4 hafta içinde ilacın ne tipi ne de dozu deÄŸiÅŸtirilmediyse kiÅŸi kan bağışlayabilir
-
EÄŸer bir önceki tedavi insülin ile yapıldıysa(sığırdan üretilen insülin dahil) fakat bu tedavi dört haftadan uzun süre önce durdurulduysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer kangren diyabet ya da periferik vasküler hastalık nedeniyle iliÅŸkili deÄŸilse( mesela hipotermi ya da meningokok menenjitine baÄŸlı olabilir) eÄŸer tüm yaralar tamamen iyileÅŸtiyse amputasyon gerekli olsa dahi kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Byetta, Diabet - Åžeker, Diabetes Mellitus, Diabetik Ülser, Exanatide, Liraglutide,
​
DİARE(İSHAL)
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme ve semptomların bitimini takiben en az 3 gün
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸme ve tedavi bitiminden 14 gün sonra verebilirsiniz.(Antibiyotikler dahil) EÄŸer irritabl bağırsak sendromuna baÄŸlı kronik ishaliniz varsa ve halsizliÄŸiniz yoksa kan verebilirsiniz. EÄŸer ishaliniz Yersinia enterocolitica'ya baÄŸlı ise tam iyileÅŸmenin üstünden 28 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. Fakat son 1 hafta içinde ishaliniz ya da kusmanız oldu mu diye soru sorunuz diyor.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer ishaliniz İrritabl bağırsak sendromuna baÄŸlı ise kendinizi fit ve iyi hissediyorsanız kan verebilirsiniz. EÄŸer Crohn ya da Ülseratif Kolite baÄŸlı ise ishaliniz kan veremezsiniz. EÄŸer bir sefere mahsus olan bir ishal ise tam iyileÅŸme ve tedavinin üstünden 14 gün geçmesi gerekir eÄŸer tedavinizde antibiyotik kullandıysanız son dozun üstünden 7 gün geçmesi gerekir. BaÅŸka bir nedenden dolayı ise yetkililerle görüÅŸmeniz gerekmektedir.
​
DİREKT COOMBS TESTİ(DİREKT ANTİGLOBULİN TESTİ) POZİTİFLİĞİ
​
TÜRKİYE: İlk kez direct antiglobulin testi pozitifliÄŸi bulunması halinde 1 yıl geçici ret verilir.
Direkt Coombs testinin en az 1 yıl arayla tekrarlayan pozitifliği halinde kalıcı olarak ret verilir
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
DİŞ TEDAVİSİ
​
TÜRKİYE: -DiÅŸ tedavisi: ruhsatlı yerde yapılan diÅŸ çekimi veya kanal tedavisi gibi kanamalı müdahaleler: 7 gün geçici red
- DiÅŸ tedavisi: ruhsatlı yerde yapılan dolgu veya diÅŸ taşı temizliÄŸi gibi kanamasız müdahaleler: 1 gün geçici red.
- DiÅŸ tedavisi: ruhsatsız yerde yapılan diÅŸ tedavisi: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Basit prosedürler için üstünden 1 gün geçmesini bekleyin kanal tedavisi, diÅŸ çekimi gibi müdahalelerden sonra 7 gün bekleyin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: DiÅŸ çekiminin üstünden eÄŸer bir komplikasyon yoksa 1 hafta geçmesi gerekir. Transisyen bakteriyemi tehlikesinden ötürü.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer ÅŸu an bir enfeksiyon yoksa diÅŸ ile ilgili prosedürlerden sonra kan verebilirsiniz. EÄŸer dental bir enfeksiyondan dolayı antibiyotik kullanıyorsanız bitmesini bekleyin. Oral cerrahi geçirdiyseniz 3 gün bekleyin.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Kanal tedavisi, köprü, kaplama, dental implant ya da diÅŸ çekiminin üstünden 7 gün geçmemiÅŸ olanlar
-
Dolgu, tiÅŸ taşı temizliÄŸi ya da diÄŸer yüzeysel tedavilerinin üstünden 24 saat geçmemiÅŸ olanlar
-
Yaraları tamamen iyileşmemiş olanlar
-
Son 7 gün içinde herhangi bir enfeksiyonu ya da antibiyotik tedavisi alanlar
-
Allojenik insan dokusu(kemik) kullanılanlar
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer sadece muayene(gözlem) olunduysa, varolan kaplamaya/köprüye anestezi ve delme iÅŸlemi yapılmadan yenileme yapıldıysa bağış kabul edilir.
-
EÄŸer non-allojenik(baÅŸka bir kiÅŸiden deÄŸil) matrix graftı kullanıldıysa (bu otolog(kiÅŸinin kendi dokusu), alloplastik (biyolojik olmayan) ya da bir hayvandan olabilir) bağış kabul edilir. Not: Kullanılan matrix graftının nasıl elde edildiÄŸi görevlimiz tarafından iÅŸlemi yapan cerraha sorulmalıdır.
Ek Bilgi: Avrupa birilÄŸinde yapılan dental çalışmalarda materyal ve metodların hepsi bilinen enfeksiyon risklerinden arındırılmıştır. Demineralise hayvan dokuları(Bio-Oss ve Bio-Gide) ya da protein(prion) çeÅŸitlerinden temizlenmiÅŸ ürünler Avrupa BirliÄŸi ve A.B.D tarafından onaylanmıştır. (internet sitesinde Bio-Oss, Bio-Gide Ürünleri kullanımı: Tedavinin bitmesi ve yaraların tamamen iyileÅŸmesinin üstünden 7 gün geçmesi gerekir diyor)
Yönlendirmeler: Bio-Gide - Dental Tedavi, Bio-Oss - Dental Tedavi, Kanal Tedavisi, DiÅŸ Çekimi,
DİVERTİKÜLER HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer kiÅŸi kendini iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Divertiküle ait semptomlar varsa
-
Sistemik antibiyotik tedavisinin üstünden 7 günden az geçenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donorün hafif abdominal aÄŸrı ya da kabızlık ÅŸikayeti dışında herhangi bir semptomu yoksa kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Divertiküler Hastalıklar, Divertikülit, Divertikülozis,
DÖVME (TATTOO)
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer döveminin yapıldığı ortamın sterilite ve güvenirliÄŸinden emin olunamıyorsa 12 ay reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 6 ay geçici red. EÄŸer Hepatit C için Nat testi negatif ise 4 ay geçici red.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer dövme yapan yer kayıtlı bir kurum deÄŸilse ve sterilite ÅŸartlarını saÄŸlamıyorsa 12 ay. EÄŸer kayıtlı bir merkezde yapılıyorsa ve steril iÄŸne ve mürekkep kullanılıyorsa hemen verebilir.
İNGİLTERE: 4 ay beklemeniz gerekir.
​
DURA MATER GREFTİ​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Lütfen ilgili duruma bakın deniyor fakat bilgi bulamadım.
EGZERSİZ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donör iyi hidrate olmuÅŸsa, son egzersizinden sonra iyi ise ve donasyon sonrası risklerden bahsedilip egzersiz ile ilgili bilgi verilirse kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Egzersiz, Spor
​
EMBOLİ
​
Emboli, kanla taşınan yabancı bir cismin damarı tıkaması durumudur. Damardaki bir trombüsten kopan kan pıhtısının baÅŸka bir damarda tıkanmaya sebep olmasına ise tromboembolizm denilmektedir.​
Bacak ve kol atardamarlarındaki emboliler çok ÅŸiddetli bir sancı ve o bölgede renk sogunluÄŸuna yol açar. Acil olarak reperfüzyon uygulanmadığı takdirde felç veya o organın kesilmesine neden olacak kangren geliÅŸebilir. Beyindeki emboliler felçlere neden olabilmektedir. AkciÄŸer embolileri ise pulmoner emboli olarak adlandırılır ve bu durum ölüm dahil olmak üzere ciddi sorunlara neden olabilir.
​
TÜRKİYE: Sebep derin ven trombozu ya da pulmoner emboli ise, sadece 1 kez olmuÅŸsa ve asemptomatikse, antikoagülan tedavinin üstünden 1 ay sonrasına kadar ertelenir.
EÄŸer serebral emboli geçirdiyseniz KALICI RED.
DSÖ REHBERİ: Kabul edin:
-EÄŸer trombofilik bir durum yaÅŸadı fakat trombotik epizod öyküsü yok ve antikoagülan tedavi görmüyorsa
- Sadece bir kez derin ven tromboz epizodu ya da neden meydana geldiÄŸi ortaya konan pulmoner emboli, eÄŸer tamamen iyileÅŸmiÅŸse ve antikoagülen tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kabul edin.
-Son 12 ayda sadece bi kez olan tromboflebit epizodu ve kiÅŸinin kendini tamamen kendini iyi hissetmesi ve tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kan verebilirler.
Kalıcı red:
-İki ya da daha tedavi gerektiren fazla venöz tromboz epizodu
-Aksiller ven trombozu ya da üst ekstremiteyi etkileyen tromboflebit
-Son 12 ay içinde iki ya da daha fazla tromboflebit epizodu kalıcı red.
-Geçici serebral iskemik öyküsü olan ya da felç geçirenler(kısaca serebral emboli öyküsü olan diyebiliriz) kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Serebrovasküler hastalık öyküsü olan, arteryel tromboz ya da tekrarlayan ven trombozu öyküsü olanlar hiç bir zaman kan veremezler.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer aterosklerozunuz varsa, aksililer ven trombozu geçiridyseniz, iki ya da daha fazla trombozis öykünüz olduysa ya da hayatınız boyunca antikoagülan tedavi görecekseniz kan bağışlayamazsınız.EÄŸer trombozunuz aÅŸağıdakilerden birinden dolayıysa, anti koagülan tedavinin üstünden 7 gün geçtikten sonra ve tromboz öykünüz sadece 1 kez olduysa kan verebilirsiniz. "Kontraseptif(OKS) ilaçtan dolayı, Uzun süreli uçuÅŸtan dolayı, Alçıdan dolayı, Hareketsizlik sonucu, sigaradan dolayı, cerrahi müdahale sonrası, hamilelikten ötürü"
​​
EMOSYONEL STRES KAYNAÄžI
​
TÜRKİYE: Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
ENDOKARDİT
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Aktif enfeksiyonu olanlar
-
Aktiviteyi limitleyen kalp defekti
Ek Bilgi: Kalp problemi olan kiÅŸilerde endokardit(kalp zarı, kalp kası ve kalp kapakçıklarının inflamasyonu) görülebilir. Bu kiÅŸiler kalp defekti ya da bu nedenle kullanacağı tedavi nedeniyle kan bağışı yapamazlar. Bu durum cerrahi ve transfüzyonu da içerir.
Yönlendirmeler: Endokardit, SBE, Subakut Bakteriyel Endokardit,
​
ENDOSKOPİ
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Rijid endoskopiyi de içeren minör tanı koyma iÅŸlemlerinden sonra kiÅŸi normal aktivetelerine döndükten sonra kan verebilir. Fleksible endoskopiyi de içeren İnvaziv tanı koyma iÅŸlemlerinden sonra 12 ay geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Fleksible aletler kullanılan endoskopik biyopsi iÅŸleminden sonra 6 ay geçmesi gerekir. Hep C için valide edilmiÅŸ bir Nat tesi negatif ise 4 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Flexible(Fleksibıl) endoskopi iÅŸleminin üstünden 6 ay geçmeyenler
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer endoskopik muayene rijid endoskopi olarak yapıldıysa(örnek kolonoskopi ve bir çok artraskopi ve proktoskopi muayenesi)donör kendini iyi hissediyor ve herhangi bir test sonucu beklemiyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
4 ay geçtikten sonra valide edilmiÅŸ Hepatit B Antibody testi negatif ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Artroskopi, Bronkoskopi, Kolonoskopi, Endoskopi, Gastroskopi, Laparoskopi, Magic Eye(Endoskopiye böyle de diyorlar), Proktoskopi, Sigmoidoskopi,
ENGELLİ DONÖR / İLETİŞİM ZORLUKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Bütün donörler mutlaka
-
Donasyon sürecini tamamen idrak etmelidirler
-
Donasyon iÅŸlemi hakkında ve kanının test edileceÄŸi ve buna göre kullanılacağı hakkında kiÅŸiye bilgi verilmelidir. Donörler bu iÅŸleme bilgilendirilmiÅŸ bir ÅŸekilde rızasını vermelidir.
-
Donör, kendi ve diÄŸer kiÅŸilerin güvenliÄŸini riske atmadan kan merkezini kullanmalıdır. ( Donör yürüyen sandalyede olmamalıdır)
Üçüncü Åžahıs Tercümanları:
-
EÄŸer donör ile saÄŸlık uzmanımız arasında anlaÅŸmayı saÄŸlayacak bir üçüncü kiÅŸi mevcut ise, bu kiÅŸi ile saÄŸlık personelimiz arasında güvenli bir baÄŸ oluÅŸmalı ve tercüme edecek kiÅŸinin Kan GüvenliÄŸi ve Kalitesi Düzenlemesinin gerektirdiklerini tamamen anlamalıdır.
-
Donörün bu kiÅŸiyi tanımaması gerekir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: Okumakta Zorluk Çeken Donörler:
-
Tik konulacak soruları tamamen anladığından ve doldurduğundan emin olun.
-
Kişiye donasyon hakkında ve kanlarının test edileceği hakkında kesin ve doğru bilgi verilmelidir.
*Daha geniÅŸ bilgi var. Fakat çevirmenin bir anlamı olmadığından çevirmedim. İsteyenler kaynaklar kısmından rehberi indirip Disabled Donor kısmını okuyabilir.
Yönlendirmeler: Görme Engelli Donörler, Serebral Palsi, Charcot Marie Tooth hastalığı, Sağır Donör, Engelli Donör, Musküler Distrofi, Konjenital Myastenia Gravis, Kısmen GörüÅŸü Olanlar, Peroneal Musküler Atrofi, Poliomiyelit - Engele yol açan, Retinitis Pigmentosa,
ENFEKSİYON(NEDENİ BİLİNMEYEN) / ENFEKSİYON-GENEL
​
TÜRKİYE: Nedeni bilinmeyen bir enfeksiyonun varlığında veya ÅŸüphe ediildiÄŸinde ret süresi hekim tarafından deÄŸerlendirilir.
DSÖ REHBERİ: Yakın zamanlı bir enfeksiyon geçirildeyse tam iyileÅŸmenin ve tedavinin üstünden 14 gün geçmesi gerekir. (Nedeni bilinmeyen diye bir baÅŸlık yok Minör illness baÅŸlığı var)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Akut enfeksiyonu olanlar geçene kadar kan veremezler. Antibiyotik kullanımının nedeni, bağışcının kan yoluyla bulaşıcı olabilen bir bakteri enfeksiyonu olup olmadığını belirlemek için deÄŸerlendirilmesi gerekir.
Bir enfeksiyon için oral antibiyotik bittikten sonra (bakteriyel veya viral) kabul edilebilir. Bağış tarihinde son hap almış olabilir. Son antibiyotik enjeksiyonundan 10 gün sonra kabul edilebilir. (Nedeni bilinmeyen diye bir baÅŸlık yok antibiyotik alt baÅŸlığından bilgiler alındı).
İNGİLTERE: Hastalığınıza ait ayrı bir başlık var mı diye kontrol edin. Eğer yoksa Akut Enfeksiyonlar, Kronik Enfeksiyonlar başlığına bakın.
İsteğe Bağlı: Semptomu olmayan Stafilokokus aureus taşıyıcıları (metisilin resistans stafilokokus aures (MRSA) dahil) kan bağışlayabilirler.
Yönlendirmeler: Antifungaller, Antiviraller, Mesane enfeksiyonu, Selülit, GöÄŸüs enfeksiyonu, Kolit, Sistit, Sitomegalavirüs, Kulak Enfeksiyonu, Ensefalit, Fungal Enfeksiyon, Enfeksiyon-Genel, Enfeksiyon-Tropikal, Enfektif Kolit, Enfeksiyona baÄŸlı İnflamasyon, Enfeksiyon nedeniyle Eklem içi(intra-artiküler) enjeksiyon, Böbrek enfeksiyonu, Larenjit, Mastoidit, Metisilin Resistant Stafilokokus Aureus(MRSA) Taşıyıcıları, Metisilin Resistant Stafilokokus Enfeksiyonu, Tırnak Enfeksiyonu, Peri-artiküler Enjeksiyon, Cerrahiye ihtiyaç duymayan Peritonit, Farenjit, Enfeksiyonla iliÅŸkili Plörezi, Pnömoni, Piyelit(böbrek içi iltihabı), Pyelonefrit, Salpinjit, Sinüzit, BoÄŸaz AÄŸrısı, DiÄŸer enfeksiyonlar çin Tetrasiklin, Ayak tırnağı enfeksiyonu, Tonsillit, Trakeit, Tropikal Hastalıklar, İdrar Yolu Enfeksiyonu, Viral Hastalıklar, Viral Perikardit,
EPİLEPSİ
​
Epilepsi (Sara olarak da bilinir), beyin içinde bulunan sinir hücrelerinin olaÄŸan dışı bir elektro-kimyasal boÅŸalma yapması sonucu ortaya çıkan nörolojik bozukluk, hastalıktır. Beynin normalde çalışması ile ilgili elektriÄŸin aşırı ve kontrolsüz yayılımı sonucu oluÅŸur. Sıklıkla geçici bilinç kaybına neden olur. Epilepsi nöbetleri farklı ÅŸekillerde ortaya çıkar. Bazı nöbetlerden önce korku hissi gibi olaÄŸan dışı algılamalar ortaya çıkarken, bazı nöbetlerde kiÅŸi yere düÅŸebilir, Bazen aÄŸzı köpürebilir.
​
TÜRKİYE: İlaçla tedavi gerektirmeyene ve son 3 yılda konvülsiyon/nöbet geçirilmeyene kadar ret. (Yani doktorunuz ilaç kullanmanıza artık gerek yok diyecek ve bu andan itibaren 3 yıl boyunca herhangi bir nöbet geçirmeyeceksiniz.)
DSÖ REHBERİ: Kan bağışıyla ilgili vazovagal senkop epileptik nöbeti tetikleyebilme kaygısından dolayı reddedilirler. Son 3 yıl içinde hiç ilaç almamışsanız ve epileptik nöbet geçirmediyseniz kan verebilirsiniz.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 3 yıl içinde hiç ilaç almamışsanız ve epileptik nöbet geçirmediyseniz kan verebilirsiniz.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Şu kişiler kan veremez:
-
Epilepsi için tedavi görüyorsanız
-
Son 3 yıl içinde epileptik nöbetiniz olduysa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer geçmiÅŸte epilepsisi olanlar, son 3 yıl içinde herhangi bir antikonvülzan terapi almadıysa ve nöbeti olmadıysa kan verebilir.
Yönlendirmeler: Absans Nöbet(Absences), Epilepsi nedeniyle antikonvülzan tedavi, Epilepsi, Hastalık nöbeti, Grand mal, Petit Mal,
EPSTEIN-BARR VİRÜS
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸmenin üsütnden 28 gün geçene kadar reddedin. Ayrıca Herpes baÅŸlığına bakın.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
EREKTİL DİSFONKSİYON
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Oral ya da enjekte edilerek uygulanan bir tedavi eğer yurt dışından getirildiyse ya da BirleşiK Krallık dışı sertifikalı olmayan bir internet sitesinden getirildiyse kişi kan veremez.
Ek Bilgi: Erektil disfonksiyon nedeniyle tedavi görenler (BirleÅŸik Krallık’ta reçeteli olarak yazılan kendi kendine enjekte edilen ilaçlar dahil) normal ÅŸartlarda bağış yapabilir fakat altta yatan neden bağışı engelleyebilir. Ülke dışından ya da kaynağı belirsiz yerlerden elde edilen ilaçlar saÄŸlık problemi riski doÄŸurabileceÄŸinden dolayı bu kiÅŸilerin bağışı kabul edilmez.
Yönlendirmeler: Alprostadil, Caverject, Erektil Disfonksiyon, İmpotans, İmpotans nedeniyle Prostaglandin Enjeksiyonu, MUSE, Erektil Disfonksiyon nedeniyle Prostaglandin Enjeksiyonu, Sildenafil - Erektil Disfonksiyon için, Viagra - Erektil Disfonksiyon İçin,
ERİTROSİTOZ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Sekonder eritrositoz eÄŸer polistemia rubra vera tanıda dışlandıysa kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
ESRAR KULLANIMI
​
TÜRKİYE: risk gruplarına dahil deÄŸil ancak esrarın etkisinde ise uygun süre reddedilir. Risk gruplarına dahil ise 12 ay reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Cevap verebilmemiz için daha fazla bilgiye ihtiyacımız var. Telefon ile arayıp bilgi alabilirsiniz.
FLEBİT
​Flebit, ven enflamasyonunu tanımlayan bir terim. Genellikle bacaklarda görülür. Flebite trombozun (kan pıhtısı) eÅŸlik etmesi durumuna tromboflebit denir. Flebit, toplardamar iltihaplanmasına verilen addır. İltihaplanmış olan damar bölgesinde daima bir pıhtı, yani trombüs geliÅŸtiÄŸinden, olaya daha çok “Tromboflebit” denilmektedir. Eritem (kızarıklık), sıcaklık artışı, ÅŸiÅŸlik (ödem), hassasiyet, aÄŸrı, damar trasesinin palpe edilmesi gibi belirtiler görülür.
Vücutta yüzeysel damarlarda yada varislerde pıhtı olmasıdır. Derin toplardamarlarda olan pıhtı ise derin ven trombozu olarak isimlendirilir. Flebit en sık bacaklardaki varisli damarlarda ve tahriÅŸ edici ilaç enjeksiyonu sonrası koldaki yüzeyel damarlarda oluÅŸur.
​
TÜRKİYE: Son 12 ay içinde baÅŸka flebit görülmemiÅŸse, tedavi ve semptomların bitimini takiben en az 7 gün sonra kan bağışı alınabilir
DSÖ REHBERİ: Son 12 ay içinde bir kez olmuÅŸsa tedaviden 7 gün sonra verebilir. EÄŸer son 12 ay içinde 2 veya daha fazla tromboflebitiniz olduysa kalıcı red. EÄŸer tromboflebitiniz üst ekstremiteyi etkilemiÅŸse kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Son 12 ay içinde birden fazla flebit atağı olanlar
-
Tedavinin üstünden 7 günden az geçtiyse
İsteÄŸe BaÄŸlı: Son 12 ay içinde sadece bir epizodu olup tedavinin bitiminin üstünden 7 günden fazla geçmiÅŸse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Flebit, Flebotromboz,Tromboflebit,
​
FLEBOTOMİ SAHASINDA HERHANGİ BİR LEZYON
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme saÄŸlanana kadar red. [Geçici Red: Åžartlı]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
FOBİLER
​
TÜRKİYE: Özellikle kan görme fobisi veya iÄŸne fobisi gibi durumlarda tedavi olana kadar beklenir [Geçici Ret: Åžartlı]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok
​
FUNGAL ENFEKSİYON
​
TÜRKİYE: Fungal enfeksiyon: sistemikse veya derin dokular tutulmuÅŸsa: Tam iyileÅŸmeden sonra en az 1 ay [Geçici red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Genel mantar enfeksiyonları için(deri, Tam iyileÅŸmenin üstünden 14 gün son aldığınız antifungal ya da antibiyotik hapının üstünden 7 gün geçmesi gerekir. Fakat sadece losyon ya da krem kullanıyorsanız kan bağışı yapmanızda engel yoktur. EÄŸer tırnak mantarı için ise tedavinin üstünden 7 gün geçmesi gerekir. Fakat sadece losyon ya da krem kullanıyorsanız kan bağışı yapmanızda engel yoktur
GASTREKTOMİ
​
Gastrektomi midenin kısmen veya tamamen ameliyatla alınmasıdır. İlk başarılı gastrektomi Theodor Billroth tarafından 1881'de kanserli bir mideyi alması ile olmuştur. Gastrektomikanser, ağır mide asidi hastalıkları ve mide duvarı deliklerinin tedavisinde kullanılır.​
TÜRKİYE: KALICI RED.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer ameliyatı kanserden dolayı olduysanız hiç bir zaman kan veremezsiniz. .Ameliyat doÄŸal açıklıklardan geçilerek yapıldıysa (ağız,burun, vajina, anüs) ameliyatın üstünden 4 ay geçmesi gerekir. 1 Ocak 1980 tarihinden sonra ameliyatta kan veya kan ürünü alanlar kan bağışlayamazlar. EÄŸer üstteki durumlar geçerli deÄŸilse yaralarınız tamamen kapanmış, tamamen iyileÅŸmiÅŸ iseniz, günlük rutin hayatınıza döndüyseniz ameliyattan 7 gün sonra kan verebilirsiniz.
​
GASTRİT
​
Gastrektomi midenin kısmen veya tamamen ameliyatla alınmasıdır. İlk başarılı gastrektomi Theodor Billroth tarafından 1881'de kanserli bir mideyi alması ile olmuştur. Gastrektomikanser, ağır mide asidi hastalıkları ve mide duvarı deliklerinin tedavisinde kullanılır.​
​​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme saÄŸlanana ve tedavi tamamlanana ve semptomlar kaybolana kadar ertelenir. [Geçici ÅŸartlı red] **Rehberde yanlış anlatılan bir baÅŸka konu, donörlerin çoÄŸu kendilerinde gastrit olduklarını ifade ettiklerinden dolayı ve burada bahsedilen tedavi açıklanmadığından ötürü bir bilgi eksikliÄŸi vardır. Konu baÅŸlığı gastrit diye deÄŸil gastrik ülser olarak düzeltilmeliydi. Antibiyotik tedavisinin bitmesi yeterli olacaktır. Zira her gastrit semptomu olandan kan alınmayacak olsa bağış sayısı oldukça azalırdı.
DSÖ REHBERİ: Aktif peptik ülser varsa tedavi tamamlanana ve tamamen iyileÅŸilene kadar kan alınmaz.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Gastrit için daha fazla bilgi edinmemiz gerekiyor bundan dolayı bizi arayın.
Gastrik ülser: 1-Daha önce kan transfüzyonu olmadıysanız
2- Gastrik ülseriniz malignensi(kanser) ile ilgili deÄŸilse
3- Son 3 ay içinde ülserinizle alakalı acı, hastalık ya da kanama yaÅŸamadıysanız
4-Size ülser ya da erozyonunuzun artık iyileÅŸtiÄŸi doktornuz tarafaından söylendiyse
5- Son 4 ay içinde herhangi bir endoskopik iÅŸlem geçirmediyseniz kan verebilirsiniz.
​
GASTROENTERİT
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Kronik ya da inflamatuvar bağırsak hastalığıyla ilişkili olanlar
-
Tam iyileÅŸmenin üstünden 2 haftadan kısa süre geçenler
İsteğe Bağlı: Eğer irritabl bağırsak sendromuna bağlıysa kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: D&V(İshal ve Kusma), Diare, Enterokolit - Enfektif, Besin zehirlenmesi, Mide gribi, Gastroenterit, Tifo Paratifo dışında Salmonella, Üzgün Karın,
GASTROİNTESTİNAL HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Halsizlik yaratmayan irritabl bağırsak sendromu
-
EÄŸer kiÅŸi iyiyse divertüküler hastalık
-
Hafif gastro-özefageal reflü
-
Hafif Hiatus hernisi
-
Tedavi edilmiÅŸ çölyak hastalığı
-
Safra kesesi taşları
-
Tamamen iyileÅŸtikten sonra kolesistit
Reddedin:
-
Aktif peptik ülser: Tedavi tamamen bitene ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸene kadar reddedin.
-
Aktif inflamatar bağırsak hastalığı(ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı): KiÅŸi eÄŸer kendini iyi ve saÄŸlıklı hissediyorsa, hastalık uzun süreli remisyondaysa ve minumum hemoglobin seviyesi karşılanıyorsa bağışları kabul edilebilir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Malabsorbsiyon sendromu olan kiÅŸiler (tedavi edilmiÅŸ çölyak hariç)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Ülseratif Kolit
-
Crohn Hastalığı
-
Malignant
İsteğe Bağlı:
-
DiÄŸer koÅŸullar kabul edilebilir ama bozulmuÅŸ demir emilimi veya kan kaybı yoluyla demir eksikliÄŸi dikkatlice göz önünde bulundurulmalıdır.
-
Çölyak hastalığı ise kabul edin.
​GEBELİK ve EMZİRME
​
TÜRKİYE: Gebelik boyunca ve doÄŸumdan sonra en az 9 ay ertelenir. *Emzirme ile ilgili maalesef bir bilgi yoktur.
DSÖ REHBERİ: Kadın donörler gebelik boyunca ve gebeliÄŸin bitiminden ya da bitirilmesinden 6 ay sonrasına kadar kan veremezler. Laktasyon(emzirme) boyunca kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: İstisnai durumlar dışında veya doktorunuzun özel bir tavsiyesi yoksa bebeÄŸin doÄŸumundan ya da düÅŸükten sonra 6 ay geçtikten sonra verilebilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Doğumdan 6 hafta sonra kan verebilirsiniz.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Hamileler
-
DoÄŸumun ya da terminasyonun(abortus) üstünden 6 ay geçmeyenler
-
GebeliÄŸi malignant(invaziv) mol hidatiform ile sonuçlananlar
-
GebeliÄŸi non-malignant(non-invaziv) mol hidatiform ile sonuçlanan ve sonucunda tedavisi ve takibi sürenler
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer gebelik 12. haftadan önce sonlandırıldıysa ve anlamlı bir kan kaybı olmadıysa takip sonlandırıldıktan ve metotreksat eÄŸer alındıysa son dozun üstünden 7 gün geçtikten sonra Uzmanı eÄŸer kabul ediyorsa kiÅŸi kan verebilir.
Ek Bilgi: Emziren anneler eÄŸer doÄŸumun üstünden 6 ay geçtiyse kan verebilirler. Hidatiform mole malignant olabilir. EÄŸer malignant ise tanıyı alan kadın bir daha kan veremez. Hidatiform mole ile ilgili diÄŸer durumlarda tedavi ve takibin tamamlanması ve malignansi ihtimalinin dışlanması önemlidir.
Yönlendirmeler: Abortus, Bebek, Sezeryan ile doÄŸum, Emzirme, Ektopik Gebelik, Hidatiform Mole, Metotreksat(Ektopik Gebelik), DüÅŸük, Molar Gebelik, Mole Gebelik, GebeliÄŸie BaÄŸlı Mole Çıkartılması, GebeliÄŸin Sonlandırılması,
GEBE KALMAYA ÇALIÅžMAK
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: GebeliÄŸi her zaman göz önünde bulundurup bağıştan önce gebelik ihtimalini dışlayın. AÅŸağıdaki kiÅŸiler kan bağışlayamazlar:
-
İnfertilite dolayısıyla araştırma altındaysanız
-
Clomiphene (Clomid) tedavisinin üstünden 12 haftadan kısa süre geçmiÅŸ olanlar
-
Tamoksifen tedavisinin üstünden 12 haftadan kısa süre geçmiÅŸ olanlar
-
Hayatının herhangi bir döneminde hipofiz orjinli human gonadotrophin hormon tedavisi alanlar
-
1980 yılından sonra bağışlanmış yumurta ya da embriyo alanlar
-
Metrodin HP ile hayatının herhangi bir döneminde tedavi olduÄŸunu bilenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer kiÅŸi Metrodin HP ile tedavi olduÄŸunu bilmiyor ama özel bir tedavi gördüyse (non-hipofiz türetilmiÅŸ gonadotropin ile tedavi edilmiÅŸse ve/veya bağışlanmış sperm ile tedavi olduysa) bağış kabul edilir.
Yönlendirmeler: İnfertiliteye neden olan Antifosfolipid Sendromu, Klomid, Klomifen, Gebe kalmada zorluk, Bağış yapılmış İnsan yumurtası alıcıları, Bağış yapılmış İnsan embriyosu alıcıları, Bağış yapılmış İnsan spermi alıcıları, Fertilite tedavisi, Folikül Stimüle Edici Hormon, İnfertilite için Gonadotropin Tedavisi, İnfertilite için Gonodatropin Tedavisi, İnfertiliteye sebep olan Hughes Sendromu, İnfertilite, IVF, Luteinizan Hormon, Metrodin HP, Bağışlanmış İnsan Yumurtası Alıcıları, Bağışlanmış İnsan Embriyosu Alıcıları, Bağışlanmış İnsan Spremi, İ Alıcıları, İnfertilite için Tamoksifen Kullanımı, Bebek Yapmayı Deneme,
GECE TERLEMELERİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Açıklanamayan gece terlemesi olanlar
İsteğe Bağlı: Eğer menapoza bağlıysa kişi kan bağışlayabilir.
​
GENİTAL SİĞİLLER
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme ve tedaviden sonra en az 12 ay
DSÖ REHBERİ: EÄŸer aktif lezyon olmadığı kanıtlanırsa genital herpes kan verebilir. EÄŸer aktif lezyonunuz varsa ya da lezyonu olan biriyle temasta bulunduysanız(HHV8 enfeksiyonu hariç) tam iyileÅŸme, tedavi ve temastan 28 gün geçmesi gerekir. [Genital siÄŸil diye bir baÅŸlık yok]
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Genital siğiller(HPV) ya da genital herpes kan vermenize engel bir durum değildir. Kendinizi iyi hissediyorsanız ve diğer red kritlerinde bir engeliniz yoksa bağış yapabilirsiniz.
İNGİLTERE: Genital siÄŸil:Tedavi için krem kullansanız dahi kan verebilirsiniz. Fakat siÄŸilinizin enfekte olmaması ve açık yarası olmaması gerekmektedir. Genital Herpes: EÄŸer herhangi bir ilaç almıyorsanız, herpes dışında baÅŸka bir cinsel yolla bulaÅŸan hastalığınız yoksa ve saÄŸlığınızla ilgili probleminiz yoksa eÄŸer uçuÄŸunuz kuru ise sızlanma ve karıncanlanması yok ise kan verebilirsiniz. EÄŸer lezyonunuz ıslak ise bu virüsün hala aktif olduÄŸunu gösterir bu durumda maalesef kan bağışı ertelenir.
GİLBERT HASTALIĞI (Gilbert Sendromu)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Görünür sarılığı olan kiÅŸiler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer görünür/farkedilebilir sarılığı yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Gilbert Hastalığı, Gilbert Sendromu,
GİNGİVİTİS
​Gingivit, diÅŸleri çevreleyen diÅŸ etinde enflamasyon (iltihap) ortaya çıkmasıdır. DiÅŸ etleri kırmızı bir renk alır ve ÅŸiÅŸer. DiÅŸ fırçalama esnasında diÅŸ etlerinin kanaması genellikle enflamasyonun ilk belirtisidir. Gingivit her yaÅŸtan her insanı etkileyebilir. BaÅŸlangıçta aÄŸrıya sebep olmaz. Tedavi edilmezse, ilerleyebilir ve acı verici bir hal alabilir.
​
TÜRKİYE: Semptomsuz olana kadar beklenir. [Geçici Ret: Åžartlı]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok
GLİKOJEN DEPO HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Glikojen Depo Hastalığı olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer potansiyel donör glikojen hastalığının; tip 0 (glikojen sentaz eksikliÄŸi), tip V(McArdle Hastalığı), Tip XI(Fanconi-Bickel sendromu), tip XII(kırmızı hücre aldolaz eksikliÄŸi), tip XIII (beta-enolaz eksikliğİ) varyantlarından müzdaripse kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Glikojen Depo Hastalıkları,
​
GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ EKSİKLİĞİ
​
Eritrositlerde pentozmonofosfat yolunda bulunan glukoz-6- fosfat dehidrogenaz (G6PD) enzimi hücreyi oksidan hasardan korumak amacıyla görev yapar. Glukoz 6 Fosfat Dehidrogenaz Enzim EksikliÄŸi: En sık görülen eritrosit enzim eksikliÄŸidir ve X'e baÄŸlı resesif kalıtım gösterir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: G6PD eksikliÄŸi veya diÄŸer kalıtsal kırmızı hücre membran defekti olan hastaların eÄŸer hemoliz öyküsü yoksa kan verebilir. Bununla birlikte bu kiÅŸilerin kanları intrauterin transfüzyonu, neonatal exchange transfüzyonu ya da G6PD hastaları için uygun deÄŸildir. Bu 3 gruba bu kiÅŸilerin kanları verilmez. G6PD eksikliÄŸi ya da diÄŸer kalıtsal kırmızı kan hücresi membran defekti olan hastaların hemoliz öyküsü varsa kalıcı olarak kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok
​
GLOMERÜLONEFRİT, AKUT
​
Glomerulinin iltihaplanması ekseriyetle mikroplu bir hastalıktan sonra veya baÅŸka bir hastalık nedeniyle olabilir veya bir böbrek bozukluÄŸu olabilir. EÄŸer akut glomerulonefrit mikroplu bir hastalıktan sonra olursa akut postinfeksiyöz glomerulonefrit denir. Akut glomerulonefrite neden olan en yaygın enfeksiyon streptokokun sebep olduÄŸu enfeksiyondur. Bunlar bakterili sepsis pnömokoka baÄŸlı zatürree tifo hastalığı frengi endokardit (kalp iç zarının iltihaplanması )dır. Ayrıca böbrek iltihabı mononükleoz kabakulak kızamık veya sarılık yapan virüsler tarafından veya echovirus veya coxsachievirus tarafından da oluÅŸturulabilir. Akut glomerulonefrit esasında enfeksiyona ve virüse reaksiyon deÄŸildir; O enfeksiyonun vücudun bağışıklık mekanizmasını ortaya çıkarmasının neticesidir. DiÄŸer sebepler IgA (Berger) nefropati lupus vaskilüt Henochschönlein purpurası ve glomerulus hastalığıdır.
​​
TÜRKİYE: Tam olarak iyileÅŸmeden 5 yıl sonrasına kadar ertelenir.
DSÖ REHBERİ: Tamamen iyileÅŸip böbrek fonksiyonları normal olana kadar kan veremezler. Tamamen iyileÅŸmenin üstünden 5 yıl geçmesi gerekir. SaÄŸlık bozulmasına ya da anemiye neden olan kronik böbrek hastalığı olan bireyler, kronik veya tekrarlayan enfeksiyonu olanlar hiç bir zaman kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tamamen iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçmesi gerekir. (tamamen kiÅŸinin iyi olması, hastalığın tedavi gerektirmeyecek olması ve doktor gözeteminden çıkmasının üstünden)
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Eğer hastalığınız
1-6 aydan uzun sürdüyse,
2- Bir kezden fazla nefrit epizodunuz(1'den fazla bu hastalığı geçirdiyseniz) olduysa
3- Tamamen iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçmediyse kan veremezsiniz. Daha fazla bilgi için arayabilirsiniz.
​​
GONORE (BEL SOÄžUKLUÄžU)
​
Neisseria gonorrhoeae denen bakterinin sebeb olduÄŸu, cinsel yolla bulaÅŸan bir hastalıktır. Üreme organlarının nemli ve ılık bölgelerinde kolayca üreyip çoÄŸalır. Kadında rahim aÄŸzı ( serviks ), rahim (uterus), yumurtalık kanallarında, hem kadın hem erkekte idrar yollarında ürer. Ağız içi, boÄŸaz, gözler ve anal bölgede de yerleÅŸebilir.
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme ve tedaviden sonra en az 12 ay
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸme ve tedaviden sonra 12 ay geçmesi gerekir. Gonoresi olan biriyle cinsel iliÅŸki yaÅŸamış olanların da son cinsel temasının üstünden 12 ay geçmesi gerekir. Öyküsünde Gonoresi olan kiÅŸilerin kan güvenliÄŸini riske atabilecek davranışları daha detaylı incelenmelidir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Tam iyileÅŸme ve tedavinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
İNGİLTERE: Tam iyileÅŸme ve tedavinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
GÖÄžÜS AÄžRISI
​
Anjina pektoris (anjina olarak da bilinir), genellikle kalp kasındaki iskemi veya koroner arter spazmı nedeniyle oluÅŸan göÄŸüste aÄŸrı, sıkışma ve baskı hissi. Anjinanın ana sebebi olan koroner arter hastalığı, kardiyak arterlerin ateroskleroza uÄŸramasından kaynaklanır.
AÄŸrının ÅŸiddeti ve kalp kasındaki oksijen yoksunluÄŸunun derecesi arasında zayıf bir iliÅŸki vardır. (ÖrneÄŸin, kalp krizi riski az veya hiç olmadığı halde ÅŸiddetli aÄŸrı hissedilebilir, ve bir kalp krizi hiç aÄŸrısız meydana gelebilir.) Kötüye giden anjina atakları, dinlenme halinde aniden baÅŸlayan anjinalar ve 15 dakikadan fazla süren anjinalar anstabil anjinanın semptomlarıdır. Bunlar miyokard enfarktüsünün(kalp krizi) habercisi olabilir, acil tıbbi yardım gerektirir ve genellikle kalp krizi olarak kabul edilerek tedavi edilir.
​
TÜRKİYE: Bir doktor tarafından deÄŸerlendirilmiÅŸse ve kalp hastalığına baÄŸlı deÄŸilse kabul edilir. [Geçici Åžartlı Red]
Anjina ile ilgili Türkiye rehberinde herhangi bir bilgi yoktur. DiÄŸer rehberlerde de chest pain diye bir baÅŸlık yoktur. Zaten böyle bir baÅŸlık olmasına gerek de yoktur. Zaten ilk ve deÄŸiÅŸmez kural kiÅŸinin kendini iyi hissetmesidir. Yukarıda yazan tanım anjina içindir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok. ,(Semptomatik iskemik kalp hastalığı olarak düÅŸünürsek Kalıcı red)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Anjina epizodunun ya da atağının da diyebiliriz üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer göÄŸüs aÄŸrısı kalp hastalığına baÄŸlı ise
-
GöÄŸüs aÄŸrısının nedeni bilinmiyorsa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donörün göÄŸüs aÄŸrısıyla ilgili araÅŸtırması yapılmışsa ve bu neden tek başına bağışa engel deÄŸilse(iskemik kalp hastalığı, pulmoner embolizm ya da enfeksiyon gibi) kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: İskemik kalp hastalığı olan kiÅŸiler kan bağışı sonrası tansiyon düÅŸmesi nedeniyle kalp krizi riski altındadır. Bu nedenle bu kiÅŸilerden kan almamak önemlidir. EÄŸer göÄŸüs aÄŸrısı araÅŸtırılmamışsa potansiyel olarak bunun kalp hastalığı ile ilgili olduÄŸu düÅŸünülüp kan bağışı alınmamalıdır.
​
GÖZ HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Aşağıdaki kişiler kan veremezler
-
Aktif oküler inflamasyonu ya da enfeksiyonu olanlar (konjüktivit, akut glokom, iritis ya da skleritis dahil)
-
Malignensi öyküsü olanlar
-
Oküler doku transplantasyonu olanlar
-
7 gün içinde yaÅŸa baÄŸlı makula dejenerasyonu nedeniyle enjeksiyon tedavisi alanlar
-
Donörün optik nörit öyküsü varsa
İsteğe Bağlı:
-
Tablet ya da damla ile kronik glokom tedavisi görenler kan bağışlayabilir
-
Makula dejenerasyonu nedeniyle enjeksiyon dışı tedavi görenler kan bağışlayabilir.
-
Görmesi zayıf olan bir çok donör kan bağışlayabilir fakat hiç göremiyorsa Engelli Donör baÅŸlığına bakın.
-
YaÅŸa baÄŸlı makula dejenerasyonu için Intravitreal enjeksiyon tedavisi görenler iÅŸlemin üstünden 7 günden fazla geçtiyse kan bağışlayabilirler. (anti-VEGF tedavisi ÅŸunları içerir Bevacizumab(Avastin),Ranibizumab(Lucentis), Pegaptanib Sodyum(Macugen))
-
Oküler doku transplantasyonu hariç benign bir durum nedeniyle yapılan ameliyat sonrası göz damlası kullanımı bittikten sonra eÄŸer aktif bir enfeksiyon ya da inflamasyon yoksa kan bağışı yapılabilir.
Yönlendirmeler: YaÅŸa baÄŸlı makula dejenerasyonu(Age-related macula degeneration=AMD), Avastin, Bevacizumab, Katarakt, Konjunktivit, Korneal Graft, Episklerit, Göz hastalığı, Göz Damlası, Göz Cerrahisi, Glokom, Inflamatuar Göz Hastalığı, İritis, Lucentis, Macugen, Oküler Cerrahi, Pegaptanib sodyum, Ranibizumab, Sklerit,
​
GRAVES HASTALIÄžI
​
Tiroit bezinin aşırı çalışması durumlarında Graves adı verilen bir hastalık görülür. Bağışıklık sisteminin bir hastalığı olarak görülen Graves hastalığında, vücut kendi kendine reaksiyon(kendi hücrelerine saldırır) gösterir. Aşırı hormon salgılanır, metabolizma çok hızlanır, nabız yükselir, hasta kilo alamaz hale gelir. Bu durum giderek yaÅŸamı tehdit eden ciddi bir rahatsızlığa dönüÅŸür. Bu hastalarda egzoftalmus denilen gözlerin dışarı doÄŸru çıkması durumuna da rastlanabilir. Hastalığın tedavisi antitiroit ilaçlar, radyoaktif iyot ve cerrahi tedaviyle yapılır. EÄŸer hastalık diÄŸer yöntemlerle kontrol edilemezse, ameliyat gerekir. Özellikle 40 yaÅŸ altında olan kiÅŸilerde iyot tedavisi uygulanır.
​
TÜRKİYE: Tiroid fonksiyonları normal ve troid ilaçları kullanmıyorsa, kan bağışı kabul edilir. [Geçici Ret: Åžartlı]
DSÖ REHBERİ: Graves hastalığına baÄŸlı bir tirotoksikoz atağı geçirdiyseniz hiç bir zaman kan veremezsiniz. EÄŸer tiroid hastalığı benign bir hastalıksa ve tiroid fonksiyon testleri normalse yani kiÅŸi euthyroid ise tedavi görsün ya da görmesin fark etmez kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Eğer aşağıdakileri kanıtlayabilirseniz kan verebilirsiniz.
1- Åžu an hastalığınız için tıbbi araÅŸtırma altında deÄŸilseniz
2-Malignensi(kanser) tanısı almadıysanız.
3- Son 24 ay içinde antitiroid ilaç almadıysanız(Carbimazole, Propylthioracil veya lodine)
4- Son 6 ay içinde radioaktif iodine ile tedavi görmediyseniz.
Thyroxine ya da levothyroxine (tiroksin ve levotiroksin) ilaçları almak bağışa engel bir durum deÄŸildir fakat son 3 aydır aynı dozu aldığınızı(yani Tiroid fonksiyon testlerinizin normal olduÄŸunu) kanıtlamanız gerekmektedir.
​
GRİP BENZERİ ATEŞLİ TABLO / İNFLUENZA
TÜRKİYE: Semptomların bitiminden sonra en az 2 hafta
*Diğer rehberlerde grip benzeri ateşli tablo diye bir başlık yok. Grip olarak var. Ateş olmayan grip ile ilgili rehberimizde bir bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Aseptomatik kiÅŸiler eÄŸer aktif enfeksiyonu olanlarla teması yoksa alabilirsiniz. EÄŸer kiÅŸinin bir semptomu yoksa fakat aktif enfeksiyonu olan kiÅŸilerle teması varsa; temas olan son günden 7 gün geçmesi gerekir. Aktif enfeksiyonu olan kiÅŸiler tamamen iyileÅŸme ve tedavinin bitmesinin üstünden 14 gün geçtikten sonra kan verebilir. Influenza aşısı olanlar 48 saatt geçtikten sonra kan verebilir. EÄŸer spesifik bir risk kategorisindeyse bu süre uzatılabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Semptomların bitiminin üsütnden 2 hafta geçmelidir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer aktif enfeksiyon varsa tamamen iyileÅŸme ve tedavinin üstünden 14 gün geçmesi gerekir. EÄŸer gripli biri ile temasınız olduysa fakat kendinizi iyi hissediyor ve herhangi bir semptomunuz yoksa kan verebilirsiniz. Fakat bağıştan sonraki 14 gün içinde herhangi bir grip benzeri ÅŸikayetiniz olursa lütfen bize bildirin. Aşı sonrası eÄŸer kendinizi iyi hissediyorsanız kan verebilirsiniz.
​
GUİLLAİN BARRE SENDROMU
​
Guillain-Barre Sendromu (GBS) bazı kiÅŸilerde bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine zarar vermesi nedeniyle geliÅŸen bir tür hastalıktır. Hasta kiÅŸinin çevresel sinir sistemi zarar gördüÄŸü için bu sendrom ve belirtileri ortaya çıkmaktadır.
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme ve semptomların bitimini takiben en az 2 yıl
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
İyileÅŸmenin üstünden 24 aydan kısa süre geçtiyse
-
Hastalıkla ilgili herhangi bir semptomun rekürrensi olduysa
-
EÄŸer doktor tipik monofazik Guillain-Barre sendromunu teyit edememiÅŸse ve tamamen iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçmediyse
-
Donorü kabul etmeden önce görevlimizle görüÅŸün
Ek Bilgi: Guillain-Barre Sendromunun nedeni tam olarka bilinmemektedir fakat genellikle enfeksiyon ya da immünizasyona takiben ortaya çıkar. Büyük ihtimalle periferik sinir sisteminin parçası olan oto-antibody’ler ile iliÅŸkilidir. EÄŸer bahsi geçen oto-antibody’li kan bir kiÅŸiye gidecek olursa bu kiÅŸinin sinir sistemini etkileyebileceÄŸinden ötürü bu rehber du durumu engellemeyi amaçlar.
​​
​GUT
​
Gut (ayak baÅŸ parmağını da kapsadığında podagra olarak bilinir), Ayırt edici özelliÄŸi tekrarlayan akut enflamatuvar artrit—kırmızı renkli, hassas, sıcak, eklem ÅŸiÅŸliÄŸi— olan bir tıbbi durumdur. En sık etkilenen bölge, ayak baÅŸparmağının tabanındaki tarak kemiÄŸi-parmak kemiÄŸi eklemidir (vakaların yaklaşık %50'si). Bununla birlikte kireçlenme, böbrek taşı veya ürat nefropati ÅŸeklinde de var olabilir. Gutun sebebi kanda ürik asit düzeylerinin yükselmesidir. Ürik asit kristalleÅŸir ve kristaller eklemlerde, tendonlarda ve çevre dokularda birikir.
​​
TÜRKİYE: Akut gut atağı söz konusu ise, semptomlar yatışıncaya kadar reddedilir. Hastalık kontrol altındaysa, uygun ilaç kullanıyorsa, kan bağışı kabul edilebilir. kolÅŸisin kullanımı tek başına engel deÄŸildir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer gut dışında herhangi bir saÄŸlık probleminiz yoksa ve kendinizi iyi hissediyorsanız kan verebilirsiniz. Allopurinol ya da sufinpyrazone almanız bağışa engel deÄŸildir. EÄŸer steroid enjeksiyonu aldıysanız enjeksiyondan sonra 7 gün beklemeniz gerekir. Ancak gut için olduÄŸunuz steroid enjeksiyonunun üstünden tamamen kendinizi iyi hissedene kadar beklemeniz daha iyi olacaktır.
​
​HACAMAT
TÜRKİYE: 12 AY geçici red
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok. Fakat alternatif tedavi diye bir baÅŸlık var. Burada da 12 ay diyor,
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer iÅŸlemi yapan kiÅŸi belirtilen(İngiltere'de konseyler var sitelerinde belirtiyor buraya yazmaya gerek görmedim) konseylerden birine üye ise kan verebilirsiniz. Fakat bu konseylerden birine üye olmayan birine yaptırdıysanız 4 ay beklemeniz gerekmektedir.
HAPİS, TUTUKLULUK, GÖZALTI: 3 GÜNDEN UZUN SÜRE İSE;
​
TÜRKİYE: 12 ay boyunca reddedilir.
DSÖ REHBERİ: HIV, HBV ve HCV riski hapiste olanlarda daha yüksek olduÄŸundan dolayı hapiste ve gözaltında olan kiÅŸilerden kan alınmaz. Hapis yatma geçmiÅŸi olan kiÅŸilerin, uyuÅŸturucu kullanımı, güvensiz cinsel iliÅŸki gibi durumlar göz önüne alınarak uygun red süresi veirlir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: 12 ay boyunca reddedilir.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
HASHİMATO TİROİDİTİ
​
Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı veya tıptaki adıyla ‘’Hashimoto tiroiditi’’, bağışıklık sisteminin bir bozukluÄŸu sonucu ortaya çıkar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. 1912 yılında Japon bilim adamı Akira Hashimoto tarafından tanımlandığı için bu ad verilmiÅŸtir. Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı, tiroid bezi yetmezliÄŸine (hipotiroidi) yol açan bir hastalıktır. DiÄŸer bir ifadeyle, tiroid bezi yetmezliÄŸinin en önemli nedeni Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabıdır. Bu hastalık, otoimmün hastalıklarından biridir. Otoimmün hastalıklarda vücut kendi dokusunu yabancı doku olarak algılayıp onu yok etmek ister ve vücut içinde bir savaÅŸ oluÅŸur. Hashimoto tiroiditinde de vücut tiroid bezini yok etmek ister.
​
TÜRKİYE: Akut dönem boyunca reddedilir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Direkt hashimato tiroiditi diye bir baÅŸlık yok. Graves baÅŸlığı olmadığı gibi. EÄŸer tiroid hastalığı -Asemptomatik guatr, viral tiroidit ya da otoimmun tiroidit ise ve tiroid fonksiyon testleri normalse yani kiÅŸi euthyroid ise tedavi görsün ya da görmesin fark etmez kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Eğer aşağıdakileri kanıtlayabilirseniz kan verebilirsiniz.
1- Åžu an hastalığınız için tıbbi araÅŸtırma altında deÄŸilseniz
2-Malignensi(kanser) tanısı almadıysanız.
3- Son 24 ay içinde antitiroid ilaç almadıysanız(Carbimazole, Propylthioracil veya lodine)
4- Son 6 ay içinde radioaktif iodine ile tedavi görmediyseniz.
5-Tiroid replesman tedavinize (tiroksin) baÅŸlandıktan sonra 8 hafta geçtiyse
Rehber: EÄŸer tiroid replasman tedavinizde son 4 hafta içinde bir deÄŸiÅŸiklik olmadıysa ve deÄŸerleriniz düzenli gidiyorsa kan verebilirsiniz.
İnternet sitesi: Thyroxine ya da levothyroxine (tiroksin ve levotiroksin) ilaçları almak bağışa engel bir durum deÄŸildir fakat son 3 aydır aynı dozu aldığınızı(yani Tiroid fonksiyon testlerinizin normal olduÄŸunu) kanıtlamanız gerekmektedir.
​HAVA YOLU ÇALIÅžANLARI
TÜRKİYE: Pilotlar ve hava trafik kontrolörleri kan bağışladıktan sonra 24 saat geçtikten sonra bu iÅŸleri yapabilirler
DSÖ REHBERİ: Hava ekibinin kan bağışına izin verme ile ilgili kendi yönetmelikleri vardır.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: 24 saat içinde uçuÅŸu olan pilotlar kan veremezler. Hava trafik kontrolörleri 12 saat içinde çalışacaklarsa kan veremezler.
Yönlendirmeler: UçuÅŸ - Hava yolu personeli,
HAVA YOLU (RESPİRATUVAR) HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
İdame doz ile non steroid ya da inhale steroid tedavi ile astım hastalığı asemptomatik olan kişileri
Reddedin:
-
Akut Astım Atağı Olanları(Astım Alevlenmesinden) tam iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçene kadar reddedin
-
Oral ya da enjekte steroid kullanan astım hastaları tam iyileÅŸme ve ilacın kesilmesinin üstünden 14 gün geçene kadar reddedin.
-
Akut respiratuvar hastalıklar (bronÅŸit gibi) tam iyileÅŸme ve tedavinin bitimininin üstünden 14 gün geçene kadar reddedin
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
İstirahat halinde nefes darlığı çekenler ve az fiziksel aktivite ile siyanoze olanlar
-
Åžiddetli obstrüktif havayolu hastalıkları(buna uzun süreli oral steroid tedavisi görmek zorunda kalanlar dahil)
-
Kronik ya da tekrarlayıcı respiratuvar enfeksiyonu olanlar
Yönlendirmeler: BronÅŸit,
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Minumum eforla nefesssiz kalanlar
-
Akut ya da kronik enfeksiyonu olanlar (bronÅŸektazi dahil)
-
Kistik fibrozisi olanlar
Ek Bilgi: EÄŸer potansiyel donör minimal eforla nefessiz kalıyorsa (örnek vermek gerekirse merdiven çıkarken) kiÅŸi kan bağış yaptığında kanındaki oksijen toplam seviyesi düÅŸtüÄŸünden kendini kötü hissedecektir.
Yönlendirmeler: Nefes darlığına neden olan Alfa One Tripsin EksikliÄŸi, BronÅŸiektazis, Kronik BronÅŸit, Kistik Fibrozis, Amfizem, BronÅŸit için İnhaler Kullanımı,
HAYVAN ISIRIKLARI
TÜRKİYE: Hayvan ısırıkları: evcil olmayan bir hayvan tarafından ısırılma: 12 ay red. Hayvan ısırıkları: evcil ve kuduz ÅŸüphesi: İyileÅŸene kadar beklenir. Hayvan ısırıkları: ısırık yerinin iyileÅŸmemiÅŸ olması (hayvan ısırıkları ile ilgili diÄŸer durumlar dikkate alınarak): İyileÅŸene kadar beklenir. Hayvan ısırıkları: kuduz aşısı uygulaması: 12 ay red. Hayvan ısırıkları: kuduz immünglobülin kullanımı: 12 ay red.
** Yine kötü ve eksik hazırlanmış bir bölüm. Hayvan ısırıkları evcil ve kuduz ÅŸüphesi varsa iyileÅŸene kadar bekleyin kısmı yanlış oluyor. EÄŸer evcil ya da evcil olmasın bir temas sonucu kuduz aşısı olduysanız 12 ay geçmesi gerekir. EÄŸer hayvan evcilse ve sizi ısırdıysa aşıları tam ise ve hayvan gözlemlendiÄŸinde kuduz belirtisi yoksa ve siz aşı olmadıysanız o zaman iyileÅŸene kadar beklenir demek isteniyor herhalde.
DSÖ REHBERİ: Hayvan ısırığı diye bir bölüm yok/bulamadım. Kuduz baÅŸlığında ise ÅŸu ÅŸekilde yazıyor: temas sonrası aşı ya da immunglobin ile profilaksi alan kiÅŸiler 12 ay boyunca reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Hayvan ısırığı diye bir bölüm yok/bulamadım. Kuduz aşısı sonrası temas varsa 12 ay geçmesi gerekir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Primat(maymun, goril vb.) tarafından ısırılma öyküsü olanlar
-
Yara infekte ya da henüz tamamen kapanmamış ise
Yönlendirmeler: Hayvan Isırması, Köpek Isırması,
HEMATOLOJİK HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Esansiyel trombositemi, polistemia rubra vera ve paroksismal nocturnal hemoglobinüri gibi klonal hematolojik bozukluklar kalıcı olarak kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Malignant ise
-
Klonal bozukluk ise (primer polistemi(rubra vera), esansiyel trombositoz ya da önemi bilinmeyen monoklonal gamopati gibi)
İsteğe Bağlı:
-
Eğer uzman doktor polistemiyi araştırmış fakat sonucunda Polisitemia Rubra Vera tanısı koymamışsa, kişi herhangi bir tedavi almıyorsa ve gelecekte yeni bir inceleme(araştırma) planlamamışsa kişi kan bağışlayabilir
-
Eğer uzman doktor trombosıtemiyi araştırmış fakat sonucunda Esansiyel Trombositoz tanısı koymamışsa, kişi herhangi bir tedavi almıyorsa ve gelecekte yeni bir inceleme(araştırma) planlamamışsa kişi kan bağışlayabilir
Ek Bilgi: Klonal bozukluklar tek hücrenin profilerasyonun bir sonucudur. Klonal bozuklukların malignanta dönüÅŸme potansiyeli olduklarından dolayı malignensi gibi tedavi edilirler.
Yönlendirmeler: Hematolojik Bozukluklar, MGUS, Bilinmeyen Monoklonal Gamopati, Myelodisplastik Sendrom, Myeloproliferatif Sendrom, Trombositemi,
HEMATÜRİ
​
İdrarda kan hücreleri (eritrosit, alyuvar) bulunması durumuna Hematüri adı verilir. Çıplak gözle bakıldığında normal görülen idrarın mikroskop altındaki tahlilinde fazla sayıda eritrosit bulunması Mikroskopik Hematüri olarak adlandırılır. Makroskopik Hematüride ise idrarda çıplak gözle görülecek kadar belirgin kanama vardır ve idrar çay ya da kola rengindedir.​
TÜRKİYE: Tanı konana kadar ertelenir. Daha sonra tanıya göre karar verilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Enfeksiyona bağlı ise
-
Malignensiye bağlı ise
-
Tamamıyla araştırılmamışsa
Ek Bilgi:: Hematüri bir çok durumun sonucu olabilir ve bu durumların büyük bir çoÄŸunluÄŸu red nedenidir.
​​
​
HEMOFİLİ
​
Hemofili çoÄŸunlukla genetik geçiÅŸ gösteren, vücutta kanın pıhtılaÅŸma sisteminde rol alan ve pıhtılaÅŸma faktörleri olarak adlandırılan proteinlerin eksikliÄŸi veya yokluÄŸu nedeniyle ortaya çıkan ve pıhtılaÅŸma bozukluÄŸu yaratan ve X kromozomundaki çekinik bir gen ile taşınan bir tür kanın pıhtılaÅŸamaması hastalığıdır. Kanın vücutta dolaÅŸmasını saÄŸlayan kan damarları atar,toplar ve kılcal damarlardan oluÅŸur. Bu da damarlardan herhangi bir tanesinde hasar meydana gelmesi durumunda iç kanama meydana gelir. Normal ÅŸartlarda kan damarı hasar gördükten hemen sonra travmanın damar üzerine etkisiyle damar duvarı kasılır ve "Trombosit" adı verilen kan hücreleri devreye girerek hasarlı bölgede "Trombosit Tıkacı" adı verilen geçici bir tıkaç oluÅŸturur. Damardaki yırtılma küçükse, bu tıkaç kan kaybını tek başına durdurabilir, fakat delik büyükse kanamayı durdurmak için Trombosit tıkacına ek olarak kanın pıhtılaÅŸması da gerekmektedir. Bu aÅŸamada, pıhtılaÅŸma faktörlerine ihtiyaç vardır. PıhtılaÅŸma faktörlerinin devreye girmesiyle oluÅŸan Fibrin İplikçikleri, Trombositleri, kan hücrelerini ve plazmayı da içine alarak kan pıhtısını oluÅŸturur. Hemofili'de ise yeterince güçlü bir kan pıhtısı oluÅŸaamamaktadır. Bu nedenle bir Hemofili hastasında vücut içi veya vücut dışı ciddi bir travma meydana gelirse, hastaya genellikle pıhtılaÅŸmanın saÄŸlanması için tıbbi müdahale gerekir. Hemofili hastalarının kanamaları normal bir insandan daha hızlı kanamaz, fakat kan kaybının süresi uzundur.
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer donör aktif hasta deÄŸil taşıyıcı ise, normal ya da normale yakın koagülasyon faktör deÄŸerleri varsa, daha önce anormal kanama öyküsü yoksa, daha önce kan ve kan ürünü almadıysa kan verebilir. PıhtılaÅŸma faktör eksikliÄŸi olan bireyler aileden geçiÅŸli ya da daha sonra edinilmiÅŸ olsa dahi kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Direkt hemofiliye dair bir bilgi yok fakat kanama problemleri diye bir baÅŸlık var. EÄŸer daha önce kanama problemi öykünüz varsa personelimiz tarafından ek sorular sorulacaktır. EÄŸer kanınız normal pıhtılaÅŸmıyorsa, kan veremezsiniz çünkü iÄŸnenin girdiÄŸi yerde yoÄŸun/çok fazla bir kanama olabilir. Aynı nedenden dolayı eÄŸer aÅŸağıdaki kan inceltici ilaçları kullanıyorsanız da kan veremezsiniz:
Atrixa (fondaparinux)
Coumadin (warfarin)
Eliquis (apixaban)
Fragmin (dalteparin)
Heparin
Jantoven (warfarin)
Lovenox (enoxaparin)
Pradaxa (dabigatran)
Savaysa (edoxaban)
Warfilone (warfarin)
Xarelto (rivaroxaban)
EÄŸer aspirin kullanıyorsanız kan verebilirsiniz fakat son 2 gün içinde eÄŸer aferez bağışı yapacaksanız aspirin içmemeniz gerekmektedir. (New York Eyaletinde 3 gün). Faktör 5 eksikliÄŸi olan fakat ilaç kullanmayan hastalar kan bağışlayabilir. Fakat tüm kanama problemi öyküsü olan hastalar çalışanlarımız tarafından deÄŸerlendirilip ondan sonra karar verilecektir.
İNGİLTERE: Vücudunuzda kolay çürümeler oluyorsa, kanamalarınızın durması normale göre uzun sürüyorsa ya da faktör VIII gibi tedavi amaçlı pıhtılaÅŸma faktörü aldıysanız kan veremezsiniz. EÄŸer hasta deÄŸil sadece taşıyıcıysanız ya da ailenizde bir kiÅŸi de varsa telefon ile ulaşıp bilgi almanız gerekmektedir.
HEMOGLOBİN BOZUKLUKLARI / HEMOGLOBİNOPATİLER
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Talasemi taşıyıcıları eğer kendilerini iyi hissediyor ve minumum hemoglobin seviyesini karşılıyorlarsa kan verebilirler.
-
Orak Hücre Taşıyıcısı: EÄŸer minumum hemoglobin seviyesini karşılıyorsa kan verebilirler. Fakat bu kiÅŸilerden alınan kan lökodeplesyon, intrauterin transfüzyon, neonatal exchange transfüzyonu ya da diÄŸer orak hücre hastalı kiÅŸiler için uygun deÄŸildir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Talasemi major ya da orak hücreli anemi hastaları
-
Orak Hücre taşıyıcıları, aferez ya da alınan tam kan lökofiltrasyondan geçiyorsa kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Orak Hücre taşıyıcıları kan verebilir fakat orak hücre hastası olanlar kan bağışı yapamazlar.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Orak hücreli sendromu
-
Talasemi sendromu
-
Yüksek afiniteli hemoglobin
İsteğe Bağlı:
-
Semptomu olmayan anormal hemoglobin taşıyıcısı donorörler kan bağışlayabilir. (Orak hücreli anemi için ayrı bir baÅŸlık vardır.)
-
Talasemi taşıyıcısı donorler kan bağışlayabilir fakat kendilerine hemoglobin testinden geçemeyebilecekleri bağışa geldiklerinde söylenmelidir.
Yönlendirmeler: Hemoglobin Bozuklukları, Yüksek affiniteli hemoglobin, Orak Hücre, Talasemi taşıyıcıları, Orak Hücre Taşıyıcılığı
​
HEMOGLOBİN DÜZEYİNİN DÜÅžÜK-YÜKSEK OLMASI OLMASI
​
TÜRKİYE: Nedene göre süre verilmelidir. Tam kan bağışı için asgari hemoglobin düzeyleri kadınlarda 12,5 g/dl, erkeklerde 13,5 g/dl'dir. Çift eritrosit aferezi için hemoglobin düzeyi en az 14 g/dl olmalıdır. Hemoglobin düzeyinin yüksek olması: Nedene göre süre verilmelidir. Türkiye'de hemoglobin üst sınırı erkeklerde 18 g/dl kadınlarda ise 16,5 g/dl'dir.
DSÖ REHBERİ: Dünyadaki rehberlerde çoÄŸunlukla kadınlarda alt sınır 12,5 erkeklerde alt sınır 13,5'dur. Kadınlarda alt sınır en fazla 12.0 g/dl Erkeklerde alt sınır en fazla 13.0 g/dl olmalıdır. Üst sınır ile ilgili bir bilgi bulamadım.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kadınlar için alt sınır = 125 g/L veya 7. 8 mmol/L (minimum haematocrit =0.38) Erkekler için alt sınır = 135 g/L or 8. 4 mmol/L (minimum haematocrit =0.4)
AMERİKAN KIZIL HACI: Kadınlarda hemoglobin deÄŸeri en az 12,5 g/dl erkeklerde hemoglobin deÄŸeri en az 13.0 g/dl olmalıdır. Tüm donörler için üst sınır 20 g/dl'dir
İNGİLTERE: Kadınlarda alt sınır 12.5 Erkeklerde alt sınır 13.5 Çift eritrosit aferezi için erkek ve kadınlarda alt sınır 14. Üst sınır erkeklerde 18.0 Kadınlarda 16.5'dur. EÄŸer kiÅŸinin deÄŸeri kadınlarda 16.5 erkeklerde 18'in üstünde ise fakat kiÅŸi polistemia vera hastalığı açısından araÅŸtırıldıysa ve polistemia vera dışlandıysa kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Hemoglobin DeÄŸerlendirmesi,
HEMOKROMATOZİS
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: DiÄŸer kriterleri karşılıyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Herediter Hemakromatozisi olanlar kan bağışcısı olarak kabul edilmezler.
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer kiÅŸi terapotik flebotomiye ihtiyaç duyuyor ya da terapotik flebotomi planlandıysa görevlimizden bilgi almanız gerekir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer tedaviye ihtiyaç duymuyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Hemokromatozis, Hemakromatozis için Veneseksiyon
HEMOLİTİK ANEMİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Hemolitik anemisi olan kişiler kan bağışlayamazlar.
İsteÄŸe BaÄŸlı: a) Hemolizin nedeni eÄŸer biliniyorsa(bir ilaca karşı istenmeyen etki, uzun süre yürüyüÅŸ veya jimnastik vb. kas faaliyetini takiben geliÅŸen, zehirli ısırık sonucu geliÅŸen gibi) ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸmiÅŸse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
b) Herediter eliptositoz eÄŸer hemolize neden olmuyor ya da splenektomiye ihtiyaç duyulmuyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Etkilenen kırmızı kan hücreleri bağıştan sonra bozulmaya yatkındır. Bu da depolanan kanı transfüze etmek için tehlikeli hale getirir.
Yönlendirmeler:Eliptositoz, G6PD EksikliÄŸi, Hemolitik Anemi, Herediter Eliptositoz, Herediter Siferositoz, Pirüvat Kinaz EksikliÄŸi, Siferositoz,
HEMOROİD
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Düzenli ya da ÅŸiddetli kanaması olan kiÅŸiler
İsteğe Bağlı: Eğer asemptomatik ya da arada sırada hafif kanama oluyorsa kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Hemoroid, Basur,
HEPATİT A
​
Hepatit A, hepatit A virüsünün (HAV) karaciÄŸerde yol açtığı akut bir bulaşıcı hastalıktır. ÇoÄŸu vakada, özellikle küçüklerde çok az belirti verir ya da hiç vermez. Hastalığın bulaÅŸması ile belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre iki ile altı haftadır. Hastalık belirti verdiÄŸinde bu belirtiler tipik olarak sekiz hafta devam eder. Bu belirtiler arasında bulantı, kusma, ishal, sarılık, ateÅŸve karın aÄŸrısı sayılabilir. Hastaların yaklaşık %10–15’inde hastalığın bulaÅŸmasını izleyen altı ay içerisinde belirtilerin tekrarlandığı görülür. Akut karaciÄŸer yetmezliÄŸi nadiren görülür ve daha çok yaÅŸlılarda rastlanır
​
TÜRKİYE: 12 ay red.
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸmeden sonra 12 ay red. Hepatit A hastalarıyla beraber yaÅŸayanlar, cinsel partner olanlar ya da yakın teması olan kiÅŸiler son temastan sonra 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: 1- Tam iyileÅŸmenin üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
2-Cinsel temas sonrası eÄŸer ÅŸu an cinsel temas devam ediyorsa temasta bulunulan Hepatit A'lı partnerin iyileÅŸmesinin üstünden 6 ay geçmesi gerekir. EÄŸer geçmiÅŸte bir temas olduysa bu temasın üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
3-Hepatit E'li biri ile aynı evi paylaÅŸanlar kiÅŸinin iyileÅŸmesinin üstünden 6 ay geçtikten sonra ya da ev paylaÅŸamının durdurulmasından 6 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
​
HEPATİT B - HEPATİT C - NEDENİ BİLİNMEYEN/BELİRLENEMEYEN HEPATİT
​
Hepatit B, karaciÄŸerde iltihaplanmaya neden olan ve Hepatit B Virüsünün (HBV) neden olduÄŸu viral bir hastalıktır. Hepatit B, bu grupta yer alan virüs türlerinden sadece biridir. Kan, temas ve cinsel yollarla bulaÅŸabilen Hepatit B uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir ama ileri aÅŸamalarda karaciÄŸer kanserine ve sirozla sonuçlanan ağır bir tabloya da neden olabilir. Hepatit B akut (belirtilerin ani baÅŸladığı ve nispeten kısa sürede sona erdiÄŸi) veya kronik olabilir. Hastalığın kronik olması daha çok hastanın yaşıyla iliÅŸkilidir. KronikleÅŸme oranı yaÅŸ arttıkça düÅŸer, bebeklerde kronikleÅŸme oranı yaklaşık %90 iken çocuklarda %25-50, eriÅŸkinlerde ise yaklaşık %5 dolaylarındadır. Akut Hepatit B enfeksiyonu altı aydan daha uzun sürede iyileÅŸmezse enfeksiyon kronikleÅŸmiÅŸtir ve ömür boyu sürecektir. Hepatit B den ve ağır neticelerinden korunmanın en iyi yolu; hepatit b hakkında bilgi sahibi olmaktır.
Hepatit C bir RNA virüsüdür ve bilinen en küçük virüsler arasında yer alır. KaraciÄŸerde ÅŸiroz ve kansere kadar gidebilen ağır sonuçlara neden olabilir. Ülkemizde yaygınlığı oldukça yüksek olan hepatit C’nin yeni ilaçlar sayesinde artık kesin tedavisi vardır. Hepatit C virüsü genellikle kan ve cinsel iliÅŸki yoluyla bulaşır. Hepatit C akut veya kronik olarak geliÅŸebilir. Akut Hepatit C, virüs bulaÅŸtıktan sonra 6 ay kadar süren kısa süreli bir hastalıktır. Hastaların çoÄŸunda (%75-85) akut hepatit C enfeksiyonu kronik hale dönüÅŸür. Kronik Hepatit C hayat boyu devam edebilen, ciddi saÄŸlık sorunlarına (siroz, karaciÄŸer kanseri) ve hatta ölüme yol açabilen bir hastalıktır. Hepatit C için aşı bulunmamaktadır. Hepatit C, genellikle belirtiye sahip deÄŸildir ve bu nedenle sinsi ilerleyerek ölümcül olabilir.
​
TÜRKİYE: Hepatit B öyküsü : Kalıcı red
Hepatit B taşıyıcıları: Kalıcı Red
Hepatit C öyküsü: Kalıcı Red
Hepatit C taşıyıcıları: Kalıcı Red
Hepatit: nedeni bilinmeyen/belirlenemeyen: Enfeksiyon hastalıkları polikliniÄŸi olan bir hastaneden alınmış test raporları ile belgelemesi talep edilir. Kan bağışı için hepatit öyküsü üzerinden en az 24 ay geçmiÅŸ olmalı ve hbsag, antihbc ve antihcv negatif olmalıdır.
Yakın iliÅŸki: Hepatit B enfeksiyonu olan kiÅŸinin cinsel partneri veya yakın temasındaki kimseler​: Aşı ile bağışıklanmış olduÄŸunu kanıtlamalıdır. Enfeksiyon hastalıkları polikliniÄŸi olan bir hastaneden alınmış test raporları (Anti-HBc negatif, Anti-HBs pozitif) ile belgelemesi talep edilir.[Geçici Åžartlı Red]
Yakın iliÅŸki: Hepatit C enfeksiyonu olan kiÅŸinin cinsel partneri veya yakın temasındaki kimseler​: Son temastan sonra en az 12 ay geçmiÅŸ olmalıdır.
Yakın ilişki: nedeni bilinmeyen/belirlenemeyen hepatit enfeksiyonu olan kişinin cinsel partneri veya aynı evi paylaşan kimseler​: 12 ay
DSÖ REHBERİ: HEPATİT B: Kabul edilecek olanlar: AÅŸağıdaki maddelerde sayılan kiÅŸilerin HBsAG ve anti-HBc'si negatif olması halinde ya da anti-HBC pozitif ise anti-HBs 100 mIU/ml'den yüksek olması halinde kan bağışı kabul edilebilir.
1-HBV öyküsünün üstünden 12 aydan fazla geçmiÅŸ olanlar
2-12 aydan uzun bir süre önce HBV enfeksiyonu geçmiÅŸi olan biriyle cinsel iliÅŸki yaÅŸayanlar
3-Eskiden ya da şu an aynı evde yaşayanların HBV'ye karşı aşılaması tamamlanmış olması gerekir ve anti-HBS pozitif (100 mIU/ml'den fazla) ve anti-HBc negatif olması gerekir.
4- - HBsAg için baÅŸlangıçta reaktif sonuçlar veren bağışçılar ancak ÅŸu an reaktif olmadığı tespit edilmiÅŸse: yeniden giriÅŸ prosedürleri oluÅŸturulmalı ve izlenmelidirler.
Kabul Edilmeyecek Olanlar: 1- Åžu an aktif HBV enfeksiyonu olanlar ya da son 12 ay içinde enfeksiyon öyküsü olanlar
2- Aktif HBV enfeksiyonu olan kiÅŸilerle beraber yaÅŸayanlar ve cinsel partner olanlar
3- Aktif HBV enfeksiyonu olan kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkisi olanlar: son cinsel temasın üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
4- Aktif HBV enfeksiyonu olan bir kiÅŸi ile aynı evde yaÅŸayanların son temastan sonra en az 6 ay geçmesi gerekir.
5- Hastanın inokülasyon ya da mukozal sıvılarıyla temas yaÅŸayan saÄŸlık çalışanları, temastan 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler. SaÄŸlık çalışanlarının kan verebilmesi için HBV'ye karşı aşılanmış olması gerekir.
HEPATİT C: Kabul edilecek olanlar: 1- HCV enfeksiyonu olan bireylerle beraber yaÅŸayanlar. Kabul Edilmeyecek Olanlar: 1- GeçmiÅŸte ya da ÅŸu an HCV enfeksiyon öyküsü olan kiÅŸilerin cinsel partnerleri 2- HCV enfeksiyonu olan bir kiÅŸi ile cinsel temastan sonra 12 ay geçmesi gerekir. 3- Hastanın inokülasyon ya da mukozal sıvılarıyla temas yaÅŸayan saÄŸlık çalışanları, temastan 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler. Kalıcı Red: GeçmiÅŸte ya da ÅŸu an HCV enfeksiyonu geçirenler.
HEPATİT E ve NEDENİ BİLİNMEYEN HEPATİT: Tam iyileÅŸmeden sonra 12 ay geçmesi gerekir. Hepatit E ya da nedeni belirlenemeyen hepatit hastalarıyla beraber yaÅŸayanlar, cinsel partner olanlar ya da yakın teması olan kiÅŸiler son temastan sonra 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Hepatit ya da sarılık öyküsü olanlar yetkilinin takdirine baÄŸlı olarak kan verebilir. EsÄŸer HBsAg ve anti-HCV'si negatif olması halinde kan bağışlayabilirler. Hepatit B hastası(akut ya da kronik) olan biriyle aynı evde yaÅŸayanlar eÄŸer bağışık olduklarını kanıtlamazlarsa son temasın üstünden 6 ay geçtikten sonra (uygun testler yapılırsa 4 ay) kan verebilirler. HBV taşıyan kiÅŸilerin cinsel partnerleri eÄŸer bağışık olduÄŸunu kanıtlamazsa kan bağışı yapamazlar. HBV'li bir kiÅŸinin eski cinsel partneri ise son cinsel iliÅŸkiden sonra 6 ay geçtikten sonra kan verebilir. HBV NAT ve anti-HBC eÄŸer negatif ise bu süre 4 aya düÅŸer. Hepatit B ve Hepatit C taşıyıcıları kan veremezler.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer hepatitle ilgili bir belirti ya da semptomunuz var ise ve bu virüse baÄŸlı ise ya da açıklanamayan sarılığınınız var ise kan vermeye uygun deÄŸilsinizdir. Hepatit B ya da C ile ilgili testleriniz pozitif ise, hiç bir zaman hasta olmasanız ya da sarılığınız olmasa dahi kan veremezsiniz. EÄŸer hepatit hastalığı olan biriyle yaşıyor ya da cinsel iliÅŸkiniz oluyorsa son temastan sonra 12 ay beklemeniz gerekir. * Paho rehberinde American Association of Blood Banks ve Australian Red Cross'a göre 11 yaşından sonra geçirilen herhangi bir viral hepatit kalıcı red.
İNGİLTERE: HEPATİT B:
1- Aktif Hepatit B enfeksiyonu olan kiÅŸiler kan veremezler.
2- GeçmiÅŸ (iyileÅŸmiÅŸ) Hepatit B enfeksiyonu olanlar kan veremezler.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçtiyse ve bütün markerler(HBsAg, HBVDNA ve HB core antibody(anti-HBS gerekli deÄŸildir) negatif ise ya da HB core antibody(IgM ve IgG)'ler pozitifken: HBsAg negatif, HBV DNA negatif ve anti HBS 100 iu/l yüksekse (yani doÄŸal bağışıklık varsa) kiÅŸi kan verebilir.
3- Hepatit B enfeksiyonlu bir kiÅŸi ile cinsel temastan sonra 12 ay geçmesi gerekir.
İsteÄŸe baÄŸlı: a) EÄŸer temasın üstünden 12 ay geçmediyse: EÄŸer HB core antibody pozitif, HBsAg negatif, HBV NAT negatif ve anti HBs 100 iu/L'den fazla ise kan bağışlayabilir. Donörün hepatit b'ye karşı doÄŸal bağışıklığı vardır.
b)EÄŸer iliÅŸki biteli 12 aydan fazla geçtiyse ve bütün markerler(HBsAg, HBVDNA ve HB core antibody(anti-HBS gerekli deÄŸildir) negatif ise ya da HB core antibody(IgM ve IgG)'ler pozitifken: HBsAg negatif, HBV DNA negatif ve anti HBS 100 iu/l yüksekse (yani doÄŸal bağışıklık varsa) kiÅŸi kan verebilir. Hepatit B'ye immün olsun ya da olmasın aktif enfeksiyona dair bir kanıt olmamalıdır
Ek bilgi: Anti-HBs seviyesine bakmak için bir gereksinim yoktur. HBV'ye herhangi bir maruziyetin, anti-HBs seviyesini yükseltmesi ve HBV'ye karşı koruma saÄŸlaması beklenir. Anti-HBc negatif ise, bir anti-HBs sonucuna gerek yoktur.
4-İyileÅŸmiÅŸ Hepatit B enfeksiyonlu kiÅŸi ile cinsel temastan sonra 12 ay geçmesi gerekir.
5-Hepatit B Enfeksiyonlu biri ile aynı evde yaÅŸayanların bu birliktelik bittikten 12 ay geçtikten sonra kan verebilir.
İsteÄŸe baÄŸlı: a) EÄŸer birlikteliÄŸin üstünden 12 ay geçmediyse: EÄŸer HB core antibody pozitif, HBsAg negatif, HBV NAT negatif ve anti HBs 100 iu/L'den fazla ise kan bağışlayabilir. Donörün hepatit b'ye karşı doÄŸal bağışıklığı vardır.
b)EÄŸer iliÅŸki biteli 12 aydan fazla geçtiyse ve bütün markerler(HBsAg, HBVDNA ve HB core antibody(anti-HBS gerekli deÄŸildir) negatif ise ya da HB core antibody(IgM ve IgG)'ler pozitifken: HBsAg negatif, HBV DNA negatif ve anti HBS 100 iu/l yüksekse (yani doÄŸal bağışıklık varsa) kiÅŸi kan verebilir.
HEPATİT C:
1- Hepatit C enfeksiyonundan etkilenmiÅŸ olan kiÅŸiler kan veremezler.
2-Hepatit C enfeksiyonu olan biri ile cinsel iliÅŸkiden sonra 12 ay geçmesi gerekir.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer son cinsel temastan sonra 12 aydan az bir süre geçtiyse ve donör, HCV pozitif cinsel partnerinin(ÅŸu an ya da geçmiÅŸ partner) baÅŸarıyla tedavi edildiÄŸini ve 12 aydır herhangi bir ilaç/terapi görmediÄŸini kanıtlar ve hastalığın remisyonda olduÄŸu ispatlanırsa kan verebilir.
3- Hepatit C'li olan biriyle geçmiÅŸte ya da ÅŸu an aynı evi paylaÅŸanlar kan verebilirler.
Ek bilgi: Hepatit C oral fekal yolla bulaşı olmadığından ve sadece kan ile bulaştığından dolayı ev sakinlerinin reddedilmesine gerek yoktur.
HEPATİT E:
1-Tam iyileÅŸmenin üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
Ek bilgi: EÄŸer tam iyileÅŸme sonrası HEV RNA'nın negatif olduÄŸu, anti HEV IgG'nin pozitif olduÄŸu dökümente edilirse kiÅŸi kan verebilir.
2-Cinsel temas sonrası eÄŸer ÅŸu an cinsel temas devam ediyorsa temasta bulunulan Hepatit E'li partnerin iyileÅŸmesinin üstünden 6 ay geçmesi gerekir. EÄŸer geçmiÅŸte bir temas olduysa bu temasın üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
Ek bilgi: EÄŸer partner tamamen iyileÅŸmiÅŸse ve iyileÅŸme sonrası HEV RNA'nın negatif olduÄŸu, anti HEV IgG'nin pozitif olduÄŸu dökümente edilirse kiÅŸi kan verebilir.
3-Hepatit E'li biri ile aynı evi paylaÅŸanlar kiÅŸinin iyileÅŸmesinin üstünden 6 ay geçtikten sonra ya da ev paylaÅŸamının durdurulmasından 6 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
Ek bilgi: EÄŸer etkilenen kiÅŸi tamamen iyileÅŸmiÅŸse ve iyileÅŸme sonrası HEV RNA'nın negatif olduÄŸu, anti HEV IgG'nin pozitif olduÄŸu dökümente edilirse kiÅŸi kan verebilir.
NEDENİ BELİRSİZ HEPATİTLER:
1- Nedeni belirsiz Hepatiti olan kiÅŸiler kesinlikle kan vermemelidirler.
2- Nedeni belirsiz Hepatiti olan fakat iyileÅŸen kiÅŸiler 24 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer iyileÅŸmenin üstünden 12 aydan fazla fakat 24 aydan az süre geçtiyse ve tüm markerler(HBsAg, HBVDNA ve HB core antibody(anti-HBS gerekli deÄŸildir) negatif ise ya da HB core antibody(IgM ve IgG)'ler pozitifken: HBsAg negatif, HBV DNA negatif ve anti HBS 100 iu/l yüksekse (yani doÄŸal bağışıklık varsa) kiÅŸi kan verebilir.
3-Nedeni belirsiz Hepatiti olan kiÅŸilerin geçmiÅŸ ya da ÅŸu anki cinsel partnerleri, eÄŸer ÅŸu an cinsel temas devam ediyorsa temasta bulunulan partnerin iyileÅŸmesinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir. EÄŸer geçmiÅŸte bir temas olduysa bu temasın üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
4-Nedeni Belirsiz Hepatitli biri ile aynı evi paylaÅŸanlar kiÅŸinin iyileÅŸmesinin üstünden 12 ay geçtikten sonra ya da ev paylaÅŸamının durdurulmasından 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
​​
HERPES - HERPES SİMPLEX - HERPES VİRÜSLERİ
​
Herpes (uçuk), herpes virüsünün deri yoluyla bulaÅŸması sonucu geliÅŸen ve ömür boyu tekrar edebilen viral bir enfeksiyondur. Herpes labilis dudakta, herpes genitalis cinsel bölgedeki uçuk enfeksiyonuna verilen isim, ayrıca göz, beyin gibi organlarda dahi herpes enfeksiyonu olabilir. Tip 1 ve Tip 2 olmak üzere iki tipi vardır. Herpes virüs tip 1 genellikle dudak, burun çevresi gibi yüz bölgesindeki enfeksiyonlardan, herpes virüs tip 2 ise genital bölgedeki enfeksiyonlardan sorumludur. Ancak son yıllarda genital bölgede de yüzde 30 oranla Tip 1 saptanmıştır. Herpes Tip 1 kiÅŸilere genellikle çocukluk döneminde direkt deri teması (aileden birinin öpmesi vs), ortak havlu gibi eÅŸyalarla veya bu virüsü yayan kiÅŸinin tükürük salgısından damlacıkla bulaÅŸabilir. Yine hem Tip 1 hem de Tip 2, gençlik döneminden itibaren cinsel iliÅŸki ile bulaşır. Genellikle 2-20 gün içinde belirti verir.
​
TÜRKİYE: Oral/genital lezyonları tamamen iyileÅŸtikten sonra en az 1 hafta
DSÖ REHBERİ: Herpes virüsleri herpes simplex tip 1 ve tip 2, varisella zoster, epstein-barr, sitomegalovirüs ve Kaposi sarkomu iliÅŸkili insan herpes virüs 8(HHV8)’inden oluÅŸur.
Kabul Edin:
-
EÄŸer aktif lezyon olmadığı kanıtlanırsa uçuk ve genital herpes kan verebilir.
Reddedin:
-
EÄŸer aktif lezyonunuz varsa ya da lezyonu olan biriyle temasta bulunduysanız(HHV8 enfeksiyonu hariç) tam iyileÅŸme, tedavi ve temastan 28 gün geçmesi gerekir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
HHV8(Kaposi Sarkomu İliÅŸkili Herpes enfeksiyonu) enfeksiyonu olanlar hiç bir zaman kan veremezler
-
HHV8'i olan biriyle cinsel temasta bulunanlar da hiç bir zaman kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Genital herpes kan vermenize engel bir durum değildir. Kendinizi iyi hissediyorsanız ve diğer red kritlerinde bir engeliniz yoksa bağış yapabilirsiniz.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Eğer taze lezyonunuz varsa kan veremezsiniz.
İsteğe Bağlı:
-
Eğer lezyon iyileşmişse(kabuk bağlamışsa) ve herhangi bir kaşınma ve sızlama yoksa bağış kabul edilir.
-
ÄŸer donör immunsupresif deÄŸilse fakat uzun süreli profilaksi amacıyla oral antiviral ilaçlar alıyorsa kan verebilir.
Ek Bilgi: Herpes Simpleks Virüsü (HSV 1 ve 2) hem genital herpes hem de uçuk nedeni olabilir. EÄŸer virüs aktif olarak ürüyorsa, etkilenen bölge ve yaralar karıncalanmaya neden olabilir. Virüs nedeniyle hem teorik risk vardır hem de ikincil bir enfeksiyon transfüzyon ile kanı alacak kiÅŸiye geçebilir. Bu yüzden aktif enfeksiyonu olan kiÅŸiler donasyon yapamazlar.
Yönlendirmeler: Herpes nedeniyle Antiviral kullanımı, Uçuk, Genital Herpes Enfeksiyonu, Herpes - Genital/Oral, Herpes Simplex, HSV-1, HSV-2, Oral Herpes,
​
HIV
​HIV ("Human Immunodeficiency Virus", İnsan Immun Yetmezlik Virusu) enfeksiyonu, etken virüsün etkisiyle bağışıklık sisteminin giderek baskılandığı kronik bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV vücudun savunma gücünü zayıflatır, hatta yıkar ve normal koÅŸullarda tedavi edilebilen hastalıklar, savunma gücü yetersiz kaldığı için tedavi edilemez hale gelebilir. HIV cinsel yolla, kan ve kan ürünleriyle veya anneden bebeÄŸe bulaÅŸabilmektedir. HIV, HIV enfeksiyonuna sebep olan bir bağışıklık yetmezliÄŸi virüsüdür. “HIV” kısaltması, virüsü ya da HIV enfeksiyonunu ifade eder. AIDS ise “EdinilmiÅŸ Bağışıklık YetmezliÄŸi Sendromu”nu ifade eder. HIV enfeksiyonunun en ileri safhasıdır.
HIV, enfeksiyonlara karşı savaÅŸan bağışıklık sisteminin CD4 hücrelerine saldırır ve onları yok eder. CD4 hücrelerinin kaybı bedenin enfeksiyonlara ve belirli kanser türlerine karşı savaÅŸmasını zorlaÅŸtırır. Tedavi olunmazsa, HIV bağışıklık sistemini yavaÅŸ yavaÅŸ yok edebilir ve enfeksiyon AIDS safhasına geçebilir.
TÜRKİYE: HIV I-II Taşıyıcıları: Kalıcı Red.
HIV yönünden riskli bölgelerde 1977 yılından sonra doÄŸmuÅŸ kiÅŸiler​: Kalıcı Red
HIV yönünden riskli bölgelerde 6 aydan kısa yaÅŸamış ancak bu süre içinde kan/kan ürünü almış kiÅŸiler: Kalıcı Red
HIV yönünden riskli bölgelerde 6 aydan uzun süre yaÅŸamış kiÅŸiler​: Kalıcı Red
DSÖ REHBERİ: Ev halkından birinin HIV enfeksiyonu taşıması bağışa engel deÄŸildir. HIV enfeksiyonu olan kiÅŸinin cinsel partnerleri kan veremezler. HIV enfeksiyonu taşıyan biriyle cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir. Åžimdi ya da geçmiÅŸinde klinik ya da labaratuvar tarafından HIV enfeksiyonu kanıtı olan kiÅŸiler hiç bir zaman kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: HIV 1-2 taşıyıcıları: KALICI RED. Kendilerini ÅŸiddetli enfeksiyon hastalık riskini sokacak cinsel davranışlarda bulunan kiÅŸilere de kalıcı red verilmelidir. HIV enfeksiyonu olan kiÅŸinin cinsel partnerleri kan veremezler. HIV enfeksiyonu taşıyan biriyle cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Eğer hayatınızda bir kez dahi olsa HIV pozitif tanısı aldıysanız kan veremezsiniz. Ayrıca enfeksiyon kapma riski olan aşağıdaki davranışlarda da bulunursanız kan veremezsiniz.
- Daha önce doktor tarafından yazılmamış bir iÄŸneli ilaç, steroid ya da uyuÅŸturucu kullandıysanız
-Son 12 ay içinde erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkde bulunduysanız
-Uyuşturucu, para ya da herhangi bir şey alıp cinsel ilişkide bulunanlar
-Son 12 ay içinde üstteki kiÅŸilerle cinsel iliÅŸkide bulunanlar
İNGİLTERE: 1. Etkilenen Bireyler: HIV'den etkilenen kişiler kalıcı olarak kan veremezler.
2. HIV’li kiÅŸinin Cinsel Partnerleri: Kan verebilmek için HIV enfeksiyonu taşıyan biriyle cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
3. HIV’li kiÅŸi ile Aynı Evi PaylaÅŸanlar: Bağışa engel bir durum teÅŸkil etmez.
Yönlendirmeler: AIDS,
**DiÄŸer rehberlerde bizim rehberimizde bulunan coÄŸrafi bölge ile ilgili bir bilgi bulamadım. Sadece İngiltere rehberinde eÄŸer partneriniz HIV/AIDS'IN yaygın olarak görüldüÄŸü bir ülkede cinsel olarak aktifse (çoÄŸunluÄŸu Afrika ülkeleri) son cinsel temasın üstünden 12 ay geçmesi gerekir diyor. Fakat bunun da istisnaları olduÄŸundan yetkili kiÅŸiyle görüÅŸmeniz gerekmektedir demiÅŸ.
HİDROSEFALİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Kalıcı Şantı Olanlar
Ek Bilgi: Kalıcı şant bakteriyel enfeksiyon kaynağı olabileceğinden dolayı kan bağışlayamazlar.
Yönlendirmeler: Hidrosefali, Beyinde Su,
HİPERKOLESTEROLEMİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer semptomatik bir hastalığa neden olduysa
-
Kardiyovasküler bir hastalık ile iliÅŸkisi varsa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer hiperkolesterolemi semptomatik bir hastalığa yol açmamaışsa, kiÅŸi tedavi altında olsa dâhi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Kolesterol yüksekliÄŸi,
​HİPERPARATİROİDİZM
​
Paratiroid bezlerinin aşırı aktivitesi sonucu aşırı miktarda paratiroid hormonu üretmesi durumuna hiperparatiroidizm adı verilir. Hiperparatiroidizm hastalığında, paratiroid bezlerinden bir veya daha fazlası kandaki kalsiyum seviyeleriyle iliÅŸkisiz olarak aşırı hormon üretermek suretiyle uygunsuz davranış gösterir. BaÅŸka bir deyiÅŸle, paratiroid bezleri kandaki kalsiyum seviyeleri normal olduÄŸu ve hormon üretmemeleri gerekirken, büyük miktarlarda hormon üretmeye devam etmektedir. Aşırı aktif paratiroid bezleri tarafından paratiroid hormonunun aşırı üretimi(hiperparatiroidizm) sizi saÄŸlığınızdan edebilir, yorgun ve halsiz yapabilir, osteoporoza ve daha bir çok ciddi problemlere neden olabilir.
​
TÜRKİYE: Asemptomatik olana kadar ertelenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
HİPERTİROİDİZM
​
Tiroid fazlalığı veya hipertiroidizm, tiroid bezinin tamamının fazla çalışması, tiroid içerisindeki nodüllerin birinin ya da birden fazlasının kendi kendine hormon üreterek fazlalık durumu yaratması ya da artmış hormon üretimine baÄŸlı olmadan tiroid içerisinde depolanan hormonların kana karışarak vücutta hormon fazlalığı yapması durumuna baÄŸlı geliÅŸebilir. Hipertiroidizm, hipotiroidizmden farklıdır ve ikisi birbiri ile karışmamalıdır. Hiper, hızlı çalışma, hipo ise yavaÅŸ çalışma olarak tanımlanır.
​
TÜRKİYE: Tiroid fonksiyonları normalse, kabul edilir.
DSÖ REHBERİ: Benign tiroid bozukluklarında eÄŸer kiÅŸi ötirodik olduÄŸunu kanıtlarsa kan verebilir. EÄŸer tiroid bezlerinizle ilgili bir sıkıntı varsa ve araÅŸtırmadan geçiyorsanız kan veremezsiniz. Hipertiroidik ya da hipotirodik iseniz de kan veremezsiniz.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Eğer aşağıdakileri kanıtlayabilirseniz kan verebilirsiniz.
1- Åžu an hastalığınız için tıbbi araÅŸtırma altında deÄŸilseniz
2-Malignensi(kanser) tanısı almadıysanız.
3- Son 24 ay içinde antitiroid ilaç almadıysanız(Carbimazole, Propylthioracil veya lodine)
4- Son 6 ay içinde radioaktif iodine ile tedavi görmediyseniz.
Ek Bilgi: Fazla çalışan tiroid için kullanılan ilaçlar, transfüze edilen annenin doÄŸmamış çocuÄŸuna zarar verebilir.
HİPOGAMAGLOBULİNEMİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı Red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
HİPOGLİSEMİ ÖYKÜSÜ
TÜRKİYE: Asemptomatik olana kadar ertelenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
HİPOFİZ BEZİ HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan veremez:
-
Malignent tümörü varsa
-
Multiple endokrin neoplazm(MEN) sendromu nedeniyle hipofiz bozukluÄŸu olanlar
-
Açık nöroÅŸirüji ameliyatı geçirenler
-
Hayatında bir kez dahi olsa büyüme hormonu alanlar (human pituitary extract)
-
Akromegalisi ya da büyüme hormonu fazlalığı olanlar
-
Adrenal yetmezliği olanlar ya da oral steroid tedavisi ihtiyacı olanlar
-
Tedavi altında olsa dahi kraniyal Diabetes İnsipidus ya da uygunsuz anti-diüretik hormon sendromu(SIADH) olanlar
-
Pegvisomant(Somavert) gibi enjekte ilaç tedavisi altında olanlar
İsteğe bağlı:
-
Non sekretuvar veya prolaktin salgılayan bir hipofiz tümörü(adenom) eÄŸer non-malignant olduÄŸu doÄŸrulandıysa, donörün herhangi bir semptomu yoksa, oral tedavi altında olsa ve/veya BirleÅŸik Krallıkta 1992 yılından sonra nöroÅŸirüji ameliyatı geçirse dahi kan verebilir.
-
EÄŸer açık nöroÅŸirüji ameliyatı 1992 yılından sonra BirleÅŸik Krallıkta olduysa, ameliyatın nedeni tek başına engel deÄŸilse kiÅŸi kan verebilir.
-
BirleÅŸik Krallıkta 1992’den önce açık nöroÅŸirüji ameliyatı sırasında Dura mater'in kullanılmadığı kanıtlanırsa ve malignite kanıtı yoksa, donör sorumlu çalışanımız tarafından kabul edilebilir
-
Yalnızca rekombinant türevli büyüme hormonu ile tedavi ediliyorsa, kiÅŸi kan verebilir. (İngiltere'de bu 1986'dan beri olmuÅŸtur).
-
EÄŸer donör bir hipofiz tümörü için trans-sfenoidal ameliyat geçirmiÅŸse, tüm yaralar iyileÅŸmiÅŸse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Verilen tedavi ya da altta yatan durumla ilgili herhangi bir komplikasyon olmadığı sürece, donörün iyi huylu bir tümör için radyoterapi alması, uzun süreli takip olsa dahi, bağışı engellemez.
Yönlendirmeler: Akromegali, ACTH Salgılayan Tümör, Hipofiz Bozuklukları için Bromokriptin, Cushing Hastalığı, Diabetes İnsipidus - Kraniyal, BoÅŸ Sella Sendromu, Hipotalamik Tümör, BoÅŸ Hücreli Adenom, Posterior Hipofiz Bezi Bozuklukları, Prolaktinoma, Sheehan Sendromu, Uygunsuz Antidiüretik Hormonu Salınımı Sendromu(SIADH), TSH salgılayan Tümör,
​
HİPOPARATİROİDİZM
​
Hipoparatiroidizm yetersiz paratiroid hormonu üretimine baÄŸlı bulgular bütünüdür. Çok nadir görülen bir durumdur ve en yaygın olarak paratiroid bezlerinin tiroid veya paratiroid ameliyatları sırasında hasarlanması veya çıkarılması nedeniyle meydana gelir.
Hipoparatiroidizm azalmış paratiroid hormonu(PTH) salınımı veya aktivitesi durumudur. Bu kanda azalmış kalsiyum(hipokalsemi) veya artmış fosfor(hiperfosfatemi) seviyelerine neden olur.
​
TÜRKİYE: Asemptomatik olana kadar ertelenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
HİPOTANSİYON
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donör kendini iyi hissediyor ve bayılma ya da baÅŸ dönmesi atakları geçirmiyorsa kan bağışlayabilir.
​
​HİPOTİROİDİZM
​
Hipotiroidi, aktivitesi azalmış tiroid bezi anlamına gelmektedir. Hipotiroidizm tiroid bezinin, vücudun normal çalışmasını saÄŸlamak için yeterli tiroid hormonu salgılayamaması anlamına gelir. Kan dolaşımında çok düÅŸük miktarda tiroid hormonu bulunan insanlar hipotiroiddir. En sık sebepleri otoimmun hastalık, tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması ve radyasyon tedavisidir.
​
TÜRKİYE: Troid fonksiyonları normalse, kabul edilir
DSÖ REHBERİ: EÄŸer tiroid hastalığı benign ise (Asemptomatik guatr, viral tiroidit ya da otoimmun tiroidit gibi) ve tiroid fonksiyon testleri normalse yani kiÅŸi euthyroid ise tedavi görsün ya da görmesin fark etmez kan verebilir. EÄŸer kiÅŸi hiper ya da hipotiroidik ise kan veremez.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Eğer aşağıdakileri kanıtlayabilirseniz kan verebilirsiniz.
1- Åžu an hastalığınız için tıbbi araÅŸtırma altında deÄŸilseniz
2-Malignensi(kanser) tanısı almadıysanız.
3- Son 24 ay içinde antitiroid ilaç almadıysanız(Carbimazole, Propylthioracil veya lodine)
4- Son 6 ay içinde radioaktif iodine ile tedavi görmediyseniz.
5-Tiroid replesman tedavinize (tiroksin) baÅŸlandıktan sonra 8 hafta geçtiyse
Rehber: EÄŸer tiroid replasman tedavinizde son 4 hafta içinde bir deÄŸiÅŸiklik olmadıysa ve deÄŸerleriniz düzenli gidiyorsa kan verebilirsiniz.
İnternet sitesi: Thyroxine ya da levothyroxine (tiroksin ve levotiroksin) ilaçları almak bağışa engel bir durum deÄŸildir fakat son 3 aydır aynı dozu aldığınızı(yani Tiroid fonksiyon testlerinizin normal olduÄŸunu) kanıtlamanız gerekmektedir.
HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Malignensi için kullanıldıysa
-
Hipofiz bezi orjinli insan gonadotropin alıcıları
-
İnsan hipofizi büyüme hormonu alıcıları
-
Adrenal steroid hormon alıcıları
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer tedavi menopoz için ise semptom ya da osteoporozu engellemek için kabul edin.
-
Eğer tedavi cinsel hormonların azlığı nedeniyle(erektil disfonksiyonun bazı vakaları gibi) yapılmış ve malignensi ile ilişkili değilse kabul edin.
-
EÄŸer büyüme hormonu özel rekombinant ise kabul edin
-
EÄŸer gonadotropin hipofiz bezi dışında özel olarak üretildiyse kabul edin.
Yönlendirmeler: HRT(Hormon Replasman Tedavisi),
​
HTLV ı-ıı
​
KeÅŸfedilen ilk retrovirüs türüdür. Retrovirüsler RNA’dan DNA elde etme özelliklerine sahip olduklarından, genleri kolaylıkla hücrelere ekleyebilirler. HTLV ile enfekte olmuÅŸ kiÅŸilerin yüzde 10’unda yetiÅŸkin T hücre lösemi görülmüÅŸtür. Bu virüse karşı koruyucu bir aşı bulunmamaktadır, ancak tedavi edici ilaçlar geliÅŸtirilmiÅŸtir.
​
TÜRKİYE: KALICI RED
DSÖ REHBERİ: Kabul edin:
1- HTLV enfeksiyonu olan kişinin beraber yaşadığı ev halkı
2-HTLV I ve II kan testi mevcut ise annesi ya da anneannesinde HTLV olan kiÅŸileri
3-HTLV I ve II için kan testi mevcut ise HTLV I ve/veya II geçiren kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmiÅŸ kiÅŸileri
Reddedin:
1- HTLV I ve/veya II enfeksiyonu bulunan kiÅŸinin cinsel partnerini
2-HTLV I ve/veya II geçiren kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmemiÅŸ kiÅŸileri
Kalıcı olarak Reddedin:
1- HTLV I ve/veya II enfeksiyonu olan kiÅŸileri
2-HTLV I ve/veya II için bir kan testi yoksa, kan verecek kiÅŸinin annesi ya da anneannesinde HTLV I ve/veya II geçmiÅŸte olduysa ya da ÅŸu an varsa
3--HTLV I ve/veya II için bir kan testi yoksa, enfeksiyona sahip kiÅŸilerle cinsel iliÅŸkiye girmiÅŸ olan bireyleri
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: KALICI RED
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kabul edin:
1- HTLV enfeksiyonu olan kişinin beraber yaşadığı ev halkı
2-HTLV I ve/veya II geçiren kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmiÅŸ kiÅŸileri (12 ay beklenmesinin nedeni kan servisi tarafından yapılacak testin sonucunun doÄŸruluÄŸu açısından ve kiÅŸinin virüsü kapıp kapmadığının tespiti açısından gereklidir.)
Reddedin:
1-HTLV I ve/veya II geçiren kiÅŸi ile cinsel iliÅŸkinin üstünden 12 ay geçmemiÅŸ kiÅŸileri
Kalıcı olarak Reddedin:
1-HTLV I ve/veya II enfeksiyonundan etkilenen kiÅŸileri
HOMOSEKSÜEL VE BİSEKSÜEL BİREYLER
​
TÜRKİYE: Erkek erkeÄŸe cinsel temasta bulunanlar kalıcı olarak reddedilirler..
DSÖ REHBERİ: Yüksek riskli grup ile daha önce cinsel iliÅŸkisi olanlar son temasın üstünden 12 ay geçtikten sonra kan verebilir. EÄŸer cinsel tercihleri kiÅŸiyi yüksek riskli gruba sokuyorsa kesin red verilir. Yüksek riskli grup: Birden fazla(multiple) seks partneri, cinsel iliÅŸki için para almak ya da para vermek(seks iÅŸcileri ve müÅŸterilerini de kapsar), erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunanlar, erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunmuÅŸ bir erkek ile cinsel iliÅŸkide bulunan kadınlar.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Cinsel tercihleri eÄŸer kiÅŸiyi yüksek riskli gruba sokuyorsa ve kanla geçme ihtimali olan ağır enfeksiyon hastalıklarını kapma riski varsa kiÅŸinin kan bağışı hiç bir zaman kabul edilmez.
AMERİKAN KIZIL HACI: Erkek erkeÄŸe cinsel iliÅŸkide bulunanlar son cinsel temastan 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
İNGİLTERE:
-
Kadınlar: Kan Bağışlayabilirler.
-
Erkekler
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer baÅŸka bir erkekle oral ya da anal seks yapanlar kondom dahil korunma yöntemi kullansa dahi kan veremezler.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer baÅŸka bir erkekle anal ya da oral cinsel temasın üstünden 12 ay geçtiyse kiÅŸi kan verebilir.
3. Erkek Erkeğe Cinsel İlişkide Bulunanların Kadın Cinsel Partnerleri
Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Erkek cinsel partner eÄŸer baÅŸka bir erkekle oral ya da anal seks yaptıysa kondom dahil korunma yöntemi kullansa dahi kan veremezler.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer baÅŸka bir erkekle cinsel temasın üstünden 12 ay geçtiyse bu kiÅŸinin kadın cinsel partneri kan verebilir. Fakat bazı istinalar vardır ondan dolayı yetkilimize konuyu sorun.
Yönlendirmeler: Biseksüel Kadınlar, Biseksüel Erkekler, Gay, Homoseksüel ve Biseksüel Bireyler, Lezbiyen, Erkek Homoseksüeller,
​
HUNTİNGTON HASTALIĞI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Semptomatik ise
İsteğe Bağlı: Asemptomatik taşıyıcı ise kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Huntington Koresi, Huntington Hastalığı,
​
İMMÜNTROMBOSİTOPENİK PURPURA / İmmün Trombositopeni
​
İTP, immün/ idyopatik trombositopenik purpura hastalığının baÅŸ harflerinden oluÅŸan bir kısaltmadır.
Bu hastalık
-
İmmün bir hastalıktır. İmmün hastalıklar bağışıklık sisteminde oluÅŸan bozukluklar nedeniyle vücudun kendi yapılarına saldırdığı hastalıklardır.
-
İdyopatik, yani neden oluştuğu tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır.
-
Trombositopeni, yani trombosit sayısının düÅŸüklüÄŸü ile seyreder.
-
Trombosit sayısının düÅŸüklüÄŸü vücutta purpura denen kırmızı-mor renkte döküntülere neden olur.
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme ve semptomların bitimini takiben en az 5 yıl
DSÖ REHBERİ: Trombositopeni baÅŸlığı altında ele alınmış. Kabul edin:
* Akut otoimmun trombositopeni öyküsü olan bireylerin tedavisinin üstünden 5 yıldan fazla süre geçtiyse ve ÅŸu an tamamen iyiler ve splenektomi sonrası profilaktik antibiyotik kullanımı dışında bir tedaviye ihtiyaç duymuyorlarsa
Kalıcı olarak reddedin:
Uzun süreli hematolojik, sistemik hastalıkla iliÅŸkili ya da nedeni belirsiz trombositopenisi olan bireyleri
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bağış yapamayacaklar:
a) Semptomatik ise
b) Platelet sayısı 120'nin altındaysa
c) İyileÅŸmiÅŸ fakat iyileÅŸmenin üstünden 5 yıl geçmemiÅŸse
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer kiÅŸi splenektomi olduysa ve üstteki 3 ÅŸartla ilgili bir reddi yoksa profilaktik antibiyotik kullanması bağışa engel deÄŸildir.
Ek bilgi: DüÅŸük platelet sayılı donörlerde, kan bağışını takiben fazla kanama ve morarma görülebilir. Bunun ciddi sonuçları olabilir. Kanama ve morarma problemi olmayan fakat platelet sayısı 120'nin altında olan kiÅŸiler kan bağışı yapmamalıdırlar. Zira iÄŸne giriÅŸ yerinde problemler olabilir. Potansiyel bağışcı 5 yıldan uzun süredir asemptomatik ise ve kendisine platelet sayısının iyileÅŸtiÄŸi ve 120'den fazla olduÄŸu söylendiyse tam kan bağışından önce platelet sayısına bakmaya gerek yoktur.
Yönlendirmeler: İdiyopatik Trombositopenik Purpura, İmmün Trombositopeni, ITP,
İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI
​
TÜRKİYE: Tekrarlamayan idrar yolu enfeksiyonlarında tedavi sonrası böbrek fonksiyonları normalleÅŸene kadar ve semptomsuz olana kadar ret [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Direkt idrar yolu enfeksiyonu diye bir baÅŸlık yok. Enfeksiyon baÅŸlığı altında yazanlar ÅŸu ÅŸekilde: Tam iyileÅŸme ve antibiyotik tedavisinin bitmesinin üstünden 14 gün geçmesi gerekmektedir. EÄŸer semptomlar salmonella, campylobacter, streptococcus ya da stafilokokus enfeksiyonlarını düÅŸündürüyse tam iyileÅŸme ve tedavi bitiminin üstünden 28 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Direkt idrar yolu enfeksiyonu diye bir baÅŸlık yok. Enfeksiyon ile alakalı semptomların tamamen kesilmesinin ardından 14 gün geçmesi gerekmektedir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Direkt idrar yolu enfeksiyonu diye bir baÅŸlık yok. EÄŸer ateÅŸiniz varsa ya da ÅŸu an aktif bir enfeksiyonunuz varsa bu problemin tamamen çözülmesini bekleyene kadar kan vermeyin. EÄŸer bir enfeksiyon için antibiyotik alıyorsanız bu bitene kan vermeyin. EÄŸer antibiyotik enjeksiyonu alıyorsanız son enjeksiyonun üstünden 10 gün geçmesi gerekir. EÄŸer oral tedavi alıyorsanız son hapı içtiÄŸiniz gün eÄŸer semptomlarınız tamamen bittiyse kan verebilirsiniz.
İNGİLTERE: Direkt idrar yolu enfeksiyonu diye bir baÅŸlık yok. Åžu an aktif olarak hastaysanız kan vermeyin. Tam iyileÅŸmenin üstünden en az 2 hafta geçmesi gerekir. Sistemik anitiboyik, antiviral ya da antifungal tedavinin tamamlanmasının üstünden en az 7 gün geçmesi gerekir.
​
İLAÇ BAÄžIMLILIÄžI (İM/İV KULLANILAN YASA DIÅžI UYUÅžTURUCULAR, VÜCUT GELİŞTİRİCİLER VE STEROİDLER) / BAÄžIMLILIK VE UYUÅžTURUCU SUİSTİMALİ (Addiction and Drug Abuse)
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Reçete edilmemiÅŸ İM/İV madde kullanan kiÅŸiler ile cinsel iliÅŸkide bulunmanın üstünden 12 ay geçmesi gerekir.
Reçete edilmemiÅŸ İM/İV madde kullanan kiÅŸiler kalıcı olarak reddedilir.
Enjekte edilmeyen uyuşturucu ve alkol kullanımı eğer toksikasyona dair bir bulgu yoksa kan verebilir. Eğer intoksikasyona dair bir bulgu ya da semptom varsa kişi reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Direkt bilgi yok. Sorulması gereken sorular arasında var.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Kan Veremeyeceğiniz Durumlar:
-
Hayatınızda size bir kez dâhi olsa reçete edilmemiÅŸ bir uyuÅŸturucu ya da vücut geliÅŸtirme amacıyla enjeksiyon yapıldıysa ya da kendiniz yaptıysanız hiç bir zaman kan veremezsiniz.
-
Herhangi bir uyuÅŸturucu ya da alkolün kötü etkisinde olmak, doÄŸru bilgi alma sürecini etkileyeceÄŸinden dolayı kan bağışı bir sonraki oturuma ya da kalıcı olarak reddedilebilir. EÄŸer donörün davranışları diÄŸer bağışcıları ve personeli tehdit ediyorsa kiÅŸiye kalıcı red verilir.
-
Disulfiram(Antabuse) ilacı kullanıyorsanız son dozun üstünden 7 gün geçmesi gerekir.
İsteğe bağlı:
a)EÄŸer enjekte edilen ilaç donörün doktoru tarafından bir durum nedeniyle reçete edildiyse ve bu durum tek başına kan bağışına engel deÄŸilse kiÅŸi kan verebilir.
b) GeçmiÅŸte kullanılan enjekte edilmeyen uyuÅŸturucu red nedeni deÄŸildir.
Yönlendirmeler: Alkol, Antabuse®, Body Building İlaçları, Cannabis(Kanabis, Kenevir, Esrar, Ot), Kronik Alkol Problemi, Kokain, Alkol ve UyuÅŸturucu Kullanımı Nedeniyle Detoks, Disulfiram, UyuÅŸturucu Suistimali, İlaç Suistimali, SarhoÅŸluk, Kuru İğneleme(Dry Needling), Ecstasy, Enjekte edilen UyuÅŸturucu, İntoksikasyon, İntravenöz UyuÅŸturucu, Iintravenöz UyuÅŸturucu Suistimali,
​​
İLK BAĞIŞ
​
TÜRKİYE: Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Tek başına ret nedeni deÄŸildir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
İMMÜNSÜPRESYON
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
İmmünsüprese kiÅŸiler
-
İmmünsüprese durumunda olup da iyileÅŸen kiÅŸiler için konu ile ilgili uzmanımıza danışmanız gerekir.
Yönlendirmeler: İmmün Yetmezlik, İmmünsüpresyon,
İMMÜNOGLOBULİN TEDAVİSİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
1 Ocak 1980 yılından sonra donör intravenöz ya da subkutanöz insan immunglobulini ile tedavi edildiyse
-
Donör birden çok ve yüksek dozda intramusküler immunglobulin aldıysa
-
İmmunsuprese ise
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer intravenöz ya da subkutanöz insan immunglobulini 1980 yılından önce verildiyse bağış kabul edilir.
-
Eğer sadece rutin olarak ante- ya da doğum sonrası anti-D immunglobulini(bir kereden fazla verilmiş bile olsa) verildiyse bağış kabul edilir.
-
Profilaktik olarak tek doz immunglobulin aldıysa bağış kabul edilir.
Yönlendirmeler: İmmünglobulin Tedavisi, Anti-D post natal intramusküler enjeksiyon, Anti-D antenatal intramusküler enjeksiyon, Post natal Anti-D, Normal İnsan İmmünglobulini Alıcıları,
İNSAN ISIRIĞI
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Direkt insan ısırığı diye bir baÅŸlık olmasa da İnsan Vücut sıvılarına rızasız bir ÅŸekilde temasta bulunma baÅŸlığı altında iÅŸlenmiÅŸ.
Etkilenen kişilerden şu maddeleri karşılayanlar kan veremezler:
a) Abnormal prion hastalığı(*Kuru, CJD, Alpers hastalığı gibi) olan kiÅŸinin sıvısına maruz kaldıysanız kan veremezsiniz. (Abnormal prions içeren herhangi bir materyale temas edenler daha doÄŸrusu)
b) İnokülasyon hasarı ve mukoza ya da kan ve mukus ile birlikte olan intakt olmayan deri(bütünlüÄŸü bozulmuÅŸ deri diye çevirebiliriz. CDC'nin tanımına göre: Areas of the skin that have been opened by cuts, abrasions, dermatitis, chapped skin,) ile temasın üstünden 12 ay geçmeden kan veremezsiniz.
c) Temas ile alakalı şu an bir tibbi araştırma altındaysanız kan veremezsiniz.
İsteÄŸe baÄŸlı: B şıkkındaki durumlarda eÄŸer doÄŸrulanmış bir HB Core antibody testi negatif ise 4 ay geçtikten sonra kan bağışı alınabilir.
İNSAN VÜCUT SIVILARINA RIZASIZ TEMAS
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: İnsan vücut sıvılarına temasın tanımı: Keskin bir cisim, ısırma, yumruk, abrazyon, heteroseksüel saldırı gibi mukoz membranın insan kanı ya da diÄŸer vücut sıvıları ile temasıdır. 1-Etkilenen KiÅŸiler
Aşağıdaki maddelerde yer alanlar kan veremezler
a) Abnormal prion hastalığı(*Kuru, CJD, Alpers hastalığı gibi) olan kiÅŸinin sıvısına maruz kaldıysanız kan veremezsiniz. (Abnormal prions içeren herhangi bir materyale temas edenler daha doÄŸrusu)
b) İnokülasyon hasarı ve mukoza ya da kan ve mukus ile birlikte olan intakt olmayan deri(bütünlüÄŸü bozulmuÅŸ deri diye çevirebiliriz. CDC'nin tanımına göre: Areas of the skin that have been opened by cuts, abrasions, dermatitis, chapped skin,) ile temasın üstünden 12 ay geçmeden kan veremezsiniz.
c) Temas ile alakalı şu an bir tibbi araştırma altındaysanız kan veremezsiniz.
İsteÄŸe baÄŸlı: B şıkkındaki durumlarda eÄŸer doÄŸrulanmış bir HB Core antibody testi negatif ise 4 ay geçtikten sonra kan bağışı alınabilir.
2-Etkilenen KiÅŸilerin Åžimdiki ya da GeçmiÅŸteki Cinsel Partnerleri
Zorunluluk:
a) Donörün cinsel partneri bilenen enfekte bir kiÅŸi tarafından temasa maruz kaldıysa ve transmite enfeksiyon kanıtı nedeniyle inceleniyorsa kan veremez.
b) Etkilenen partner bilinen enfekte bir materyale maruz kaldıysa ve transmite enfeksiyon kanıtı nedeniyle monitörize ediliyorsa etkilenen partnere herhangi bir enfeksiyon olmadığı uzmanlar tarafından söylenene kadar kan veremez.
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer partner bilinen enfekte bir materyal ile temas etmediyse kan verebilir.
b) EÄŸer partner bilinen bir enfekte materyal ile temas ettiyse fakat kendisine enfekte olmadığı söylendiyse ve artık takip edilmesine gerek olmadığı belirtildiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
c) EÄŸer geçmiÅŸ cinsel partneri ise son cinsel temasın üstünden 12 ay geçtikten sonra kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Yumruk sonrası Abrazyon, İnsan Isırması, Sıçrama ya da İnokülasyon sonucunda kan teması, Kan sıçraması, Heteroseksüel Tecavüz, Heteroseksüel Cinsel Saldırı, İnsan ısırığı, İnokülasyon Yaralanması, İğne Batması Yaralanması, Yumruk Yaralanması,
İNSAN KAYNAKLI DOKU VEYA HÜCRE NAKLİ / DOKU VE ORGAN ALICILARI
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Reddedin:
1) Allojenik doku nakli yapılan bireyler 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
Kalıcı olarak reddedin:
a) Kök hücre ya da organ nakli alıcıları
b) 1980 yılından sonra vCJD'nin riskli olarak tanımlandığı ülkelerde yapılan ya da riskli ülke kaynaklı allojenik hücre ya da doku nakli alıcısı
c) Dura Mater Graftı
d) Kornea transplantasyonu
e) Xenograft
f) İnsan dışı organ perfüzyonu
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Xenotransplantasyon geçirenler kalıcı olarak kan veremezler. İnsan kaynaklı doku ya da hücre transplantasyonunun üstünden 6 ay geçtikten sonra kan bağışlanabilir. (EÄŸer Hepatit C için bir Nat testi sonucu varsa süre 4 aya iner)
AMERİKAN KIZIL HACI: Bir baÅŸka insandan herhangi bir organ nakli alan kiÅŸiler 12 ay geçtikten sonra kan verebilirler. Dura Mateer nakli olduysanız CJD riskinden dolayı hiç bir zaman kan veremezsiniz.
İNGİLTERE: Kan veremeyecek durumlar:
1. Herhangi bir zamanda
a)İmmunsupresyona ihtiyaç duyduysa
b)Dura Mater transplantı olduysa
c) Depolanmış otolog doku, matrix implantı ya da organ transplantı olduysa (IVF tedavisi bu kategoriye dail değildir)
d) Oküler doku transplantı olduysa
e) Xenotransplant olduysa
2- 1 Ocak 1980'den sonra allojenik insan doku ya da organ nakli yapılan kişiler kan veremezler.
İsteğe bağlıi:
a) EÄŸer 1 Ocak 1980'den önce allojenik doku ya da organ nakli olduysanız ve yukarıda listelenen maddelere girmiyorsanız kan verebilirsiniz.
b) Herhangi bir zamanda depolanmamış(taze denmek istiyor herhalde) otolog doku ya da organ transplantasyonu olanlar kan verebilir.
c) KiÅŸi, hücresel olmayan insan dışı matrix graftı aldıysa kan verebilir.
d) İnsan yumurtası, spermi ya da embriyo alınması bağışa engel değildir.
Yönlendirmeler: Hücresel olmayan insan dışı matrix graftı alıcıları, Otolog Matrix Implant Alıcıları, Kemik Graftı, Kondrosit Nakli, İnsan Dokusu Alıcıları, Böbrek Alıcıları, Graft kullanılan Ligament Rekonstrüksiyonu, Oküler doku Alıcıları, Organ Alıcıları, Sklera Graft Alıcıları,
İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU(İBS)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donörün durumu irritabl bağırsak sendromu olarak doktor tarafından tanı aldıysa İBS ile ilgili tedavi alsa dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: İrritabl Bağırsan Sendromu, İBS
KABAKULAK
​
Virüslerin, tükrük bezlerinde enfeksiyon yapması ve burada büyümeye neden olmasıyla ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır. Kulağın alt tarafında ÅŸiÅŸlik oluÅŸtuÄŸu için kabakulak denir. Çocukluk çağında görülür, fakat bu hastalığı geçirmemiÅŸ kiÅŸilerde yetiÅŸkinlik döneminde de görülebilir. Kabakulak, kış ve bahar aylarında daha çok görülür. Hasta kiÅŸilerin öksürmesi, hapÅŸurması ya da baÅŸkalarını öpmesi sırasında bu virüsler damlacıklarla beraber havada uçuÅŸur. Bu ortamda bulunan kiÅŸiler de nefes alırken, solunum yoluyla bu virüsü kaparlar. Böylece hastalık insandan insana bulaÅŸmış olur. Hastalığın belirtileri, virüs vücuda girdikten sonra yaklaşık 3. haftada ortaya çıkar. Bu hastalığa bir kere yakalandıktan sonra vücut buna karşı bağışıklık kazanır. Tekrarlaması söz konusu deÄŸildir.
​
TÜRKİYE: Etkenle karşılaÅŸtıktan sonra en az 21 gün geçmesi gerekir.
DSÖ REHBERİ: Çocukluk hastalıkları olarak Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ve Su ÇiçeÄŸi bir baÅŸlıkta toplanmış. Reddet:
- Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ya da Su çiçeÄŸi olan bireyler tamamen iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
- Aktif kızamık, kızamıkçık, kabakulak, su çiçeÄŸi ile yakın temasta olan kiÅŸiler asemptomatik olsa dahi son temasın üstünden 21 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Direkt kabakulak diye bir baÅŸlık yok. Kabakulak, aktif enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. Orada ise yazılanlar ÅŸu ÅŸekilde: Åžu an aktif olarak hastaysanız kan vermeyin. Tam iyileÅŸmenin üstünden en az 2 hafta geçmesi gerekir. Sistemik anitiboyik, antiviral ya da antifungal tedavinin tamamlanmasının üstünden en az 7 gün geçmesi gerekir. Enfeksiyon ile temas baÅŸlığında ise ÅŸunlardan bahsedilmiÅŸ:
Durum ile ilgili inkübasyon periyodunun bitmesi gerekir, eÄŸer inkübasyon süresi bilinmiyorsa son temastan sonra 4 hafta geçmesi gerekir.
İsteÄŸe baÄŸlı: a)EÄŸer enfeksiyon ömür boyu bağışıklık saÄŸlayacak olan hastalıklardan biri ise (kızamık, kızamıkçık, su çiçeÄŸi, kabakulak, boÄŸmaca gibi) ve kiÅŸi temas ettiÄŸi bu ömür boyu bağışıklık kazandığı hastalığı kesin olarak geçirdiyse temas olsa dahi kan verebilir.
b) Yaygın Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu hastalıklraından sayılacak, nezle, boÄŸaz aÄŸrısı, influenza, norovirüs ve diare ve kusmaya sebep olan enfeksiyonları geçiren kiÅŸilerle temasta bulunan bireyler eÄŸer bir semptomu yoksa kan verebilir.
KABUL EDİN
​
*İngiltere rehberinde index kısmında bazı hastalıkların karşısında sadece accept yazıyor ve bu bölüme gönderiyor ondan dolayı eklemeyi uygun gördüm.​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer kullandığınız ilaçlar ya da diÄŸer terapiler bağışa engel deÄŸilse kiÅŸinin kan bağışı kabul edilir.
Yönlendirmeler: Araknoid Kist, Beyin Kisti, Kondromalazi, Çölyak Hastalığı, Kolloid Kisti, Dermoid Kisti, Endometriyozis, Epidermoid Kist, Fibromiyalji, Fibromyositis, Fibrositis, Balık Pedikürü, Giardiazis, Kına İle Boyama, Hipnotikler(Sedatif ya da uyku ilaçları), Klinefelter Sendromu, Latent Tüberküloz, Mehndi, Perthes Hastalığı, Polikistik Over Sendromu, Threadworms, Huzursuz Bacak Sendromu, Turner Sendromu(EÄŸer saÄŸlığı iyiyse verebilir),
KALITSAL HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Herediter olan bazı hastalıklar baÅŸlıklarda incelenmiÅŸ. Fakat direkt olarak kalıtsal hastalıklar adı altında bir baÅŸlık yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Hastalığınızla ile ilgili tek başına bir baÅŸlık ya da yönlendirme var mı kontrol edin.
Ek Bilgi: EÄŸer durumunuzla ilgili ayrı bir baÅŸlık yoksa ve hem semptomlar hem de aldığınız tedavi tek başına kan bağışına engel deÄŸilse kan bağışı büyük ihtimalle kabul edilecektir. Åžüphe halinde çalışan görevlimizle görüÅŸmeniz gerekmektedir.
Yönlendirmeler: Herhangi bir Probleme yol Açmayan Alfa-1 Antitripsin EksikliÄŸi,
KANAMA BOZUKLUKLARI / KOAGÜLASYON BOZUKLUKLARI HEMOFİLİ A VE B
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
EÄŸer donör aktif hasta deÄŸil Hemofili A ya da B taşıyıcısı ise, normal ya da normale yakın koagülasyon faktör deÄŸerleri varsa, daha önce anormal kanama öyküsü yoksa, daha önce kan ve kan ürünü almadıysa kan verebilir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Koagülasyon faktör eksikliÄŸi olan bireyler aileden geçiÅŸli ya da daha sonra edinilmiÅŸ olsa dahi kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer daha önce kanama problemi öykünüz varsa personelimiz tarafından ek sorular sorulacaktır. EÄŸer kanınız normal pıhtılaÅŸmıyorsa, kan veremezsiniz çünkü iÄŸnenin girdiÄŸi yerde yoÄŸun/çok fazla bir kanama olabilir. Aynı nedenden dolayı eÄŸer aÅŸağıdaki kan inceltici ilaçları kullanıyorsanız da kan veremezsiniz:
Atrixa (fondaparinux)
Coumadin (warfarin)
Eliquis (apixaban)
Fragmin (dalteparin)
Heparin
Jantoven (warfarin)
Lovenox (enoxaparin)
Pradaxa (dabigatran)
Savaysa (edoxaban)
Warfilone (warfarin)
Xarelto (rivaroxaban)
EÄŸer aspirin kullanıyorsanız kan verebilirsiniz fakat son 2 gün içinde eÄŸer aferez bağışı yapacaksanız aspirin içmemeniz gerekmektedir. (New York Eyaletinde 3 gün). Faktör 5 eksikliÄŸi olan fakat ilaç kullanmayan hastalar kan bağışlayabilir. Fakat tüm kanama problemi öyküsü olan hastalar çalışanlarımız tarafından deÄŸerlendirilip ondan sonra karar verilecektir.
İNGİLTERE:
1) Etkilenen KiÅŸiler
Zorunluluk:
a) Kan ve kan ürünü ile tedavi oluyorsanız kan veremezsiniz.
b) Aşırı kanama ya da morarma öykünüz varsa
İsteÄŸe baÄŸlı: Kanama bozuklukları kesinlikle bağışa engel denemez. Yetkili kiÅŸimiz Hematoloji Uzmanı ile görüÅŸüp karar verebilir.
2) Kan ve Kan ürünü Alan(Faktörler) KiÅŸilerin Aile Üyeleri, Cinsel Partnerleri ve Bakıcıları
Zorunluluk:
a) Koagülasyon faktörü içeren kan ürünü ile tedavi edildiyse kan bağışlayamaz.
b) Kan ve kan ürünü(koagülasyon faktörü) alan kiÅŸilerin geçmiÅŸ ya da ÅŸu anki cinsel partnerleri kan veremezler.
c) PıhtılaÅŸma faktörü ya da kan teması ile inokülasyon yaralanması geçiren kiÅŸiler en az 12 ay beklemeden kan veremezler.
d) Kişi eğer hastalıktan etkilenmiş olarak(hafif bile olsa) teşhis edildiyse
İsteğe bağlı:
a) Son cinsel temasın üstünden 12 ay geçtiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir
b) b ve c şıkkı için: 4 ay geçtikten sonra eÄŸer valide edilmiÅŸ bir HB core antibody'si negatif ise kiÅŸi kan verebilir.
Yönlendirmeler: Aşırı Morarma, Christmas Hastalığı(Hemofili B), PıhtılaÅŸma Faktörü Tedavisi, PıhtılaÅŸma Faktörleri, PıhtılaÅŸma faktörü konsantreleri, Faktör IX EksikliÄŸi, Faktör VII EksikliÄŸi, Faktör VIII EksikliÄŸi, Faktör X eksikliÄŸi, Hemofili, Hemofili - Beraber YaÅŸadığı İnsanlar ve Bakıcıları, Hemofili - Cinsel Partnerleri, Hemofili Taşıyıcıları, Von Willebrand Hastalığı,
​
KAN GÜVENLİĞİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: 1) Aşağıdaki kişiler kan veremez
-
HIV/AIDS, HTLV ya da Hepatit için kan testi yaptırma ihtiyacınız olduÄŸunu düÅŸünüyorsanız
-
HIV pozitif bireyseniz
-
HTLV pozitif bireyseniz
-
Hepatit B taşıyıcısıysanız
-
Hepatit C taşıyısıysanız
-
Seks için hayatınızda bir kez dahi olsa para ya da uyuÅŸturucu aldıysanız
-
Hayatınızda vücudunuza bir kez dahi olsa, çok eskiden olmuÅŸ dahi olsa, uyuÅŸturucu ya da bodybuilding ilacı(steroid gibi) enjekte edildiyse
2) Kondomlu ya da diÄŸer koruyucu yöntemleri kullansanız dahi aÅŸağıdaki kiÅŸilerle cinsel iliÅŸkiden sonra 12 ay geçmeden kan veremezsiniz
-
EÄŸer erkekseniz baÅŸka bir erkekle cinsel iliÅŸkiniz olduysa
-
Eğer kadınsanız başka bir erkekle oral ya da anal cinsel ilişkiye girmiş bir erkekle cinsel ilişkiye girdiyseniz (Bazı istisnalar vardır yetkilimize sormanız gerekmektedir.)
-
Partnerinizin HIV ya da HTLV pozitif olabileceÄŸini düÅŸünüyorsanız
-
Partnerinizin Hepatit B taşıyıcısı olabileceÄŸini düÅŸünüyorsanız
-
Partnerinizin Hepatit C taşıyıcısı olabileceÄŸini düÅŸünüyorsanız
-
Partnerinizin hayatında cinsel iliÅŸki için para ya da uyuÅŸturucu aldığını düÅŸünüyorsanız
-
Partnerinizin hayatında vücuduna bir kez dahi olsa, çok eskiden olmuÅŸ dahi olsa, uyuÅŸturucu ya da bodybuilding ilacı(steroid gibi) enjekte edildiyse
-
Partnerinizin HIV/AIDS’ın yaygın olarak görüldüÄŸü (Afrikadaki çoÄŸu ülke) ülkelerde cinsel olarak aktif olduÄŸunu düÅŸünüyorsanız (İstisnalar vardır sormanız gerekir)
Yönlendirmeler: AIDS-Risk, Enjekte edilen Dövme Ajanları, Erkek Homoseksüel Tecavüz, Erkek Homoseksüel Saldırı, Erkek ErkeÄŸe Cinsel İliÅŸki, Hayat Kadını ile Cinsel İliÅŸki, Afrika kıtasında Sahra Çölünün Güneyinde yer alan bölgede cinsel iliÅŸkiye girenler, Daha önce IV,IM ya da SC uyuÅŸturucu kullanan biriyle cinsel iliÅŸkide bulunanlar,
KAN TRANSFÜZYONU (OTOLOG TRANSFÜZYON HARİÇ) / TRANSFÜZYON
TÜRKİYE: 12 AY geçici red.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Kan ürünü alan kiÅŸiler ile teması olanlar veya cinsel partnerleri
Reddedin:
-
Kan transfüzyonu alan bireyler: 12 ay reddedin
-
Düzenli bir ÅŸekilde plazma kaynaklı koagülasyon faktörü alan kiÅŸiler ile cinsel iliÅŸkide bulunanlar: Son cinsel iliÅŸkinin üzerinden 12 ay geçmesi gerekir.
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
vCJD'nin riskinin tanımlandığı ülkelerden herhangi birinde 1980 yılından sonra kan transfüzyonu ya da herhangi bir insan kaynaklı terapötik ürün alan kiÅŸiler.
-
Düzenli bir tedavi altında olup plazma kaynaklı koagülasyon faktörü alan bireyler
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 6 ay geçici red. EÄŸer Hepatit C için onaylı bir Nat testi varsa 4 ay geçici red. Onaylanmış bir immünazasyon programına baÄŸlı kırmızı hücre enjeksiyonu var ise ayrıca bir klinik deÄŸerlendirmeye ihtiyaç vardır.
AMERİKAN KIZIL HACI: BirleÅŸik Devletlerde yaÅŸayan herhangi birinden kan transfüzyonu aldıysanız kan bağışı için en az 12 ay beklemeniz gerekir. 1980 yılından sonra BirleÅŸik Krallık ya da Fransa'da kan transfüzyonu olduysanız CJD hastalığı riski nedeniyle kan veremezsiniz.
İNGİLTERE: Kan bağışı yapamayacaklar: Herhangi bir zamanda
a) KiÅŸi, malaryanın endemik olduÄŸu bir ülkede ya da Güney Amerika trypanosomiasisin endemik olduÄŸu bir ülkede kan ya da kan ürünü almış ise ya da aldığını düÅŸünüyorsa
b) Kan kaynaklı koagülasyon faktörü tedavisi gördüyseniz. Bu protrombin kompleksi için de geçerlidir.
1 Ocak 1980 yılından sonra
a)KiÅŸi, dünyanın herhangi bir yerinde kan ya da kan ürünü almış ise ya da aldığını düÅŸünüyorsa kan veremez. (red cells, platelets, fresh frozen plasma (FFP), cryoprecipitate, cryodepleted plasma, granulocytes, buffy coat preparations, intravenous or subcutaneous human normal immunoglobulin. This includes mothers whose babies have required intra-uterine transfusion.)
b) Plazma exchange işlemi yapıldıysa
İsteğe bağlı:
1. a) Medikal sorgulamada bağışcının transfüze olmuÅŸ olma ihtimali düÅŸükse kabul edin.
b) İnsan immunoglobulini yapılan tedavilerde sadece profilaksi amacıyla spesifik immnoglobulinler verildiyse(anti D, anti tetanus ya da hepatit immunoglobulini gibi) kan verebilir.
2.BirleÅŸik Kralılık, Kuzey Amerika, Avustralya ve Batı Avrupa'da eÄŸer otolog transfüzyon(kiÅŸinin kendi kanı kendisine verildiyse) yapıldıysa bağış kabul edilir.
3. 1 Ocak 1980 yılından önce transfüzyon yapılan kiÅŸiler
a) EÄŸer 1 Ocak 1980 yılından önce donör kan almış ya da almış olduÄŸunu düÅŸünüyorsa ve bu ülke malaryal endemik ise valide edilmiÅŸ sıtma antikor ya da Güney Amerika Trapizanomi endemik ise T. Cruzi antibody testi negatif ise kan bağışlayabilir.
b) EÄŸer transfüzyon iÅŸlemi malarya ya da Güney Amerika tripanosomiazı için riskli olmayan bölgede yapıldıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Otolog Transfüzyon, Kan Türevleri, Transfüzyon ile Kan Teması, Kan Ürünleri, Kan Transfüzyonu,
​
KARDİYOMYOPATİ
Kardiyomiyopatinin kelime anlamı, kalp kasının kasılma gücünün azalmasıdır. Bir çok nedenden kaynaklanabilir ve en sık oluÅŸum nedeni damar tıkanmasına baÄŸlı kalp kasının gücünü kaybetmesi veya damarda tıkanıklık olmadan, dilate kardiyomiyopati denilen kalp kasının gücünü kaybetmesi sonucu oluÅŸan bir kalp hastalığıdır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: .Hipertrofik kardiyomiyopati: Kalıcı Red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kalıcı Red. (Åžu an hastalığın olması ya da geçmiÅŸte olması fark etmez ikisi de kalıcı red)
KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kardiyovasküler hastalık öyküsü olan fakat asemptomatik kiÅŸiler, kardiyolog ya da doktorlarından kan bağışı yapabileceÄŸine dair yazılı bir izin kağıtı getirmeleri önerilir.
Kabul Edin:
-
Cerrahi ile doÄŸru bir ÅŸekilde düzeltilen basit konjenital kardiyak malformasyonlar eÄŸer arta kalan semptomları yoksa kan bağışlayabilirler.
-
Fonksiyonel murmur ve mitral kapakçık prolapse’ı gibi asemptomatik bozukluÄŸu olanlar kan bağışlayabilir.
Kalıcı Olarak Reddedin
-
Semptomatik iskemik kalp hastalığı
-
Semptomatik periferal vasküler hastalıklar (arteryel tromboz öyküsü dahil)
-
Miyokard enfarktüsü öyküsü
-
Åžiddetli kardiyak aritmi
-
Kronik kalp hastalığının eşlik ettiğine dair kanıt olan romatolojik ateş
-
Stenoz veya rejürjitasyon ile birlikte giden edinilmiÅŸ kalp kapak hastalıkları
-
Kalp kapak replasmanı
-
Hipertrofik kardiyomiyopati
-
DüzeltilmemiÅŸ (tedavi edilmemiÅŸ) konjenital kalp hastalıkları
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Ciddi kalp hastalığı öyküsü olan özellikle koroner hastalık, angina pectoris, ÅŸiddetli kardiyak aritmi, serebrovasküler hastalık öyküsü, arteryel tromboz ya da tekrarlayan venöz trombozu olan kiÅŸiler kan bağışlayamazlar.
AMERİKAN KIZIL HACI: Genellikle eÄŸer medikal olarak hastalığınız deÄŸerlendirilmiÅŸ ve tedavi edilmiÅŸ ise son 6 ay içinde göÄŸüs aÄŸrısı gibi kalp ile iliÅŸkili herhangi bir semptomunuz olmadıysa ve günlük hayat aktivitelerinizde bir kısıtlama yoksa kan bağışlabilirsiniz.
-
Angina Episodundan sonra en az 6 ay bekleyin
-
Kalp Krizinden sonra en az 6 ay bekleyin
-
Bypass ya da anjioplasti’den sonra en az 6 ay bekleyin.
-
İlaçlarınızın deÄŸiÅŸimini saÄŸlayacak herhangi bir durum sonrasında en az 6 ay bekleyin.
EÄŸer peace maker’iniz varsa nabzınız 50-100 arasında ise ve diÄŸer kriterleri karşılıyorsanız kan bağışlayabilirsiniz. Yine de doktorunuza danışmanızı öneririz.
Kalp murmurları ve kalp kapak hastalıkları eÄŸer medikal olarak deÄŸerlendirilmiÅŸ ve tedavi edilmiÅŸ ise ve son 6 ay içinde herhangi bir semptom olmadıysa ve günlük aktivtelerine normal bir ÅŸekilde kiÅŸi devam edebiliyorsa kan bağışlayabilir.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Anevrizma geçirenler
-
Kardiyomiyopati
-
İskemik kalp hastalığı ya da nedeni ne olursa olsun angina
-
Kalp YetmezliÄŸi
-
Miyorkardit tedavi ve tam iyileÅŸmenin üstünden 12 ay geçmemiÅŸ olması
-
Periferal vasküler hastalıklar (claudicatio intermittens(kesik kesik topallama), kangren dahil)
-
EngellenmiÅŸ ya da daralmış bir arter için cerrahi ihtiyacı olanlar (bütün amputasyonlar dahil)
-
Rekürrent tromboflebitis ya da tromboz
-
Kalp Kapak Hastalıkları
-
Sol Dal BloÄŸu(LBBB) ve/veya SaÄŸ Dal BloÄŸu (RBBB) olanlar
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer berry anevrizması interventisyonel radyoloji ya da cerrahi(dural graft kullanılmaması lazım ya da BirleÅŸik Krallık’ta 1992 yılından sonra olması lazım) ile tedavi edildiyse ve kiÅŸinin stroke(felç) öyküsü yoksa ya da nörolojik herhangi bir defisitten müzdarip deÄŸilse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer tesadüfi olarak kalp üfürümü duyulduysa veya echo’da bir kapak anormalliÄŸi bulunduysa fakat asemptomatik ve takibe gerek yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Patent For Ovale eğer asemptomatik ise ve hrehangi bir tedavi planlanmıyorsa kişi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer konjenital kalp defekti varsa, medikal ya da cerrahi olarak tedavi edildiyse ve tedavi baÅŸarıya ulaÅŸtıysa ya da defekt kendiliÄŸinden çözüldüyse ve transfüzyon öyküsü yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Anevrizma, Angina, Kalp Problemleri için Aspirin Kullanımı, Dal Blokları (Bundle Branch Block), Berry Anevrizması, Kalp problemleri için beta blokör kullanımı, Bypass Operasyonu - Bloke olmuÅŸ Arter, Kardiyomiyopati, Kardiyovasküler Hastalık, Koroner Arter Bypass Cerrahisi, Koroner Tromboz, Kalp YetmezliÄŸi için Digoksin, Kangren, Kalp Krizi, Kalp Durumu, Kalp YetmezliÄŸi, Kalp Üfürümü, Kalp Pili, Kalp Kapakçığı Anomalisi, Intermittent Kladikasyo, İskemik Kalp Hastalığı, Sol Dal BloÄŸu(LBBB), Miyokard Enfarktüsü(MI), Mitral Kapak Prolapsı, Murmur, Miyokradit, Patent Foramen Ovale, Periferal Vasküler Hastalık, Pulmoner Hipertansiyon, SaÄŸ Dal BloÄŸu(RBBB), Pulmoner Hipertansiyon için Revatio Kullanımı, Romatolojik AteÅŸ - Kalp Problemi, Pulmoner Hipertansiyon için Sildenafil Kullanımı, Kardiyovasküler Hastalık için Vazodilatör Kullanımı, Pulmoner Hipertansiyon için Viagra Kullanımı,
​
KARDİYAK CERRAHİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk:: Kardiyak cerrahi geçirenler kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer cerrahi konjenital kalp defekti nedeniyle yapıldıysa, iyileÅŸme cerrahi sonrası baÅŸarıldıysa ve transfüzyon öyküsü dışlandıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Kalp Operasyonu, Kapak Operasyonu,
KAS İSKELET HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
AÅŸağıda örneklendirilen akut ya da kronik basit kas iskelet hastalıkları eÄŸer kiÅŸi günlük rutin aktivitelerini yerine getirebiliyorsa donasyon koltuÄŸuna yardımsız bir ÅŸekilde inip çıkabiliyorsa kan verebilir.
-
Sırt Ağrısı
-
Siyatik
-
DonmuÅŸ Omuz
-
Osteoartrit
Reddedin:
-
Kırığı olan ve external Fiksasyon ya da alçısı olan kiÅŸiler alçı çıkarılana ve kiÅŸi tamamen kolunu hareket ettirebilene kadar kan veremez.
Kalıcı Olarak Reddedin:
Eklem yerlerini etkileyen sistemik hastalıkları olanlar kan veremezler
-
Romatoid Artrit
-
Psöriatik Artrit (Sedefe BaÄŸlı Artrit)
-
Ankilozan Spondilit
Yönlendirmeler: Artrit, Ankilizon Spondilit,
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
KAZA / KEMİK KIRIĞI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kırık: Alçı çıkarıldıktan ve kiÅŸinin hareketinde bir kısıtlama yoksa kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Şu kişiler kan veremez:
-
Tam olarak iyileşmemiş herhangi bir yaranız varsa
-
Herhangi bir enfeksiyon varlığı mevcutsa
-
Åžu an alçınızın varsa
Yönlendirmeler: Ayak BileÄŸi Yaralanması, Kırık Kemik, Beyin Sarsıntısı, Kırık, Kafa Yaralanması, Yaralanmalar, Burkulan Bilek, Travma, Bilinç Kaybı,
​KEMİK İLİĞİ BAĞIŞCISI
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Bağışcı olmak ile ilgili bir kriter yok. EÄŸer alıcı ise kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Donör, kemik iliÄŸi bağışının sonrasında herhangi bir rutin donasyon 12 ay boyunca yapamaz. Periferik kandan kök hücre toplaması sonrası 6 ay geçmesi lazımdır ve lenfosit donasyonunun üstünden 3 ay geçmesi gerekir.
​​
KENDİNE ZARAR VERENLER(JİLET ATMA GİBİ)
​
TÜRKİYE: 12 ay geçici red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
KENDİNİ SAĞLIKLI VE İYİ HİSSETMEMESİ
​
TÜRKİYE: 1 gün geçici red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
Bilgi yok derken kiÅŸinin kendini saÄŸlıklı ve iyi hissetmesi zaten dünyanın her yerinde bağış için en önemli kuraldır.
​
KENDİNİ RED (BULAŞ RİSKİ, DİĞER NEDENLER)
​
TÜRKİYE: Kendini ret: bulaÅŸ riski:12 ay Kendini ret: bulaÅŸ riski: Kalıcı red. Kendini ret: diÄŸer nedenler: Nedene göre karar verilir. Kendini ret: diÄŸer nedenler: Sürekli
DSÖ REHBERİ: Potansiyel donör kendi kendini donasyondan reddedebilir. Bu red süresi kiÅŸinin genel saÄŸlık durumu, medikal kondisyonu ya da maruz kaldığı patojenin riskine göre geçici ya da kalıcı olabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
KIL DÖKME
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer kullanılan teknik yara ya da enfeksiyona yol açmıyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Elektrolizis, Epilasyon,
​
KIZAMIK, KIZAMIKÇIK: :ÇOCUKLUK ÇAÄžI VİRAL HASTALIKLARI
​
Kızamık:Kızamık virüsü ile meydana gelen akut, döküntülü bir enfeksiyon hastalığıdır. Hava damlacıkları yoluyla kiÅŸiden kiÅŸiye geçen oldukça bulaşıcı bir enfeksiyondur. Virüsün kuluçka dönemi 10-14 gündür. Åžikayetler baÅŸlamadan önceki iki gün ile döküntü baÅŸladıktan sonraki dört gün en bulaşıcı dönemdir. Bir kez geçirildiÄŸinde hayat boyu bağışıklık bırakır.
​
Kızamıkçık: Virüslerin sebep olduÄŸu, kızamıktaki gibi döküntülerle seyreden, bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamıktan farkı, döküntüler daha açık renklidir ve daha hafif ve tehlikesiz seyreder. Kızamıkçık doÄŸuÅŸtan oluÅŸan bir hastalık deÄŸildir. Basit ve bazen belirtisiz, bazen de sadece lenf bezlerinin ÅŸiÅŸmesi ÅŸeklinde ortaya çıkar. Yüzde ve vücutta 2-3 gün içinde kaybolan pembe renkli lekeler oluÅŸur. ÅžiÅŸ lenf bezleri genelde boyun bölgesindedir. Kışın ve ilkbaharda daha sık görülür. Hastalığın kuluçka süresi 2-3 hafta arasında deÄŸiÅŸmektedir.
Tehlikeli olmayan bir hastalık olmasına raÄŸmen, hamileliÄŸin ilk 3 ayında kızamıkçık geçiren annelerin bebeklerinde körlük, sağırlık, kalp bozuklukları gibi önemli sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sebeple, birçok ülkede 12’li yaÅŸlarda kız çocuklarına kızamıkçık aşısı yapılmaktadır.
​
TÜRKİYE: Etkenle karşılaÅŸtıktan sonra en az 21 gün geçmesi gerekir.
DSÖ REHBERİ: Çocukluk hastalıkları olarak Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ve Su ÇiçeÄŸi bir baÅŸlıkta toplanmış. Reddet:
- Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ya da Su çiçeÄŸi olan bireyler tamamen iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
- Aktif kızamık, kızamıkçık, kabakulak, su çiçeÄŸi ile yakın temasta olan kiÅŸiler asemptomatik olsa dahi son temasın üstünden 21 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Çocukluk çağı hastalıkları, aktif enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. Orada ise yazılanlar ÅŸu ÅŸekilde: Åžu an aktif olarak hastaysanız kan vermeyin. Tam iyileÅŸmenin üstünden en az 2 hafta geçmesi gerekir. Sistemik anitiboyik, antiviral ya da antifungal tedavinin tamamlanmasının üstünden en az 7 gün geçmesi gerekir. Enfeksiyon ile temas baÅŸlığında ise ÅŸunlardan bahsedilmiÅŸ:
Hastalık ile ilgili inkübasyon periyodunun bitmesi gerekir, eÄŸer inkübasyon süresi bilinmiyorsa son temastan sonra 4 hafta geçmesi gerekir.
İsteğe bağlı:
a)EÄŸer enfeksiyon ömür boyu bağışıklık saÄŸlayacak olan hastalıklardan biri ise (kızamık, kızamıkçık, su çiçeÄŸi, kabakulak, boÄŸmaca gibi) ve kiÅŸi temas ettiÄŸi bu ömür boyu bağışıklık kazandığı hastalığı kesin olarak geçirdiyse temas olsa dahi kan verebilir.
b) Yaygın Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu hastalıklarından sayılacak, nezle, boÄŸaz aÄŸrısı, influenza, norovirüs ve diare ve kusmaya sebep olan enfeksiyonları geçiren kiÅŸilerle temasta bulunan bireyler eÄŸer bir semptomu yoksa kan verebilir.
​
KIZIL
​
Kızıl özellikle 3-7 yaÅŸ aralığındaki çocuklarda görülen bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Adını genelde hastanın vücudunda, özellikle dil, yüz, koltuk altları ve kasık bölgesinde kırmızı lekeler oluÅŸturmasından alır. Ancak bu lekelerin hiç oluÅŸmadığı enfeksiyonlar da görülür. YetiÅŸkin yaÅŸlarda da hastalığa yakalanmak mümkündür.​
​
TÜRKİYE: Semptomların bitiminden en az 3 gün sonra kan bağışlayabilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kızıl hastalığı aktif enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. Orada ise yazılanlar ÅŸu ÅŸekilde: Åžu an aktif olarak hastaysanız kan vermeyin. Tam iyileÅŸmenin üstünden en az 2 hafta geçmesi gerekir. Sistemik anitiboyik, antiviral ya da antifungal tedavinin tamamlanmasının üstünden en az 7 gün geçmesi gerekir. Enfeksiyon ile temas baÅŸlığında ise ÅŸunlardan bahsedilmiÅŸ:
Hastalık ile ilgili inkübasyon periyodunun bitmesi gerekir, eÄŸer inkübasyon süresi bilinmiyorsa son temastan sonra 4 hafta geçmesi gerekir.
İsteğe bağlı:
a)EÄŸer enfeksiyon ömür boyu bağışıklık saÄŸlayacak olan hastalıklardan biri ise (kızamık, kızamıkçık, su çiçeÄŸi, kabakulak, boÄŸmaca gibi) ve kiÅŸi temas ettiÄŸi bu ömür boyu bağışıklık kazandığı hastalığı kesin olarak geçirdiyse temas olsa dahi kan verebilir.
b) Yaygın Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu hastalıklarından sayılacak, nezle, boÄŸaz aÄŸrısı, influenza, norovirüs ve diare ve kusmaya sebep olan enfeksiyonları geçiren kiÅŸilerle temasta bulunan bireyler eÄŸer bir semptomu yoksa kan verebilir.
​
KİMLİK BELGESİ BULUNMAMASI
​
TÜRKİYE: Geçerli kimlik belgesi sunana kadar reddedilir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
KİSTİK FİBROZİS
​
Kistik fibrozis, akciÄŸer, pankreas, bağırsak, ter bezleri dış salgı bezlerinde görülen, otozomal resesif kalıtımlı bir gen hastalığıdır.
Kistik dejenerasyon gösteren, yani baÄŸ dokusu artımından oluÅŸan tümöral odaklar arasında yer alan sıvı toplanmasıyla belirginleÅŸen tümör olan kistik fibrozis hastalığı, perisinüzoidal hücreler de denilen hepatik stellat hücrelerin, sessiz durumdan aktif duruma geçmesi ÅŸekinde tanımlanabilir. Kistik fibrozis hastalığı, aynı anda solunum sistemi, sindirim sistemi gibi vücudun birden çok sistem ve organını etkileyebilir. DoÄŸumla birlikte görülen fibrozis, bu etkileme sonucu iÅŸlev bozukluklarına neden olur. AkciÄŸerlerin temiz kalmasını saÄŸlayan salgı bezlerinin ince ve akışkan olan sıvısı, kistik fibrozis hastalarında daha fazla yoÄŸunlaÅŸarak akıcılıkları azalır. Balgam çıkarmayı güçleÅŸtiren bu durum, küçük hava yollarının tıkanmasına yol açar. Bu kanalların tıkanması da öksürük, hırıltı, zatürre, bronÅŸit gibi hastalıklara neden olur. Çocukların geliÅŸememesine, büyümelerinin geri kalmasına neden olan kistik fibrozis, ter bezlerinde de sorun yaratarak vücudun susuz kalmasına yol açar.
​
TÜRKİYE: Enfeksiyonsuz ve asemptomatik olana kadar ertelenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kistik fibrozisi olanlar kan veremezler. Kalıcı red.
KLİNİK DENEYLER
​
TÜRKİYE: Herhangi bir ilaç kullanımı söz konusu ise, 12 ay ertelenir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer bir klinik deneyin parçası olduysanız kan veremezsiniz. Bu herhangi bir türde ilaç (oral, enjekte, transküte vb.) kullanımını saÄŸlıklı bireyin gönüllü olarak klinik deney amacıyla kullanmasını içerir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: a) EÄŸer bağıştan sorumlu çalışanımız donörü muayene ettikten ve deneme protokollerini kontrol edip kabul ettikten sonra kiÅŸi kan verebilir.
b) EÄŸer klinik deney herhangi bir ilaç kullanımını içermiyorsa(hipnoterapi, fizyoterapi gibi) ve altta yatan durum tek başına engel deÄŸilse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Klinik deneyler,
​
KOKAİN KULLANIMI
​
TÜRKİYE: 12 Ay Geçici Red
DSÖ REHBERİ: Intranasal kokain kullananlarda HCV riskinin daha yüksek olduÄŸu yazıyor. Fakat bir red süresi yok. Fakat HCV riskini yükseltiyorsa son kullanımın üstünden 1 yıl geçmesi gerek diyebiliriz.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Direkt kokain diye bir baÅŸlık yok. Fakat kokain bölümü Bağımlılık ve UyuÅŸturucu Kullanımı baÅŸlığına yönlendiriyor. Burada yazanlar ise Kan VeremeyeceÄŸiniz Durumlar:
a) Hayatınızda size bir kez dâhi olsa reçete edilmemiÅŸ bir uyuÅŸturucu ya da vücut geliÅŸtirme amacıyla enjeksiyon yapıldıysa ya da kendiniz yaptıysanız hiç bir zaman kan veremezsiniz.
b) Herhangi bir uyuÅŸturucu ya da alkolün kötü etkisinde olmak, doÄŸru bilgi alma sürecini etkileyeceÄŸinden dolayı kan bağışı bir sonraki oturuma ya da kalıcı olarak reddedilebilir. EÄŸer donörün davranışları diÄŸer bağışcıları ve personeli tehdit ediyorsa kiÅŸiye kalıcı red verilir.
c) Disulfiram(Antabuse) ilacı kullanıyorsanız son dozun üstünden 7 gün geçmesi gerekir.
İsteğe bağlı:
a)EÄŸer enjekte edilen ilaç donörün doktoru tarafından bir durum karşısında reçete edildiyse reddetmeye gerek yoktur.
b) GeçmiÅŸte kullanılan enjekte edilmeyen uyuÅŸturucu red nedeni deÄŸildir.
​
KOOPERASYON AKIL SAÄžLIÄžI YÖNÜNDEN YASAL EHLİYETİN OLMAMASI/SORGULAMADA MENTAL YÖNDEN TAM KOOPERASYON SAÄžLANMASINI ENGELLEYECEK KRONİK BİR HASTALIÄžIN VARLIÄžI / MENTAL HASTALIKLAR / PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Psikiyatrik bozukluklar baÅŸlığında ÅŸu ÅŸekilde yazıyor: Åžimdi ya da geçmiÅŸte zihinsel saÄŸlık sorunlarına sahip bireylerin kan bağışcısı olabilmek için, kan bağışı için cevaplanması gereken sorulara tam olarak cevap verebilmesi, bağış öncesi yapılan görüÅŸmeyi tam olarak anlaması, donasyon sürecini anlaması ve kanına yapılacak testlerin farkında olması gerekmektedir.
Depresyon hastaları eÄŸer kendini kan vereceÄŸi gün iyi hissediyorsa kan bağışlayabilirler.
Psikiyatrik bozukluklar: Anksiyete ya da duygu durum bozukluklarında eÄŸer kiÅŸinin genel olarak saÄŸlığı iyiyse, donasyonun olacağı gün açık olarak anksiyetesi, depresyonu ya da manik bir durumu yoksa ilaç kullansa dahi kan bağışlayabilir.
İdame tedavi gerektiren psikotik bozukluğu olan kişiler kalıcı olarak reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer kiÅŸi donasyon sürecini ve kanın uygunluÄŸu için yapılacak kan testlerini tamamen anlayacak durumda deÄŸilse kan bağışı yapamaz yazıyor
Ek Bilgi: Akıl saÄŸlığı problemi olan bir çok kiÅŸi düzenli tedavi ile kontrol altındadır. Bu kiÅŸiler eÄŸer donasyonun yapılacağı gün kendilerini iyi hissediyor ve mental kapasiteleri doÄŸru ve tam bilgi vermeye yetiyorsa, ilaç kullansalar dahi bağış yapmalarını engelleyecek bir durum yoktur. Anksiyete, depresyon, manik ya da psikotik bireyler her zaman doÄŸru bilgi vermeyebilirler bu yüzden bu kiÅŸilere kesin ve açık sorular sorulmalı ve iÅŸlem açıkca anlatılmalıdır. Klozapin tedavisi gören donörler sıkı takip altında tutulmalıdırlar. Hemoglobin deÄŸerini tutturdukları sürece kabul edilirler.
Yönlendirmeler: Akıl SaÄŸlığı Hastalıkları için Antidepresan Tedavisi, Anksiyete Bozuklukları, Anksiyolitikler, Bipolar Bozukluk,Depresyon, Lityum Tedavisi, Manik Depresyon, Mental SaÄŸlık Problemleri, Ruh Hali, Sinir Krizi, Paranoya, Psikiyatrik Problemler, Åžizofreni, Mental SaÄŸlık Problemleri için Sedatifler, SakinleÅŸtiriciler,
​
​KORNEA NAKLİ
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kalıcı red. Sadece kornea nakli deÄŸil, korneal, skreal ya da diÄŸer okulür doku nakillerinin hiç biri kan veremez. CJD hastalığı riski dolayısıyla.
​
KORONER TROMBOZ
​
Tromboz hastalığı kanın aterosklerozlu bir atardamar ya da toplardamar içinde ya da bir organda pıhtılaÅŸmasıyla oluÅŸur. Bu pıhtıya trombüs adı verilir. Ateroskleroz, atardamarların iç duvarında plak ÅŸeklinde lezyonlar geliÅŸmesine neden olur. Bu plaklar bütün damar sistemine dağılabilirler. Böyle bir plak parçalandığında, içerdiÄŸi kollajen, dolaÅŸan kanla temasa geçer ve trombositler lezyon bölgesine yapışarak bir trombüsün oluÅŸmasına neden olur. Trombüs geniÅŸleyerek damarı tıkayabilir. Bu durumda kanın damar içinden akışı engellenir ve dokuda hasar oluÅŸur. Bunun sonucunda, inme, akut koroner sendrom (kararsız anjina – bkz. İskemik Kalp Hastalığı veya periferik arter hastalığı) gibi ciddi kardiyovasküler olaylar ortaya çıkabilir. Genellikle kalp kasını (koroner tromboz) besleyen arterde oluÅŸan trombüs, miyokart enfarktüse (kalp krizi) yol açar. Beynin bir arterinde oluÅŸan trombüs (cerebral tromboz), felcin en yaygın nedenidir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red. (Direkt olarak koroner tromboz diye bir baÅŸlık üst ekstremitede yaÅŸanan tromboflebitler kalıcı red diyor)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Arteryel tromboz kalıcı red nedeni olarak geçmiÅŸ.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Ateroskleroza bağlı bir tromboz varsa(koroner tromboz) kalıcı red.
​
KOZMETİK MAKSATLI UYGULAMALAR: BOTOKS, YAĞ, SİLİKON GİBİ UYGULAMALAR.
​
TÜRKİYE: 12 AY geçici red.
DSÖ REHBERİ: Akupunktur, piercing, dövme, ritüel amacıyla skar izi bırakma ya da herhangi bir invaziv kozmetik prosedürden sonra 12 ay geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Direkt olarak bilgi yok fakat ÅŸu ÅŸekilde yorumlayabiliriz: 6 ay geçici red. EÄŸer kanıtlanmış bir Hepatit C için yapılmış Nat testi negatif ise 4 ay geçtikten sonra verebilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Rehberde; İğne ile yapılan giriÅŸimlerde eÄŸer sertifikalı bir kurum yaptıysa redde gerek yoktur. EÄŸer sertifikasız bir kiÅŸi yaptıysa 12 ay red gerekir. EÄŸer major cerrahi bir iÅŸlem olduysa 6 ay geçmesi gerekir. İnternet sitesinde ise kozmetik cerrahi baÅŸlığı altında
EÄŸer ameliyatı kanserden dolayı olduysanız hiç bir zaman kan veremezsiniz. .Ameliyat doÄŸal açıklıklardan geçilerek yapıldıysa (ağız,burun, vajina, anüs) ameliyatın üstünden 4 ay geçmesi gerekir. 1 Ocak 1980 tarihinden sonra ameliyatta kan veya kan ürünü alanlar kan bağışlayamazlar. EÄŸer üstteki durumlar geçerli deÄŸilse yaralarınız tamamen kapanmış, tamamen iyileÅŸmiÅŸ iseniz, günlük rutin hayatınıza döndüyseniz ameliyattan 7 gün sonra kan verebilirsiniz. Botoks gibi uygulamalarda sertifikalı kurum yaptıysa hemen kan verebilirsiniz. EÄŸer sertifikası yoksa 4 ay beklemeniz gerekir.
KRONİK ENFEKSİYONLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kronik Enfeksiyonu Olan Kişiler Kan Veremezler.
İsteğe Bağlı:
1) Akne: Aknesi olan bir çok donör kan bağışı yapabilir fakat bağış yapması tedavinin tipine ve herhangi bir ikincil enfeksiyonun olmamasına baÄŸlıdır.
2) Kronik süperfisyel mantar enfeksiyonları:
-
Eğer sadece lokal tedavi alıyorsa kan verebilir
-
Sistemik antifungal tedavisi alıyorsa tamamlanmasının üstünden 7 gün geçtikten sonra verebilir.
3) Tifo ve Paratifo: Antibiyotik tedavisinin ve son semptomların bitiÅŸinin üstünden 7 gün geçtikten sonra kan verebilir.
Yönlendirmeler: Afrika tripanosomiyazisi, Babesiozis, Kronik BronÅŸit, Brusella, Klamidya - Lymphogranuloma Venereum, Filariasis(Filaryaz), Granuloma İnguinale, Kala Azar, LaÅŸmanyazis(Leishmaniasis), Lenfogranüloma Venereum, Tırnak Mantar Enfeksiyonu, Non Spesifik Üretritis - Kronik, Paratifoid, Q AteÅŸi, Riketsiyal Enfeksiyonu, Kayalık DaÄŸ AteÅŸi(Rocky Mountain Spotted Fever), Salmonella - Tifoid & Paratifoid, Scrub Typhus(Çalılık AteÅŸi), Uyku Hastalığı, Tripanazoma Cruzi - Enfeksiyon, Tifo, Tifüs, Dalgalı(Undulant) AteÅŸ-Enfeksiyon, Ekvator Frengisi, Hidatik Hastalığı, Scrub (Endemik, Tropikal) Tifus, Sleeping Sickness,
​
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
​
Böbreklerin görevini yerine getiremediÄŸi durumlarda böbrek yetmezliÄŸinden bahsediyoruz. EÄŸer bu durum 3 aydan uzun sürerse kronik böbrek yetmezliÄŸi olarak nitelendiriyoruz. Böbreklerin görevlerine gelince en önemli görevi böbreÄŸin idrar oluÅŸturmaktır. Bunun sayesinde vücutta sıvı dengesini korumak, tuz dengesini korumak gerçekleÅŸtiriliyor ve vücutta oluÅŸan zararlı maddeler üre kreatin gibi bunlarda vücut dışına idrarla atılabiliyor. DiÄŸer önemli görevlerinden tansiyon dengesini korumaktır. Bu tansiyon dengesini salgılınan hormanlar sayesinde gerçekleÅŸtiyor. Bunlardan bir tanesi renin’dir. DiÄŸer baÅŸka bir hormon yine önemli eritropoetin diye adlandırdığımız hormon kan yapımında rol almakta. DiÄŸer bir horman D vitamini diye nitelendirdiÄŸimiz kemik yapısında görev almakta ve bütün bu görevlerini yerine getiremediÄŸi durumlarda böbrek yetmezliÄŸi ortaya çıkıyor.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: ÇoÄŸu kronik hastalık eÄŸer kendinizi iyi hissediyorsanız, durumunuz kontrol altındaysa, diÄŸer kritlerler bir engel deÄŸilse bağışa engel deÄŸildir.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
KRONİK KALP YETMEZLİĞİ
​
Kalp yetmezliÄŸi, kalbin saÄŸ, sol veya her iki karıncığının içindeki kanı, her vuruÅŸunda damarlara yeterli miktarda gönderememesi sonucu oluÅŸur. Yani kalbin, vücudun ihtiyacını karşılayacak düzeyde kanı pompalayamamasına kalp yetmezliÄŸi denir. Bu sorun baÅŸka ciddi hastalıklara yol açabilir. Dokulara yeterli kan ulaÅŸmadığı için oksijen de ulaÅŸtırılamaz. Önemli organlara ve kaslara kan akışının azalması hastayı zayıf ve bitkin düÅŸürür. Kan akımındaki yetersizlik sonucu kan damarlarda birikir. Kalp kası zayıflamaya baÅŸlar ve böbrek su ve tuz tutulumunu artırır. Kol, bacak ve akciÄŸer gibi organlarda sıvı birikimi olabilir. Beyin kanlanmasının azalması da bilinç düzeyinde deÄŸiÅŸikliklere yol açabilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: ÇoÄŸu kronik hastalık eÄŸer kendinizi iyi hissediyorsanız, durumunuz kontrol altındaysa, diÄŸer kritlerler bir engel deÄŸilse bağışa engel deÄŸildir.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​​
KRONİK KARACİĞER YETMEZLİĞİ
​
KaraciÄŸer yetmezliÄŸi genellikle karaciÄŸerin büyük bir bölümünün geri dönüÅŸümsüz hasara uÄŸraması ile ortaya çıkan ve karaciÄŸerin gerekli ve yeterli iÅŸlevini yerine getirememesi ile sonuçlanan bir durumdur. KaraciÄŸer yetersizliÄŸi genellikle hayatı tehdit eder ve bu nedenle acil tıbbi destek gerektirir. Sıklıkla karşılaşılan durum, hastalanan karaciÄŸerinin yavaÅŸ yavaÅŸ bozulması ve yıllar içerisinde yetersizlik geliÅŸmesidir ki buna “Kronik KaraciÄŸer YetersizliÄŸi” daha nadiren karşılaşılan durum ise, daha önce karaciÄŸer hastası olduÄŸu bilinmeyen bir kiÅŸide günler-haftalar içerisinde karaciÄŸer yetersizliÄŸinin geliÅŸmesidir ki, buna da “akut karaciÄŸer yetersizliÄŸi” diyoruz. Yani her insan doÄŸduÄŸu andan itibaren her yaÅŸta karaciÄŸer hastası olabilir veya baÅŸka bir deyiÅŸle her yaÅŸta insan da karaciÄŸer yetersizliÄŸi görülebilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: ÇoÄŸu kronik hastalık eÄŸer kendinizi iyi hissediyorsanız, durumunuz kontrol altındaysa, diÄŸer kritlerler bir engel deÄŸilse bağışa engel deÄŸildir.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
KRONİK NEFRİT
​
Nefrit,böbrekte kan süzen ince filtrelerin (glomerül) iltihaplanmasıdır.Glomerüller vücuttaki fazla sıvıyı,elektrolitleri,atıkları kandan süzer ve bunları vücuttan atar.Nefritin akut ve kronik olmak üzere iki formu vardır.Akut olan aniden baÅŸlar,ciddi tedavi gerektirir,kısa sürelidir.Kronik formu ise aylarca süren bir süreç sonucunda yavaÅŸ yavaÅŸ ortaya çıkar,kademeli olarak kötüleÅŸir,uzun sürelidir.Bakteriyel (özellikle streptokoklara baÄŸlı deri veya boÄŸaz enfeksiyonları sonrasında) ve viral (HIV) enfeksiyonlar,bağışıklık sistemi hastalıkları,damar hastalıkları,yüksek tansiyon,hepatit B ve C,diyabetik böbrek hastalığı nefritin baÅŸlıca sebepleridir.Bunun dışında nefrit bilinen sebepler gerçekleÅŸmeden de ortaya çıkabilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: ÇoÄŸu kronik hastalık eÄŸer kendinizi iyi hissediyorsanız, durumunuz kontrol altındaysa, diÄŸer kritlerler bir engel deÄŸilse bağışa engel deÄŸildir.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
KRONİK YORGUNLUK SENDROMU
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kalıcı red.
Yönlendirmeler: CFS (Chronic Fatigue Syndrome), Kronik Yorgunluk Sendromu, ME(Miyaljik Ensefalomiyelitis), Post Viral Yorgunluk Sendromu, Sistemik Ekzersiyon Intolerans Hastalığı(SEID),
KUDUZ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. Etkilenen Bireyler
Zorunluluk: Hayatında kuduz tanısı almış kişiler iyileşmiş olsalar dahi kan veremezler.
İsteÄŸe BaÄŸlı: Potansiyel kuduz hayvan ile temas eden kiÅŸiler pasif immunizasyon ve/veya immunizasyon yapıldıktan sonra temasın üstünden 12 ay geçtikten ve uzman tarafından hastalıkla ilgili bir sıkıntı olmadığı uzman tarafından söylenirse kan bağışlayabilirler.
2. İmmünizasyon - Temas Sonrası
Zorunluluk: Temasın üstünden 12 ay geçtiyse ve uzman tarafından kiÅŸiye tamamen temiz olduÄŸu söylendiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
3. İmmünizasyon - Temas Yok
İsteğe Bağlı: Eğer temas yoksa kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Kuduz, Kuduz Aşısı,
​
KUSMA
​
TÜRKİYE: Herhangi bir hastalığın göstergesi deÄŸilse, 1 gün. GEÇİCİ RED. Diare ile birlikte ise, tam iyileÅŸme ve semptomların bitimini takiben en az 3 gün beklenir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kusmayı gastroenterit baÅŸlığına yönlendiriyor. EÄŸer irritabl bağırsak sendromuysa bağış kabul edilir. Fakat baÅŸka bir nedenden olduysa en az 2 hafta geçmesi gerekir yazıyor.
LAZER TEDAVİSİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Malignensi nedeniyle ise
-
İyileşmemiş herhangi bir yarası varsa
-
Diyabetik retinopati nedeniyle yapıldıysa
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer bazal hücreli karsinom dolayısıyla yapıldıysa, tedavi tamamlandıysa ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸtiyse kiÅŸinin kan bağışı kabul edilir.
-
EÄŸer Serviksin İntraepitelyal Neoplazmı nedeniyle yapıldıysa, tedavi tamamlandıysa ve tedavi ardından yapılan smear testi herhangi bir anormal hücre göstermediyse kiÅŸi kan bağışı yapabilir.
-
EÄŸer kozmetik amaçla yapıldıysa, iyileÅŸtikten sonra kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
Varis nedeniyle yapıldıysa, iyileştikten sonra kişi kan bağışlayabilir.
-
Lazer tedavisi göze yapıldıysa iyileÅŸtikten sonra kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Lazer ile kornea ÅŸekillendirmesi(Lazer ile göz çizdirme), Kozmetik Lazer Tedavisi, Lazer Refraktif Cerrahisi, Lazer Cilt Tedavisi, Lazer Tedavisi, Retina Dekolmeni - Lazer ile Tedavi,
​
LEİSHMANİASİS (KALA-AZAR, KARA HUMMA)
​
Leishmaniasis, protozoa grubunda yer alan farklı türlerde Leishmania parazitinin sebep olduÄŸu bir hastalıktır. Enfekte diÅŸi kum sineklerinin (phlebotomin sandfly) ısırığı ile bulaÅŸan paraziter bir hastalıktır. Vektör olan kum sinekleri, bu parazitleri enfekte olmuÅŸ insan ve hayvanları ısırarak alırlar. BulaÅŸma riskinin en yüksek olduÄŸu vakit, kum sineklerinin genellikle en fazla aktif oldukları akÅŸam- ÅŸafak vakti arasıdır.
BulaÅŸma ayrıca leishmania paraziti ile kontamine iÄŸne kullanımı (iÄŸne paylaşımı) veya kontamine kan transfüzyonu yoluyla da olabilir. Enfekte hamile kadından bebeÄŸine de geçiÅŸ olabilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Tanı almış kiÅŸiler kan veremezler. Endemik bölgeye gidenler 12 ay geçene kadar kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
LÖKOSİT SAYISININ YÜKSEK OLMASI (LÖKOSİTOZ)
​
TÜRKİYE: Nedene göre süre verilmelidir
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Bilgi yok
LYME HASTALIÄžI
​​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸme ve tedavinin tamamlanmasının üstünden 28 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Akut Enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor.
MALARYA(SITMA)
​
Plasmodium parazitinin beÅŸ faklı türünün (P.falciparum, P.vivax, P.ovale, P.malariae ve P.knowlesi) neden olduÄŸu bir hastalıktır. Hastalık insanlara parazitle enfekte olan diÅŸi anofel sivrisineÄŸinin ısırığıyla bulaÅŸmaktadır. Anofel sivrisinekler daha çok güneÅŸin batışından doÄŸuÅŸuna kadar olan zaman diliminde ısırırlar. Bazen bulaÅŸma kan transfüzyonu, organ nakli, iÄŸne (şırınga) paylaşımı veya anneden fetüse ÅŸeklinde gerçekleÅŸmektedir. Sıtma; kuluçka süresi ortalama 7 gün olan akut ateÅŸli bir hastalıktır. Semptomlar sıtma-endemik bölgeye gidildikten en erken 7 gün sonra (genellikle 7-30 gün içinde) görülmekle beraber, sıtma-endemik bölgeden ayrıldıktan birkaç ay (nadiren bir yıla kadar ) sonrasında da görülebilir. Bu yüzden, muhtemel bir sinek ısırığını takip eden ilk bir hafta içindeki ateÅŸli hastalık büyük olasılıkla sıtma deÄŸildir.
TÜRKİYE:
1-) endemik olduÄŸu bölgede süreklilik arz edecek ÅŸekilde 6 ay veya daha uzun süre bulunmuÅŸ kiÅŸiler: Endemik bölgeden döndükten en az 4 ay sonra malarya için valide edilmiÅŸ bir antikor testi sonucu "negatif" olması halinde kan bağışı yapabilirler. [Geçici Åžartlı Red]
2-) Malarya: endemik olduÄŸu bölgede süreklilik arz edecek ÅŸekilde 6 ay veya daha uzun süre bulunmuÅŸ kiÅŸiler: EÄŸer test yapılmamışsa, yapılana ve "negatif" sonuç çıkana kadar reddedilir. [Geçici Åžartlı Red]
3-)Malarya: endemik olduÄŸu bölgede süreklilik arz edecek ÅŸekilde 6 ay veya daha uzun süre bulunmuÅŸ kiÅŸiler:EÄŸer test sonucu tekrarlayan pozitiflik gösteriyorsa, 3 yıl boyunca reddedilir ve test sonucunun negatifleÅŸmesi beklenir. [Geçici Åžartlı Red]
4-)Malarya: malarya öyküsü veren kiÅŸiler: Tedavi tamamlanana ve hiç bir semptom kalmayana kadar reddedilir. Bu kiÅŸiler, tam iyileÅŸmeyi takiben en az 4 ay sonra malarya için valide edilmiÅŸ bir antikor testi sonucu "negatif" olması halinde kan bağışı yapabilirler. [Geçici Åžartlı Red]
5-) Malarya: malarya öyküsü veren kiÅŸiler: EÄŸer test sonucu tekrarlayan pozitiflik gösteriyorsa, 3 yıl boyunca reddedilir ve test sonucunun negatifleÅŸmesi beklenir. [Geçici Åžartlı Red]
6-) Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeden döndükten sonraki 6 aylık süreç içerisinde malarya ile uyumlu ve henüz tanı konmamış ateÅŸli tablo öyküsü olan kiÅŸiler: Tam iyileÅŸmeyi takiben en az 4 ay sonra malarya için valide edilmiÅŸ bir antikor testi sonucu "negatif" olması halinde kan bağışı yapabilirler. [Geçici Åžartlı Red]
7-) Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeden döndükten sonraki 6 aylık süreç içerisinde malarya ile uyumlu ve henüz tanı konmamış ateÅŸli tablo öyküsü olan kiÅŸiler: EÄŸer test sonucu tekrarlayan pozitiflik gösteriyorsa, 3 yıl boyunca reddedilir ve test sonucunun negatifleÅŸmesi beklenir. [Geçici Åžartlı Red]
8-) Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeden döndükten sonraki 6 aylık süreç içerisinde malarya ile uyumlu ve henüz tanı konmamış ateÅŸli tablo öyküsü olan kiÅŸiler: EÄŸer test yapılmamışsa, yapılana ve "negatif" sonuç çıkana kadar reddedilir. [Geçici Åžartlı Red]
9-) Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeyi ziyaret etmiÅŸ ancak herhangi bir klinik semptomu bulunmayan kiÅŸiler: Endemik bölgeden döndükten en az 4 ay sonra malarya için valide edilmiÅŸ bir antikor testi sonucu "negatif" olması halinde kan bağışı yapabilirler. [Geçici Åžartlı Red]
10-) Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeyi ziyaret etmiÅŸ ancak herhangi bir klinik semptomu bulunmayan kiÅŸiler: EÄŸer test yapılmamışsa, endemik bölgeden son dönüÅŸünden itibaren 12 ay boyunca reddedilir. [Geçici Red]
11-)Malarya: malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeyi ziyaret etmiÅŸ ancak herhangi bir klinik semptomu bulunmayan kiÅŸiler:EÄŸer test sonucu tekrarlayan pozitiflik gösteriyorsa, 3 yıl boyunca reddedilir ve test sonucunun negatifleÅŸmesi [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Endemik Bölgelerde:
-Hem sıtma mevsimi boyunca hem de yılın geri kalanında, enfeksiyon riski en düÅŸük olan bağışcılardan kan alınmalıdır.
- DüÅŸük endemik bölgelerden kan almayı arttırma ana strateji olmalıdır.
- Tüm bağışlara smear mikroskobi ya da antijen testi ile tarama yapın.
Reddedin: Yakın zamanda malaryası olanlar, tedavinin bitimi ve tam iyileÅŸmenin üstünden 6 ay geçtikten sonra kan bağışlayabilir.
Endemik Olmayan Bölgelerde:
-Potansiyel bulaşı engellemek için donör popülasyonunun malarya ile temas riskini tanımlayın.
- Mallarya riski ya da öyküsü olan kiÅŸileri belli erteleme stratejeleri uygulayın.Riskli kiÅŸilere ÅŸu sorular sorulmalıdır: "DoÄŸduÄŸu yer, Daha önce endemik bölgede ikamet edip etmediÄŸi? Son 12 ay içinde endemik bölgeye ziyaret olup olmadığı? Endemik bölge sırasında ya da sonrasında ateÅŸle giden hastalık ya da malarya öyküsünün olup olmadığı?"
**Eğer sensitif ve multi spesifik bir antibody testi (*Sıtma-antikor testi diyebiliriz) mevcut değilse (*Kızılay'da yok)
1) Malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgeye ziyareti olup herhangi bir semptomu olmayan kiÅŸiler ziyaretin üstünden 12 ay geçene kadar kan veremezler.
2) Endemik bölgeye ziyareti olmuÅŸ ve ateÅŸli hastalığı olan kiÅŸilerden malarya tanısı almasa dahi tam iyileÅŸmenin ve bölgeyi terk ediÅŸin üstünden 12 ay geçene kadar kan veremezler.
3) Malaryanın endemik olduÄŸu bölgede hayatının ilk 5 yılını geçirmiÅŸ kiÅŸiler ya da 6 ay ya da daha uzun süre endemik bölgede yaÅŸayan kiÅŸiler endemik bölgeyi terk ediÅŸten 5 yıl sonrasına kadar kan veremezler.
4) Bir kez dahi malarya tanısı almış kiÅŸiler hiç bir zaman kan veremezler. [Kalıcı red]
** EÄŸer sensitif ve multi spesifik bir antibody testi mevcut ise
1) Asemptomatik, malarya bulaÅŸ riski olan (ziyaret ya da ikamet) bireyler endemik bölge dönüÅŸünden 6 ay geçtikten sonra kan verebilirler.
2) Malarya bulaÅŸ riski olan (ziyaret ya da ikamet) bireylerin eÄŸer ateÅŸli hastalığı varsa malarya tanısı almasa dahi tam iyileÅŸmenin ve bölgeyi terk ediÅŸin üstünden 6 ay geçene kadar kan veremezler.
3) Åžu anda bir enfeksiyon ya da malarya öyküsü olan kiÅŸiler tam tedavi ve iyileÅŸmenin üstünden 3 yıl geçtikten sonra kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tüm hayatlarında malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgede 6 aydan uzun süre yaÅŸamış kiÅŸiler:
1) EÄŸer antibodyler için valide edilmiÅŸ immünolojik bir test(Sıtma-antikor testi) sonucu negatif ise endemik bölgeye son ziyaretin üstünden 4 ay geçtikten sonra kan verebilir.
2) Test tekrarlayan reaktivite gösteriyorsa, antibody testi negatife dönene kadar uygun bir zaman reddedilir. (önerilen zaman 3 yıldır)
3) Eğer test yapılmamışsa test yapılana ve negatif olana kadar reddedilir.
Malarya öyküsü veren kiÅŸiler:
1) KiÅŸi asemptomatik olana ve kiÅŸinin tedavisi bitene kadar reddedilir.
2)Tedavi ve son semptomların bitiminden 4 ay geçtikten sonra eÄŸer sıtma antikor testi negatif ise kan verebilir.
3)Test tekrarlayan reaktivite gösteriyorsa, antibody testi negatife dönene kadar uygun bir zaman reddedilir. (önerilen zaman 3 yıldır)
4) Eğer test yapılmamışsa test yapılana ve negatif olana kadar reddedilir.
Endemik bölge ziyaretinde ya da sonrasındaki 6 ay içinde malarya ile uyumlu teÅŸhis edilemeyen ateÅŸ hastalığı olan kiÅŸiler:
1)EÄŸer valide edilmiÅŸ malarya parazitlerinin antibodyleri için yapılmış bir immünolojik test(Sıtma-antikor testi) sonucu negatif ise tedavi bitimi ve semptomların bitiÅŸinin üstünden 4 ay geçtikten sonra kiÅŸi kan verebilir.
2) Test tekrarlayan reaktivite gösteriyorsa, antibody testi negatife dönene kadar uygun bir zaman reddedilir. (önerilen zaman 3 yıldır)
3)Eğer test yapılmamışsa test yapılana ve negatif olana kadar reddedilir.
Endemik bölgeyi ziyaret sonrası malarya ile ilgili herhangi bir klinik semptomu olmayan diÄŸer tüm kiÅŸiler:
1) EÄŸer antibodyler için valide edilmiÅŸ immünolojik bir test(Sıtma-antikor testi) sonucu negatif ise endemik bölgeye son ziyaretin üstünden 4 ay geçtikten sonra kan verebilir.
2)Test tekrarlayan reaktivite gösteriyorsa, antibody testi negatife dönene kadar uygun bir zaman reddedilir. (önerilen zaman 3 yıldır)
3) EÄŸer test uygulanmadıysa son ziyaretin üstünden 12 ay geçtikten sonra kiÅŸi yeniden kan bağışına kabul edilebilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer malarya riski olan bir ülkede yaşıyorsanız ya da ziyaretiniz olduysa:
1) Malarya tedavisi gördüyseniz tedavinin tamamen bitmesinin üstünden 3 yıl geçmesi gerekir.
2) Malarya bulunan bir bölgeye geziniz olduysa ziyaret dönüÅŸünün üstünden 12 ay geçtikten sonra kan verebilirsiniz.
3) EÄŸer Malarya bulunan bir ülkede ya da ülkelerde 5 yıldan uzun süre yaÅŸadıysanız dönüÅŸün üstünden 3 yıl geçtikten sonra kan verebilirsiniz. EÄŸer malaryanın bulunmadığı bir ülkede ya da ülkelerde 3 yıldan uzun süredir aralıksız olarak yaÅŸamadıysanız ek bir 3 yıl daha beklemeniz gerekebilir.
İNGİLTERE: Zorunluluklar (Obligatory): Kan veremezsiniz:
a) EÄŸer malarya geçirdiyseniz
b) EÄŸer bağışcının malarya endemik bölgeyi terk ettiÄŸi 4 ay içinde ya da malarya endemik bölgedeyken tanı konulmamış bir ateÅŸli hastalığı olduysa
c) Bağışcı hayatının herhangi bir bölümünde süreklilik arz edecek ÅŸekilde 6 ay veya daha uzun süre endemik bölgede yaÅŸadıysa
d) Endemik bölgeyi ziyaretin üstünden 12 ay geçmediyse
İsteğe bağlı(Discretionary):
a) GeçmiÅŸte malarya tanısı almış kiÅŸiler: EÄŸer anti-malaryal tedavinin tamamlanmasının ve malaryanın neden olduÄŸu semptomların tamamen bitmesinin üstünden 3 yıldan fazla geçtiyse kanıtlanmış bir malaryal antibody testi(sıtma antikor testi) yapılmış ise kan verebilir.
Malarya geçmiÅŸi olan bir donörün eÄŸer malarya endemik olan bir bölgeye yeniden ziyareti olduysa dönüÅŸünün üstünden 4 ay geçtikten ve sıtma antikor testi negatif ise kan verebilir.
b) Bağışcının malarya endemik bölgeyi terk ettiÄŸi 4 ay içinde ya da malarya endemik bölgedeyken tanı konulmamış bir ateÅŸli hastalığı olduysa: Malarya endemik bölgeyi ziyaretin üstünden en az 4 ay geçtiyse, malaryanın sebep olma ihtimali olan semptomlar(tanı konmamış ateÅŸ) tamamen geçmesinin üstünden 4 ay geçtiyse ve sıtma antikor testi negatif ise kan verebilir. EÄŸer bölge T. Cruzi ya da tropical virüs için risk bölgesi olarak tanımlandıysa bu süre 6 aya çıkarılmalıdır.
c) Malaryanın endemik olduÄŸu bir bölgede 6 ay ya da daha uzun süre yaÅŸayanlar: EÄŸer son potansiyel temasın üstünden 4 ay geçtiyse ve sıtma antikor testi varsa kan verebilir.
d) Geri kalan tüm donörler için: EÄŸer sıtma antkor testi varsa endemik bölgeyi ziyaretin üstünden 4 ay geçtikten sonra kan verebilir.
Yönlendirmeler: Malarya, Malarya Risk,
​
MALİGNİTE ÖYKÜSÜ (KANSER)
​
Malignite kısaca açıklamak gerekirse kötücül hastalık demektir. BaÅŸka bir ifadeyle kötü huylu tümör demektir. Tümörler, kanser hücrelerinin toplanması durumudur. Kanser ise, hücrelerde DNA hasarı sonucunda hücrelerin kontrolünü kaybederek anormal ÅŸekilde büyümesi ve çoÄŸalmasıdır. Vücudumuzda günde 10.000 mutasyon olur ve bağışıklık sistemimiz bu mutasyonlu kanser hücrelerini yok eder. SaÄŸlıklı hücreler çoÄŸalırken nerede ve ne zaman bölüneceÄŸini bilirler. Sonsuz sayıda bölünmezler. Buna karşılık kanser hücreleri, kontrolü kaybederler ve anormal ÅŸekilde çoÄŸalmaya baÅŸlarlar. Kanser hücreleri toplanarak urları (tümörleri) oluÅŸtururlar. Tümörler normal dokuları sıkıştırır ve içlerine girip tahrip edebilirler. EÄŸer kanser hücreleri oluÅŸtukları tümörden ayrılırsa , kan veya lenf dolaşımı aracılığıyla diÄŸer dokulara giderler ve o bölgeyi de tahrip edebilirler. Kanser dokularının böyle diÄŸer bölgelere yayılması olayına metastaz adı verilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Kabun Edin:
a) EÄŸer bazal hücreli karsinom ya da servikal karsiom in situ gibi "in situ" malignensi öyküsü varsa eÄŸer hastalık düzenli olarak kontrol ediliyor, baÅŸarıyla tedavi edildiÄŸi düÅŸünülüyor ve kiÅŸinin saÄŸlığı yerindeyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
b)Solid malignent tümörü olan ve baÅŸarılı bir ÅŸekilde iyileÅŸen ve tedavisinin üstünden 5 yıl geçmiÅŸ kiÅŸiler kan bağışlayabilir.
Reddedin:
a) Şu an malignensi tanısı alan kişileri
b) Daha önce solid malignent tümörü olan ve tedavi tamamlanmasının üstünden 5 yıl geçmemiÅŸ kiÅŸileri
Kalıcı Olarak Reddedin: a) Malignant melanoma geçmiÅŸi olan kiÅŸiler
b) Lösemi: Lenfoproliferatif ve miyeloproliferatif bozukluklar
c) Lenfomalar
d) Klonal hematolojik bozukluklar: Polistemia rubra vera, esansiyel trombositemi, paroksimal noktürnal hemoglobinüri
e)Myelodisplastik Sendromlar
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: a) Hematolojik malignensi öyküsü olan kiÅŸiler hiç bir zaman kan veremezler (lösemi, lenfoma, myeloma)
b) Viremik bir durumla baÄŸlantısı olan malignensi öyküsü olanlar hiç bir zaman kan veremezler. (serviksin karsinoma in situ durumu hariç)
c) DiÄŸer kanserler için, donör tamamen iyileÅŸmiÅŸ olmalı ve hastalığın tekrarına dair(rekürrense dair) herhangi bir belirti olmamalıdır ve aÅŸağıdaki durumlar geçerli olmalıdır.
- önemsiz metastaz potansiyeline sahip kanserler (örneÄŸin bazal hücreli karsinom ve serviksin karsinoma in situ durumu) için, tümör eÄŸer baÅŸarılı bir ÅŸekilde çıkarıldıysa ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸtiyse hemen kan bağışlayabilir.
- diÄŸer tüm kanserler için aktif tedavinin tamamlanmasının üstünden 5 yıl geçtikten sonra kan verebilir.
d) Pre-malignant (kanser öncesi) durumlar için herhangi bir redde gerek yoktur. KiÅŸi kan bağışlayabilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kanserin tipi ve tedavi geçmiÅŸine göre red durumu deÄŸiÅŸir. EÄŸer lösemi, lenfoma (Hodgkin's Lenfoma dahil) ya da kan ile ilgili diÄŸer tüm kanser tipleriyle ilgili bir geçmiÅŸi olan kiÅŸiler kan bağışlayamazlar. DiÄŸer kanser çeÅŸitleri için: eÄŸer kanser tamamen tedavi edildiyse, bu tedavinin tamamlanmasının üstünden 12 ay geçtiyse ve bu zamana kadar herhangi bir kanser rekürrensi durumu olmadıysa kiÅŸi kan verebilir. DüÅŸük riskli in-situ kanserleri (derinin squamöz ya da bazal hücreli kanserleri dahil) eÄŸer baÅŸarılı bir ÅŸekilde çıkarıldıysa 12 ay bekleme süresine gerek yoktur. Serviksin prekanseröz durumları eÄŸer anormalite tedavi edildiyse bağışı engellemez.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Kan bağışı yapamaz.
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer non metastaz bazal hücreli karsinom ise (rodent ülser) ve lokal tedavi bittiyse ve tüm yaralar tamamen iyileÅŸtiyse ve tüm sistemik medikal tedaviler tamamen biteli en az 24 ay olduysa kiÅŸi kan verebilir.
b)Potansiyel donörün non hematolojik ve malignensi öncesi bir durumu olduysa (polipozis koli ya da Barret'in özafagusu gibi) kiÅŸi düzenli olarak takip ediliyorsa ya da benzer bir durum tedavi edildiyse ve takip sonlandırıldıysa kiÅŸi kan verebilir.
c)Potansiyel donörün karsinoma in situsu(çevresine yayılmamış, henüz hücre içindeki karsinom) varsa(serviks ya da vulva'nın karsinoma in situsu, memedeki duktal karsinoma in situ, prostatın intraepitelyal neoplazması ya da Bowen's hastalığı) bu tamamen iyileÅŸtiyse ve kiÅŸinin medikal takibi sonlandırıldıysa kiÅŸi kan verebilir.
d)Potansiyel donörün daha önce lentigo malignası varsa fakat klinik olarak bunun lentigo maligna melanoma olmadığı kesinleÅŸtirildiyse kiÅŸi kan verebilir.
e)Potansiyel donörün aile hikayesinde ya da genetik testlerinde kanser riski yüksek olsa dahi hatta profilaktik cerrahi ya da profilaktik ilaç(tamoksifen gibi) kullansa dahi bağışa engel deÄŸildir.
Yönlendirmeler: Barret Özafagusu, Bazal Hücreleri Kanser, Malignensi için Bifosfanat, Kemik Kanseri, Bağırsak Kanseri, Bowen Hastalığı, Meme Kanseri, Kanser, Malignensi için kemoterapi, Kronik Miyeloid Lösemi, Duktal Karsinoma İn situ, Büyüme-Malignant, Hodgkin Lenfoması, Lentigo Maligna, Lentigo Maligna Melanoma, Lösemi, AkciÄŸer Kanseri, Lenfoma, Malignensi, Malignant Melanom, Malignensi nedeniyle Mastektomi, Multiple Endokrin Neoplazm Sendromu, Non-Hodgkin Lenfoma, Over Kanseri, Over Kisti - Malignant, Over Çıkartılması-Malignant, Memenin Paget Hastalığı, Malignensi ile iliÅŸkili Plörezi, Polipozis Koli, Polipler - Malignant, Premalignant Durumlar, Prostat Kanseri, Prostatik İntraepitelyal Neoplazm, Raloxifene - Meme Kanseri Profilaksisi, Rodent Ülseri, Deri Kanseri, Squamöz hücreli karsinom, Mide kanseri, Mide ülseri - Malignant, Kanser için Tamoxifen kullanımı, Meme Kanseri Profilaksisi için Tamoxifen kullanımı, Testis kanseri, Malignensi nedeniyle tiroidektomi, Tümör-Malignant, Tümör Kemoterapi, Vulval karsinoma in situ,
​
MARFAN SENDROMU (KALP VE DAMAR TUTULUMU VARSA)
​
Marfan sendromu 1896 yılında hastalığı ilk kez 5 yaşında bir kız hastada tarif eden Fransız pediatrist Antoine Marfan'a atıf edilmiÅŸ esasta otozomal dominant geçiÅŸ gösteren bir baÄŸ doku (connective tissue) hastalığıdır. Bu niteliÄŸi ile hastalarda kas-iskelet sistemi, solunum sistemi, göz, kalp ve dolaşım sistemleri baÅŸta olmak üzere yaygın olarak bir çok organ ve doku sistemi tutulumu görülür. Ancak tipik olarak Marfan sendromu hastaları beden boyuna nazaran uzun kol ve bacaklara sahiptirler, Kas geliÅŸimi zayıftır ve tabloya çoÄŸunlukla aort anevrizması ve buna baÄŸlı komplikasyonlar ile karakterize kalp tutulumu eÅŸlik eder. Unutulmamalıdır ki tanıda en büyük yardımcı kalıtsal geçiÅŸi gösteren pozitif aile öyküsüdür. Aile öyküsünü bariz olduÄŸu vakalarda her hangi iki majör kriterin varlığı yeterli iken aile öyküsünün ÅŸüpheli olduÄŸu vakalarda ancak farklı organ sistemlerine dair en az üç majör kriter diagnostik olarak kabul edilebilir. Moleküler genetik olarak Marfan sendromu 15. (on beÅŸinci) kromozomda yerleÅŸik FBN 1 (Fibrillin 1) genindeki mutasyonlar sonucu oluÅŸmaktadır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Eğer kalp ya da damar tutulumu varsa kan bağışı yapamaz.
İsteğe bağlı: Eğer kalp ya da damar tutulumu yoksa kan bağışı yapabilir.
Yönlendirmeler: Marfan Sendromu,
MENAPOZ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Hormon replasman tedavisinde ya da menapozal semptomları kontrol altında tutmak için baÅŸka bir tedavide olsa dahi kiÅŸi kan verebilir.
Yönlendirmeler: Menapoz için Klonidin, Menopoz,
​
MENİERE HASTALIĞI
​
Meniere hastalığı; belirti veren ancak sebebi net olarak ortaya konulamamış iç kulak sıvılarının basınç artışıdır. En önemli bulgusu belirli periyodlar halinde gelen baÅŸ dönmesi ataklarıdır. İç kulak sıvılarındaki bu basınç artışının sebebi genellikle belli deÄŸildir. Ancak sıvı üretiminin atılımdan fazla olması yahut iç kulak sıvılarının boÅŸaldığı kanallarda tıkanıklık olması ile basınç artışı geliÅŸebilir. Meniere hastalığının sıklığına iliÅŸkin fikir birliÄŸi yoktur. Her yaÅŸta görülebilmesine raÄŸmen 40-60 yaÅŸ aralığında daha sık görülür.
​
TÜRKİYE: Asemptomatik olana kadar reddedilir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: EÄŸer potansiyel donör, bağışın olduÄŸu gün kendini iyi hissediyorsa, atakları önlemek için tedavi altında olsa dahi kan bağışı yapabilir.
MENSTRUASYON
​
TÜRKİYE: Tek başına engel deÄŸildir.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer kendini iyi hissediyorsa, anormal bir kanaması yoksa ve minumum hemoglobin seviyesi yetiyorsa kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk:
a) Eğer son menstruasyon tarihi geciktiyse kişi kan bağışlayamaz.
b) Ağır ve uzun menstruasyon dönemleri nedeniyle tıbbi araÅŸtırma altındaysa kiÅŸi kan bağışlayamaz.
c) Kontrol edilemeyen adet ağrısı varsa kişi kan bağışlayamaz.
İsteğe bağlı:
a) Eğer son periyot tarihi gecikmiş fakat hamilelik dışlandıysa ve kişi kendini iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
b)EÄŸer potansiyel donör, anemiyi önlemek için destekleyici demir tedavisi görüyorsa fakat ağır ve uzun periyotlardan dolayı araÅŸtırma altında deÄŸilse ve donasyonun anemiye yol açabilme ihtimalinin olduÄŸunun farkındaysa kan bağışlayabilir.
c) Kan kaybını önlemek için ilaç kullanımı (etamsylate(dicynene), tranexamic asit (Cyklokapro) gibi) engel deÄŸildir.
Yönlendirmeler: Ağır Periyotlar, Menstrüasyon, Adet dönemi Kaçırma, Periyot problemleri, Periyot,
​
MİGREN
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Eğer migren şiddetli ve haftada birden fazla atak oluyorsa kişi kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer migrenin ÅŸiddetli olmadığı ve haftada birden az atağı olduÄŸu ÅŸartları saÄŸlanıyorsa, kiÅŸi profilaktik tedavi görse dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Migren için Klonodin, Migren, Reversible Serebral Vazokonstrüksiyon Sendromu, RCVS,
​
MULTİPLE SKLEROZ
​
Multipl Skleroz genç eriÅŸkinlerde görülen , genellikle alevlenme ve düzelmelerle seyreden, santral sinir sistemi (beyin ve omurilik) beyaz cevherini bir çoklu lokalizasyonda etkileyen bulgularla karakterize, olasılıkla bağışıklık sistemini etkileyerek beyin ve omurilik beyaz cevherinde bazen geri dönmez sorunlara yol açan kronik bir hastalıktır. Multipl skleroz 20-40 yaÅŸ arasında baÅŸlar. Ancak çocukluk yaÅŸlarında ve 40 yaÅŸtan sonra da baÅŸlayabilir. Genellikle alevlenme ve düzelmelerle seyreder. Bazı hastalarda 10 yıl sonra ilerleyici faza döner.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Etiyolojisi ve ilerleyiÅŸi tam olarak bilinmediÄŸinden ötürü multiple skleroz hastaları kan bağışlayamazlar. DiÄŸer demiyelinize hastalıklar da multipl skleroz gibi kan bağışı yapamazlar.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Multiple skleroz, optik nörit, klinik izole sendromu, transverse myelit, creutzfeldt-jakob hastalığı geçmiÅŸi olanlar hiç bir zaman kan veremezler.
MYASTHENİA GRAVİS
Myastenia gravis, farklı tipleri bulunmakla birlikte, Parasempatik sinir sisteminin etkisiyle genel olarak postsinaptik nöromuskuler bölgedeki asetilkolin reseptörlerine karşı geliÅŸen otoimmün yanıt sonucu oluÅŸan, zamanla deÄŸiÅŸkenlik gösteren kas zayıflığı ve yorgunluk ile bulgu veren bir hastalıktır. Aktivite boyunca gittikçe artan ve dinlenmekle azalan kas zayıflığı ve yorgunluk en önemli bulgudur. Göz ve gözkapağını kontrol eden kaslar, çiÄŸneme kasları, konuÅŸma ve yutma iÅŸlevlerinde kullanılan kaslar özellikle etkilenirler. Hastalığın baÅŸlangıcı ani olabilir ve belirtiler genellikle geçicidir, aralıklarla tekrarlar. Hastalarda belirtiler hafif olabilir. Pek çok hastada ilk fark edilen blefaroptozis adı verilen göz kapağı düÅŸüklüÄŸüdür. Yutma güçlüÄŸü ve konuÅŸma zorluÄŸu da ilk belirti olabilir. Hastalık bulguları gözle sınırlı kalabileceÄŸi gibi nefes almayı saÄŸlayan kasları etkileyerek ciddi durumlara da yol açabilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Myastenia Gravis edinilmiÅŸ ve doÄŸuÅŸtan olarak iki baÅŸlık altında elen alınmış. EdinilmiÅŸ Myastenia Gravis olan otoimmun hastalıklar baÅŸlığına yönlendiriyor. DoÄŸuÅŸtan olan ise Engelli insanlar baÅŸlığına yönlendiriyor.
EdinilmiÅŸ Myastenia Gravis:
a) Durumu baskılamak için son 12 ay içinde tedaviye ihtiyaç duyanlar kan veremezler.
b) Kardiovasküler sistem tutulumu olduysa kan veremezler.
​
MYOKARD ENFARKTÜSÜ ÖYKÜSÜ
​
Miyokart enfarktüsü, kalbi besleyen kororfer atardamarlardan birinin ya da birden fazlasının pıhtıyla tıkanması sonucunda kalp kasının (miyokart) bir bölümünün beslenemeyerek ölmesidir. Kalp krizi olarak da adlandırılan bu tablo, kan dolaşımının kalbin bir bölümünde hücrelerin gereksinimini karşılayamayacak düzeye düÅŸmesiyle ortaya çıkar.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalp krizinin üstünden 6 ay geçtikten sonra kiÅŸi asemptomatik ise ve iskemik kalp rahatsızlığı tedavi edildiyse kan bağışlayabilir.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
NABIZ PROBLEMLERİ
​
TÜRKİYE: a) düzensiz nabız (ritm bozukluÄŸu, aritmi, disritmi): Nedene göre süre verilmelidir
b) Nabız: nabızın dakikada 100'den fazla olması (yüksek nabız): 1 gün
c) Nabız: nabızın dakikada 50'den az olması (düÅŸük nabız): 1 gün
DSÖ REHBERİ: Dakikada 60-100 arası normal nabız hızı ve düzenli bir ritm iyi saÄŸlığın göstergelerindendir. Nabız hızı veya ritminde önemli anormalliklerin saptanması, personelin beceri ve tecrübesine baÄŸlıdır. Bu deÄŸerler muayenede mutlaka deÄŸerlendirilmelidir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Nabız 50 ile 100 arasında olmalıdır. Medikal izlenimden sonra düÅŸük nabız ritmi bağışcı deÄŸerlendirilerek kabul edilebilir. Mesela atletler
AMERİKAN KIZIL HACI: Nabız 50-100 arası olmalıdır.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
NARKOLEPSİ
​
Toplumda 2000 kiÅŸiden 1’inde narkolepsi vardır. KiÅŸinin yaÅŸamını ciddi anlamda etkiler, hatta olumsuzluklar yaratır. Uygun olmayan durum ve zamanlarda uyku hali yaratan bir bozukluktur. Narkolepsili kiÅŸi ne kadar uyursa uyusun hissettiÄŸi yorgunluÄŸunu bir türlü gideremez. Tanınmaz veya uygun olarak ele alınmazsa kiÅŸinin yaÅŸam kalitesini büyük ölçüde bozar.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kan veremezler.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer uyku atakları ya da katapleksisi 12 aydan uzun süredir olmuyorsa ilaç tedavisi görüyor olsa dahi kan verebilir.
NEZLE (*Catarrh)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. Akut: Akut enfeksiyonlar başlığına bakın.
2. Kronik: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
a) Nezle nedeniyle antihistaminik, nazal dekonjestanlar ya da nazal steroidler dışında reçete edilmiÅŸ bir ilaç kullanıyorsa
İsteğe Bağlı: Eğer sadece antihistaminik, nazal dekonjestan ya da nazal steroid kullanıyorsa kişi kan verebilir.
Ek Bilgi: Kronik nezle enfeksiyona ya da alerjiye bağlı olabilir. Bu karar altta yatan nedene bağlı verilir.
​
NÖROCERRAHİ (Neurosurgery)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Kişi kan veremez.
İsteğe bağlı:
a) Sadece burr hole cerrahisi yapıldıysa kişi kan bağışlayabilir.
b) EÄŸer iÅŸlem BirleÅŸik Krallık’da ve 1992 sonrası yapıldıysa, cerrahinin nedeni tek başına bir engel deÄŸilse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
c) BirleÅŸik Krallıkta 1992’den önce cerrahi iÅŸlem sırasında Dura mater'in kullanılmadığı kanıtlanırsa ve malignite bulgusu yoksa, donör sorumlu çalışanımız tarafından kabul edilebilir
Yönlendirmeler: Akustik Nörom Cerrahisi, Arnold-Chiari Malformasyonu, Beyin Cerrahisi, Burr Hole Cerrahisi, Cauda(Kauda)-Equina Sendromu, Chiari Malformasyonu, İmplante edilmiÅŸ Elektrotlar, Nörostimülasyon, Nörocerrahi, Spinal Cerrahi, Syringomyeli, Trigeminal Nevralji - Cerrahi Gerektiren,
NÖROFİBROMATOZİS(NF)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Malignent bir deÄŸiÅŸim öyküsü olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: Malignensi ile ilgili bir iliÅŸki, deÄŸiÅŸim ya da öykü yoksa kan bağışlayabilirler
Yönlendirmeler: Nörofibromatozis, Von Recklinghausen Hastalığı,
ORAK HÜCRE ANEMİSİ / ORAK HÜCRE ANEMİSİ TAÅžIYICILIÄžI
​
Orak hücreli anemi, alyuvarlardaki oksijen taşıyıcı protein olan hemoglobinin anormalliÄŸi sonucu alyuvarların orak ÅŸeklini almasıyla oluÅŸan otozomal resesif kalıtılan genetik bir hastalıktır. Solunumla aldığımız oksijen akciÄŸerlerden kana geçerek alyuvarlarda bulunan hemoglobin proteinine baÄŸlanır. Orak hücre hastalarındaki hemoglobin ÅŸekli saÄŸlıklı kiÅŸilere göre farklıdır. Bu kiÅŸilerde S tipi Hemoglobin (HbS) mevcuttur. Bu kiÅŸilerin alyuvarları ortamda oksijen miktarı az olduÄŸu zaman ÅŸekil deÄŸiÅŸikliÄŸine uÄŸrayarak orak ÅŸeklini alırlar. Kan üzerindeki alyuvarların orak ÅŸeklini alması olarak tanımlanabilir. Hemoglobin genindeki bir deÄŸiÅŸimden kaynaklanmaktadır. Vücuda oksijen taşımak ve karbondioksiti akciÄŸerlere taşımakla görevli alyuvarlar orak ÅŸeklini aldıkları için yeterince oksijen taşıyamazlar.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer orak hücre anemisi hastasıysa kan bağışlayamaz.
Orak Hücre Anemisi Taşıyıcılığı: Kabul edin: Minumum hemoglobin seviyesini karşılıyorsa ve alınacak kan lökodeplesyon, intrauterin transfüzyon, neonatal exchange transfüzyonu için ve orak hücreli anemili bir kiÅŸide kulanılmayacaksa kan bağışlayabilir.
Reddedin: Aferez ya da tam kan bağışı sonrası eÄŸer lökofiltrasyon yapılıyorsa kan bağışı kabul edilmez.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Orak hücre anemisi olanlar aferez bağışı yapamazlar.
AMERİKAN KIZIL HACI: iKİ geninde birden orak hücre anemisi olanlar kan veremezler.(Sickle cell disease) Tek geninde orak hücre olanlar kan verebilir. (sickle cell trait)
İNGİLTERE: EÄŸer orak hücre anemisi hastasıysanız kan bağışlayamazsınız.
Orak Hücre Taşıyıcısı: Zorunluluk: İntra-uterin ya da neonatal kullanım için ise kan bağışlayamazlar.
İsteÄŸe baÄŸlı: YetiÅŸkin için kullanılacaksa kan bağışlayabilir.
OSTEOARTRİT
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: EÄŸer kiÅŸinin günlük rutin aktivitelerini engellemiyorsa, kiÅŸi donör koltuÄŸuna oturmakta ve kalkmakta yardım olmadan çıkabiliyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Osteoartrit hastalarının kan bağışı yapmasında engel yoktur. EÄŸer donör donasyon yatağına çıkıp inerken ÅŸiddetli acı ve güçsüzlük yaşıyorsa kan vermemelidir.
Yönlendirmeler: Osteoartrite baÄŸlı Artrit, Osteoartrit,
​
OSTEOMİYELİT
​
Osteomiyelit; bir mikroorganizmanın infeksiyöz ve inflamatuar süreçler ile kemik dokuda hasar yaratması sonucu ortaya çıkan ilerleyici karakterde bir hastalıktır. KemiÄŸin sadece bir bölümü tutulabildiÄŸi gibi medüller kanal, periost, korteks ve çevre yumuÅŸak dokuların tümü bu tabloya katılabilir
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸmeden ve tedavinin tamamlanmasından sonra en az 2 yıl
DSÖ REHBERİ: Akut ya da kronik basit kas iskelet hastalıkları (sırt aÄŸrısı, siyatik, osteoartrit gibi) eÄŸer günlük rutin aktivitelerini yerine getirebiliyorsa donasyon koltuÄŸuna yardım olmaksızın çıkıp inebiliyorsa kan bağışlayabilir.
*Osteomiyelit diye bir kısım bulamadım. Osteoartrit ile ilgili ise sadece yukarıdakiler yazıyor.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tam iyileÅŸmenin üstünden 2 yıl geçtikten sonra bağışlayabilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Tam iyileÅŸme ve tedavinin üstünden 24 ay geçtikten sonra kan bağışlayabilir.
OSTEOPENİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer donör sistemik monoklonan antibody tedavisi(Denosumab(Prolia) gibi) aldıysa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer osteopeni nedeni tek başına engel nedeni deÄŸilse kiÅŸi tedavi altında olsa ya da durumu önlemek için ilaç alsa dahi(Denosumab hariç) bağışa engel deÄŸildir.
Yönlendirmeler: Osteoporoz için Bifosfanat, Osteomalazi,Osteopeni, Osteoporozis
​
OTOİMMUN HASTALIKLAR / İMMÜNOLOJİK HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Hafif, lokalize ya da inaktif durumlar (vitiligo, sistemik semptomları olmayan hafif romatoid artrit gibi)
-
Alerji öyküsü olanlar, eÄŸer kiÅŸi kendini tamamen iyi hissediyor ve kan vereceÄŸi gün herhangi bir alerjik semptomu yoksa kan verebilir.
-
Astım (Respiratuvar Hastalıklar başlığına da bakın)
-
Egzema (Cilt Hastalıkları Başlığına da bakın)
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Güçten düÅŸüren ÅŸiddetli otoimmun hastalıkları (sistemik lupus eritamatozus, dermatomiyozit ya da ÅŸiddetli romatoid artrit gibi)
-
Konjenital ya da edinilmiÅŸ hippgamaglobulinemi nedeniyle immunsupresyon ya da IgA EksikliÄŸi dışında immunsupresyon tedavisi görenler
-
Anafilaksi öyküsü olanlar
Yönlendirmeler: Artrit,
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Eğer bir organdan fazlası etkilenmişse kişiye kalıcı red verilir.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer donör son 12 ay içinde hastalığı kontrol altında tutmak için tedaviye ihtiyaç duyduysa kan bağışlayamaz.
-
Kardiyovaküsler sistem tutulumu olduysa kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer donör; Artrit, Alopesi ya da kardiyovasküler sistemle baÄŸlantısı olmayan bir hastalık nedeniyle Metotreksat, Sulfasalazin ya da hidroksiklorin ile tedavi olduysa kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Durumu baskı altında tutmak için monoklonal antibody(Adalimumab(Humira), Etanercept (Enbrel), Infliximab(Remicade), Rituximab(Mam Thera) vb), steroid, immunsupresif ilaç, antimetabolit ya da PUVA gibi bir tedavi kullanılabilir. Bu tedaviler donörün immun sistemini etkileyecektir. Bu durum donörün, belirli enfeksiyon türlerine daha duyarlı hale getirebilir ve ayrıca bazı enfeksiyonların teÅŸhis edilmesini daha da zorlaÅŸtırabilir.
EÄŸer metotreksat, sulfasalazine ve hidroksiklorün Artrit için idame tedavi olarak kullanılıyorsa diÄŸer kriterlerde bir sıkıntı yoksa bağışı kabul edilebilir.
Bazı otoimmun durumlar kalıcı olarak kardiyovasküler sisteme zarar verir. Bunun gerçekleÅŸtiÄŸi biliniyorsa, kiÅŸi ciddi bir advers olaya daha yatkın olduÄŸundan bağışta bulunmamalıdır.
Yönlendirmeler: Ankilozan spondilit, Otoimmun Hastalığın Bir Parçası Olarak Antifosfolipid Sendromu, Otoimmun hastalığına baÄŸlı Artrit, Psöriyazise(Sedef Hastalığına) baÄŸlı Artrit, Behçet Hastalığı, Otoimmun Hastalık için Kemoterapi, Diskoid Lupus Eritematozus, Henoch Schönlein Purpurası, Otoimmun Hastalığa baÄŸlı Huges Sendromu, Hidroksiklorin(Artrit), Romatoid artrit için Hidrosiklorin, Lupus Eritmatozus, Metotreksat(Artrit), EdinilmiÅŸ Myastenia Gravis, Pemfigoid, Pemfigus, Polimiyaljika Romatika, PUVA, Romatoid Artrit, Skleroderma, Sjögren Sendromu, Sistemik Lupus Eritamatozus(SLE), Sulfasalazine(Artrit), Temporal Arterit, Vaskülit, Vitiligo, Lupus Eritamatozus,
​OTOİMMUN HASTALIK: ORGAN TUTULUMU OLAN KİŞİLER
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Direkt otoimmun hastalıklar diye bir baÅŸlık yok. Akut otoimmun trombositopeninin üstünden 5 yıl geçmesi gerekli. Otoimmun hipotiroidi hastaları(ötiroidik ise) kan verebilir. Åžiddetli otoimmun hastalığa (sitemik lupus eritemazosu, termatomiysitis, ÅŸiddetli romatoid artrid gibi) sahip olanlar kan veremezler. İmmunsupresif tedavi alanlar kan bağışlayamazlar.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk:
a) EÄŸer donör son 12 ay içinde hastalığı kontrol altında tutmak için tedavi aldıysa kan bağışlayamaz.
b)Kardiyovaküsler sistem tutulumu olduysa kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer donör; Artrit, Alopesi ya da kardiyovasküler sistemle baÄŸlantısı olmayan bir hastalık nedeniyle Metotreksat, Sulfasalazin ya da hidroksiklorin kullanıyorsa kan bağışlayabilir.
​
OTOLOG KAN BAÄžIÅžI İÇİN RET NEDENİDİR
​
TÜRKİYE: Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
​
​OVER KİSTİ
​
Yumurtalık (over) kistlerinin en sık sebebi; hormonal düzensizliklerdir.Normalde her adet döneminde overler içinde yumurta hücresini taşıyan ve boyutları 3 cm'ye ulaÅŸabilen folikül adı verilen kist oluÅŸur. Sonra bu kist çatlar ve yumurta açığa çıkar. Yumurta sperm ile döllenirse gebelik oluÅŸur, eÄŸer yumurta döllenmezse 14 gün sonra adet ÅŸeklinde atılır. Ancak kadında hormonal düzensizlik varsa yumurta taşıyan kistler çatlamaz ve büyümeye devam ederek folikül kistini oluÅŸturur.
​
TÜRKİYE: Kendini iyi hissediyorsa ve doktor takibinde deÄŸilse kan bağışı yapabili
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Direkt over kisti ile ilgili bilgi yok. Malignant over kisti baÅŸlığı malignensi baÅŸlığına yönlendiriyor. Non malignant over kisti alınması ise cerrahi baÅŸlığına yönlendiriyor. İnternet sitesinde ise eÄŸer bir araÅŸtırma sürüyorsa bu araÅŸtırmanın sonucunda kullanmanız gereken ilaçları, sonuçlarınızı ve tanınızı öÄŸrenerek bizi arayın. EÄŸer araÅŸtırma sonucu kanser çıktıysa maalesef kan veremezsiniz yazıyor.
PAGET HASTALIĞI(OSTEİTİS DEFORMANS)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: İsteğe Bağlı: Ağrı kesici ya da bifosfanat dahil tedavi altında olsa dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Paget Hastalığı için Bifosfanat, Osteitis Deformans,
PAMUKÇUK (Candida, Kandida, Kandidiyazis, Moniliyazis)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. ORAL
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer açıklanamamışsa
-
İmmunsupresyon ile ilişkiliyse
-
Herhangi bir tedavinin üstünden 7 günden az geçtiyse
2.GENİTOANAL
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
İmmunsupresyon ile ilişkiliyse
-
Herhangi bir sistemik(oral) tedavinin üstünden 7 günden az geçtiyse
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer immün yetmezlik ile iliÅŸkisi yoksa, lokal tedavi kullansa dahi kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Genital kandidalar herhangi bir kiÅŸide olabileceÄŸinden ötürü cinsel yolla bulaÅŸan bir hastalık gibi düÅŸünülmemesi gerekir. EÄŸer altta yadan bir hastalık ya da antibiyotik ile yakın bir zamanda tedavi yoksa oral kandida nadir görülür. Hem oral hem genitoanal kandidadalar eÄŸer tedavinin ardından hızlıca geri çıkıyorlarsa immunsupresyon araÅŸtırılmalıdır. Bu kiÅŸiler doÄŸru bir ÅŸekilde immun yetmezlik hakkında araÅŸtırılana kadar kan veremezler. Tedavinin üstünden 7 gün geçmesini beklemenin nedeni budur.
Yönlendirmeler: Kandida, Moniliyazis(Moniliasis),
​
PARAZİTER HASTALIKLAR:AYRICA BAKINIZ KALICI RET NEDENLERİ
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸme saÄŸlanana ve tedavi bitene kadar. [Geçici ÅŸartlı red]
*Eğer ayrı bir başlığı varsa onu uygulamak lazım.
DSÖ REHBERİ: Paraziter Hastalıklarla ilgili ayrı bir tavsiye yok. Hastalıklar ayrı ayrı incelenmiÅŸ. (Malarya, Chagas, Babeosis, Leismanyaz)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok.
**Paraziter hastalıklar diye ayrı bir baÅŸlık yok. Zaten genel olarak bir hastalık baÅŸlığı yazıp. Tam iyileÅŸme ve tedavi bitene kadar yazmanın bir anlamı yok. Özellikle tedavide kullanılan ilacın ne olduÄŸunu bilmeden böyle bir yaklaşımın yanlış olduÄŸunu düÅŸünüyorum.
PEPTİK ÜLSER
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Tedavinin tamamlanana ve tam iyileÅŸme saÄŸlanana kadar reddedin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Yakın zamanlı semptomlar ya da ülseri iyileÅŸtirmek için aktif tedavi
-
Malignent deÄŸiÅŸiklikle ilgili ise
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer a ya da b şıklarından etkilenmiyorsa, idame tedavi görse dahi kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Duodenal Ülser, Duodenal Erozyonlar, Gastrik Erozyonlar, Mide Ülseri - Non-Malignant, Ülser - Gırtlak, Mide Duodenum,
​
PİRÜVAT KİNAZ EKSİKLİĞİ
Piruvat kinaz adı verilen ve alyuvarlarda taşınan enzimin anormal ÅŸekilde düÅŸük seviyelerde olduÄŸu bir bozukluktur. Normal olarak piruvat kinaz oksijenin az olduÄŸu koÅŸullarda enerji açığa çıkarmak için glukozun parçalanmasına yardım eder. EÄŸer bu enzimde bir bozukluk varsa alyuvarlar kendileri için yeterince enerji üretemezler ve dalakta prematüre olarak bozulmalarına yol açan kimyasal dengesizlikler ortaya çıkar, bu da anemiye ve dalağın büyümesine neden olur, bu bozukluk çoÄŸunlukla otozomal resesif gen bozukluÄŸu nedeniyle oluÅŸur.
TÜRKİYE: Kalıcı Red
DSÖ REHBERİ: Pirüvat kinaz eksikliÄŸi olanlar genellikle kan deÄŸerleri çok düÅŸük olduÄŸundan dolayı asemptomatik olsalar dahi kan veremezler. Ayrıca enzimopatiler ve kalıtsal kırmızı hücre membran defektleri baÅŸlığı altında ÅŸu bilgiler yer almakta: G6PD eksikliÄŸi veya diÄŸer kalıtsal kırmızı hücre membran defekti olan hastaların eÄŸer hemoliz öyküsü yoksa kan verebilir. Bununla birlikte bu kiÅŸilerin kanları intrauterin transfüzyonu, neonatal exchange transfüzyonu ya da G6PD hastaları için uygun deÄŸildir. Bu 3 gruba bu kiÅŸilerin kanları verilmez. G6PD eksikliÄŸi ya da diÄŸer kalıtsal kırmızı hücre membran defekti olan hastaların hemoliz öyküsü varsa kalıcı olarak kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
​​İNGİLTERE: Rehberde hemolitik anemiler baÅŸlığına yönlendiriyor. Burada da kan bağışı yapamazlar deniyor. İnternet sitesinde ise hastalığı yazdığımızda kalıcı red olarak direkt hastalığın baÅŸlığı çıkıyor.
PLATELET BOZUKLUKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Trombositopeni baÅŸlığına yönlendiriyor. Kabul edin:
Akut otoimmun trombositopeni öyküsü olan bireylerin tedavisinin üstünden 5 yıldan fazla süre geçtiyse ve ÅŸu an tamamen iyiler ve splenektomi sonrası profilaktik antibiyotik kullanımı dışında bir tedaviye ihtiyaç duymuyorlarsa
Kalıcı olarak reddedin: Uzun süreli hematolojik, sistemik hastalıkla iliÅŸkili ya da nedeni belirsiz trombositopenisi olan bireyleri
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Aşırı kanama ve morarmaya neden oluyorsa
-
Donörün trombositozu varsa
-
Donörün trombositopenisi varsa
-
Platelet fonksiyonunu düÅŸürmek için ilaç alıyorsa
İsteÄŸe BaÄŸlı: Platelet fonksiyonunu düÅŸürmek için alınan ilaç, eÄŸer kiÅŸiye doktor tarafından reçete edilmediyse ve donör kendi fikriyle kullanıyorsa(düÅŸük doz aspirin gibi) ve donör diÄŸer tüm kriterleri karşılıyor ve sadece kırmızı kan hücresi bağışlıyorsa kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: İmmun olmayan Trombositopeni
PLATELET SAYIMI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: 1. Platelet Bağışcıları
Aşağıdaki kişiler platelet bağışlayamazlar:
-
Donasyon öncesi platelet sayımı 150 x 109 dan düÅŸük olanlar
-
Tahmini donasyon sonrası platelet sayısı 100 X 109’dan düÅŸük olanlar
-
Platelet sayısı 500 X 109’dan fazla olanlar
2. Tam Kan Bağışcıları
Aşağıdaki kişiler platelet bağışlayamazlar:
-
Platelet sayısının 100 X 109 dan düÅŸük olduÄŸu bilinenler
-
Platelet sayısı 500 X 109’dan fazla olanlar
İsteğe Bağlı: : 1. Platelet Bağışcıları
-
EÄŸer tahmini donasyon sonrası platelet sayısı 100X109’dan düÅŸük fakat 80X 109’dan düÅŸük ise Klinik görevlimizle görüÅŸüp ona göre karar verin. İstisnai durumlarda ve donörün bilgilendirilmiÅŸ onayı ile bu ÅŸekilde platelet bağışı yapılabilir.
-
EÄŸer potansiyel donörün platelet sayısı 500 X 109’dan fazla fakat bu durum tıbbi olarak araÅŸtırılmış ve kan bağışına engel bir durumun neden olduÄŸu bulunmamışsa, klinik görevlimizin izniyle kan bağışlanabilir.
​
PNÖMOTORAKS
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. Spontane Pnömotoraks
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
İyileşmemişse
-
Kistik fibrozisle iliÅŸkiliyse
-
Amfizemle iliÅŸkiliyse
2. Travmatik: Kaza başlığına bakın.
​
​POLİKİSTİK BÖBREK HASTALIÄžI
​
Polikistik böbrek hastalığı kalıtımsal geçiÅŸli bir hastalıktır. Görülme sıklığı 1/400 ile 1/1000 gibi bir sıklıkta görülmektedir ve %2,5 gibi bir sıklıkta son dönem böbrek yetmezliÄŸi geliÅŸimi olur. Kalıtımsal geçiÅŸ dolayısı ile ailede bir veya daha fazla jenerasyonda böbrek yetmezliÄŸi ve diyalize girme hikayesi vardır. Bölgelere göre görülme sıklığında bir deÄŸiÅŸim yoktur. Erkek ya da kadın cinsiyette görülme sıklığı aynıdır. Böbrek hastalıklarının sessiz bir kliniÄŸi olduÄŸunu da göze alırsak hastaların büyük çoÄŸunluÄŸu son dönem böbrek yetmezliÄŸi ile gelirler. Bu hastaların büyük bir çoÄŸunluÄŸunun da yine ailesinde polikistik böbrek hastalığına baÄŸlı diyalize girme öyküsü vardır. Otozomal dominant geçiÅŸ vardır, yani sizde ya da eÅŸinizde polikistik böbrek yetmezliÄŸi varsa kız olsun erkek olsun çocuÄŸunuzda görülme olasılığı %50'dir. Son dönem böbrek yetmezliÄŸi dediÄŸimiz diyaliz ya da böbrek nakli gereken hastaların %5-10'u gibi bir oranı oluÅŸturmaktadırlar.
​
TÜRKİYE: Tek başına bağışa engel deÄŸildir. Bağışçının saÄŸlığı deÄŸerlendirilmeli ve ona göre karar verilmelidir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Polikistik böbrek hastalığı tek başına bağışa engel deÄŸildir. EÄŸer kiÅŸinin baÅŸka bir saÄŸlık problemi yoksa ve kendini iyi hissediyorsa kiÅŸi kan bağışı yapabilir.
​
POLİSTEMİA VERA / POLİSİTEMİ
​
Kemik iliÄŸinde eritrositlerin aşırı yapılması ile karekterize hemopoyetik kök hücre hastalıktır. Dalak büyüklüÄŸü, lökositoz, trombositoz görülebilir. Önceleri hastalığın geliÅŸmesinde hemopoyetik kök hücrelerin kan yapımını saÄŸlayan ve normalde vücutta bulunan çeÅŸitli faktörlere karşı (eritropoyetin gibi) aşırı hassasiyet göstermesi sorumlu tutulmuÅŸtur. Ancak yakın zamanda JAK2 adı verilen bir genetik bozukluÄŸun hastalığın oluÅŸmasına neden olduÄŸu saptanmıştır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Sekonder eritrositozu olanlar kan verebilir. Polistemia rubra vera kalıcı red nedenidir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kan bağışlayamazlar.
İsteğe Bağlı: Eğer uzman doktor polistemiyi araştırmış fakat sonucunda Polisitemia Rubra Vera tanısı koymamışsa, kişi herhangi bir tedavi almıyorsa ve gelecekte yeni bir inceleme(araştırma) planlamamışsa kişi kan bağışlayabilir
PORFİRİ
​
Porphyria (porfiri diye okunur) kırmızı kan hücrelerinde (eritrositler – alyuvarlar) bulunan bir madde olan hemoglobinin yapısını oluÅŸturan ‘Hem’ adlı maddenin sentez bozukluÄŸundan dolayı ortaya çıkan, ataklar halinde gelen ve birçok organ sistemini ilgilendiren bir hastalıktır. Hem sentez sürecinde rol oynayan bazı enzimlerin eksikliÄŸi nedeniyle bu sentez sırasında ortaya çıkan ve porfirin olarak adlandırılan maddelerin vücutta birikmesi sonucunda hastalığın belirtileri oluÅŸur. Hastalarda ani baÅŸlayan ve tekrarlayan karın aÄŸrıları, ışığa duyarlılık ve nöropsikiatrik belirtilerden biri mutlaka bulunur. Sebebi anlaşılamayan karın aÄŸrılarında porfiria akla gelmelidir. Aile öyküsünün bulunması ve karın aÄŸrısının tekrarlayıcı karakterde olması tipiktir.
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Porfiri hastalığından muzdarip olanlar kan veremezler.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer potansiyel donör, Akut Porfiri, Akut İntermittent Porfiri(AIP), Varigate Porfiri ya da Herediter Koproporfiri hastalığından muzdarip ise son akut atağın üstünden 12 aydan daha uzun süre geçtiyse ve ÅŸu an deri lezyonu yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirme: Akut İntermittent Porfiri, Akut Porfiri, Konjenital Eritropoetik Porfiri, Eritropoetik Protoporfiri, Hepatik Porfiri, Kalıtsal Koproporfiri, Porfiria Cutanea Tarda, Variegate Porfiri,
PRİON İLİŞKİLİ HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
CJD’nin ya da diÄŸer insan prion hastalıklarından herhangi bir formunun tanısını alan kiÅŸiler
-
Prion ilişkili bir hastalıkla ilgili risk grubunda tanımlananlar:
-
Prion iliÅŸkili bir hastalıkla ilgili ailesel riski bulunan kiÅŸiler(iki ya da daha fazla kan bağı bulunan kiÅŸilerde prion-iliÅŸkili bir hastalık olması ya da kiÅŸinin kendisine genetik araÅŸtırmadan sonra risk altında olduÄŸu söylenmesi)
-
Ameliyat, transfüzyon, doku ya da organ nakli nakli nedeniyle hastalık riskinin arttığının bildirilmesi
-
Kan ya da doku nakli alıcılarına, aldıkları kan ya da dokuda prion ilişkili bir hastalık geliştiği ve hastalık riskinin arttığının bildirilmesi
-
Dura Mater Graftı alıcıları
-
Korneal, skleral ya da diÄŸer oküler doku graftı alıcıları
-
İnsan hipofiz bezinden üretilen ürünler kullanılması
-
1 Ocak 1980 yılından sonra transfüzyon ya da allojenik insan dokusu alıcıları
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer donörün iki ya da daha fazla kan bağı olan kiÅŸide prion iliÅŸkili hastalık ortaya çıktı fakat genetik araÅŸtırmadan sonra kiÅŸiye risk altında olmadğı belirtildiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: CJD, Creutzfeldt-Jakob Hastalığı, Dura Mater Graftı, Ailesel CJD, Fatal Ailesel Insomnia, Gerstmann-Sträussler-Scheinker Hastalığı, Hipofiz Salgısı - İnsan, Prion İliÅŸkili Hastalıklar, Sporadik CJD, Variyant Creutzfedt-Jakob Hastalığı, vCJD, CJD ya da vCJD’nin Halk SaÄŸlığı Riski,
PROKTİT
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Ülseratif Kolitin sonucuysa
-
Crohn Hastalığının sonucuysa
-
Tedaviye gerek duyuyorsa
İsteğe Bağlı: Eğer diğer nedenler kan bağışına engel değil ve kişi tedavi altında değilse kan bağışlayabilir.
​
BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ / PROSTAT PROBLEMLERİ
Prostat, erkekte yardımcı üreme organı olarak görev yapan bir salgı bezidir. Yaklaşık bir kestane büyüklüÄŸündedir. Kalın barsağın son kısmının önünde ve mesanenin (İdrar kesesi) hemen altında yer alır. Prostat, üretra denilen ve idrarı mesaneden penis ucuna kadar taşıyan kanalın baÅŸlangıcındaki yaklaşık 3 cm.lik bölümü çepeçevre sarar. Prostat bezi, orgazm sırasında sperm ile karışan, spermin taşınmasını kolaylaÅŸtıran bir sıvı salgılar. Benign Prostat Hiperplazisi prostat bezinde oluÅŸan iyi huylu büyümeyi tariflemektedir. Prostatın büyümesini saÄŸlayan en önemli iki faktör yaÅŸ ve erkeklik hormonudur. Her erkekte yaÅŸlanmakla ve hormonların etkisi ile prostat bezinde bu iyi huylu büyüme olmaktadır. Öyle ki, bu büyümenin otopsi çalışmalarında 50’li yaÅŸlarda %50 iken, 90’lı yaÅŸlarda neredeyse %100’e varmakta olduÄŸu gösterilmiÅŸtir.
TÜRKİYE: a) Dutasterid grubu ilaç kullanımı varsa, son dozdan sonra 6 ay [Geçici Åžartlı Red]
b) Finasterid grubu ilaç kullanımı varsa, son dozdan sonra 1 ay [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Dutasterid ve sinasterid grubu ilaçlar hayvanlarda yapılan deneylerde erkek fetüste genital anormallikler ortaya çıkartmıştır. İnsanlarda herhangi bir zarar verdiÄŸine dair bir kanıt yoktur. Duasterid grubu ilaç kullanımından sonra 6 ay geçmesi gerekir. Finasterid grubu ilaç kullanımından sonra 28 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Prostat problemleri başlığı altında incelenmiş.
Zorunluluk:
a) Eğer malignensi varsa kan bağışlayamaz.
b) Anti-androjen tedavisi görüyorsa(finasterid, dutasterid)
c) Self-kataterize ise ya da katataeri varsa
d) Enfeksiyon eÅŸlik ediyorsa
e)Yüksek PSA nedeniyle bir uzman incelemesine yönlendirildiyse
İsteğe Bağlı:
a) Benign Prostat hiperplazisi eÄŸer tedaviye ihtiyaç duymuyorsa ya da semptomları azaltmak için alfa blokör kulllanıyorsa kan bağışlayabilir.
b) Yüksek PSA nedeniyle kiÅŸi izleniyorsa fakat herhangi bir biyopsi, tedavi planlanmadıysa ya da bir yönlendirilme yapılmadıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Prostat problemleri için Alfa Bloker Kullanımı, Prostat problemleri için Avodart Kullanımı, Benign Prostat Hiperplazisi, Prostat Hastalıkları, Prostat Spesifik Antijen, Prostektomi, PSA,
PSÖRİYAZİS(SEDEF) HASTALIÄžI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Cilt Hastalıkları baÅŸlığına yönlendiriyor.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Hayatında bir kez dahi olsa Etretinat(Tigason) ilacı kullananlar
-
Asitretin (Neotigason) ilacının son dozunun üstünden 25 aydan kısa süre geçenler
-
İmmün sistemi ekleyecek herhangi bir tedavinin son dozunun üstünden 12 aydan kısa süre geçenler
-
Generalize ya da şiddetli sedef hastaları
-
İkincil enfeksiyonu mevcut olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer hastalık hafif ve kan alma bölgesi etkilenmemiÅŸse ve potansiyel donör sadece topikal krem kullanıyorsa kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Psöriyazis için Neotigason Kullanımı, Psöriyazis için Asitretin Kullanımı, Psöriyazis, Psöriotik Artrit,
​
Q ATEŞİ / RİKETSİYAL ENFEKSİYONLAR
​
Q ateÅŸi, Coxiella burnetii'nin neden olduÄŸu zoonotik bakteriyel bir enfeksiyondur. BaÅŸlıca bakteri kaynağı sığır, koyun ve keçilerdir. Enfekte hayvanların doÄŸum artıkları, sütleri, gaita ve idrarları ile bakteri çevreye saçılır. Çevre koÅŸullarına dayanıklı ve virülan bir bakteridir. İnsanlara daha çok enfekte partiküllerin solunması yoluyla bulaşır. Akut hastalık tablosunun genelde asemptomatik veya hafif seyirli ateÅŸli hastalık görünümünde olması nedeni ile Q ateÅŸi olgularının tanısı atlanmaktadır. Akut enfeksiyonlar sporadik ve bazen salgınlar ÅŸeklinde ortaya çıkabilir. AteÅŸle birlikte pnömoni, hepatit veya diÄŸer hastalık bulgularıyla baÅŸvuran olgularda epidemiyolojik risk de varsa Q ateÅŸi ayırıcı tanıda göz önüne alınmalıdır. Akut olgularda tanı dışlanamıyorsa, test sonuçları beklenmeksizin uygun tedavi düzenlenmelidir. Enfeksiyon olguların çok azında kronikleÅŸebilir. Bu nedenle akut dönemi geçiren kiÅŸilerin kronikleÅŸme riski bakımından deÄŸerlendirilmesi ve takibi gereklidir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Riketsiyalar bakterilerden küçük organizmalardır ve Q ateÅŸi(Coxiella Burnetli) dışında bir böcek vetörüne ihtiyaç duyarlar. Q AteÅŸi ve Rocky Mountain Spotted Fever hastalıklarının Transfüzyon-transmission yoluyla geçtikleri çok nadir olarak raporlanmıştır. Reddedin:
a) Riketsiyal enfeksiyonlar: Tam tedavi ve semptomların bitiminin üstünden 6 ay geçtikten sonra kan bağışlayabilir.
b) Akut Q AteÅŸi: Tedavi tamamlanması ve semptomların bitiminin üstünden 2 yıl geçmesi gerekir.
Kalıcı Olarak Reddedin a) Kronik Q Ateşi olanlar kalıcı olarak reddedilir
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tam iyileÅŸme ve semptomlarının bitiminin üstünden 2 yıl geçmesi gerekir. (EÄŸer donasyon sadece plazma fraksiyonu için yapılacaksa bu süre kısaltılabilir) EÄŸer kronik Q ateÅŸi varsa kalıcı olarak reddedilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kronik enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. Kalıcı red.
RADYASYON TERAPİSİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer bazal hücreli karsinom dışında bir malignensi nedeniyle radyasyon terapisi alanlar
-
DiÄŸer hastalıklar için Uzmanımızla görüÅŸmeniz gerekmektedir.
İsteğe Bağlı:
-
Eğer tamamen iyileşmişse ve immunsupresyon tavsiyesiyle yapıldıysa kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer bazal hücreli karsinom ya da memenin duktal karsinoma in situsu nedeinyle verildiyse, tüm tedaviler tamamen bitmiÅŸ, donör tıbbi takiptek çıkarılmış ve Malignensi Rehberine göre kan bağışına uygun ise kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler:
RADYONÜKLEİTLER
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: 1. Radioaktif İodine Terapisi
Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
a) Malignensi nedeniyle
b) Non-malignent bir durum nedeniyle 6 içinde aldıysa
2. Diğer Tedavi ve Araştırmalar
a) DiÄŸer tedavi ve durumlar için Uzmanımızla görüÅŸün.
Yönlendirmeler: Radioaktif İodine Enjeksiyonu, Radionükleitler
RAYNAUD FENOMENİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer otoimmun bir hastalığın parçası ise Otoimmün Hastalıklar bölümüne bakmanız gerekir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer otoimmun bir durum yoksa, donör vazodilatör alsa dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Raynaud, Vibrasyon Beyaz Parmak,
RİTM BOZUKLUÄžU:AÄžIR KARDİYAK ARİTMİ ÖYKÜSÜ VEYA TEDAVİ GEREKTİREN ARİTMİ / ARİTMİLER
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Åžiddetli kardiyak aritmisi olanlar kalıcı olarak reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Şiddetli kardiyak aritmisi olanlar kalıcı olarak reddedilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Sitede bilgi yok fakat PAHO rehberinde şiddetli kardiyak aritmi kalıcı olarak reddedilir yazıyor.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Semptomatik ya da tedavi gerektiren aritmi
-
DiÄŸer vakalar: Klinik danışman görevlimizle görüÅŸmeniz gerekmektedir.
İsteÄŸe BaÄŸlı: Bazı kalp bozuklukları kan vererek daha kötü olabilir. Kan vermeden önce tanıyı koyan uzmanınızla görüÅŸmeniz gerekebilir.
Yönlendirmeler: Atriyal Fibrilasyon, Atriyal Flutter, Atriyal taÅŸikardi, A-V Blok, A-V TaÅŸikardi, Bradikardi, Dropped Beats, Ektopik Kalp, Kalp BloÄŸu, İrregüler(Düzensiz) Kalp Atımı, Çarpıntı, DüÅŸük Kalp Atımı, Supraventriküler TaÅŸikardi(SVT), TaÅŸikardi, Ventriküler TaÅŸikardi, Anormal Kalp Ritmi için Warfarin Kullanımı, Wolff-Parkinson-White Sendromu, Palpitasyon,
AKUT ROMATİZMAL ATEŞ / ROMATOLOJİK ATEŞ
​
Akut romatizmal ateÅŸ (ARA) sıklıkla eklemleri ve kalbi, daha az sıklıkla merkezi sinir sistemi, deri ve derialtı dokusunu tutan sistemik bir hastalıktır. Dünyanın her yerinde görülen bu hastalık özellikle az geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkelerde çocukluk çağındaki edinsel kalp hastalığının en sık nedeni olarak insan saÄŸlığını tehdit etmektedir. Rheumatism” “Rheuma” “Bouillaud’s Disease” “Poliarthritis Subacuta Rheumatismus” “Poliarthritis Acuta” “Poliarthritis Rheumatica Acuta” “Rheumatismus İnfectiosus” “Rheumatismus Cerus” “Morbus Rheumaticus Spesificus”gibi bir çok isimle anılmıştır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kronik kalp yetmezliÄŸi kanıtı olan Romatizmal AteÅŸ kalıcı olarak reddedilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: EÄŸer kronik kalp hastalığına dair bir kanıt yoksa atağın üstünden 2 yıl geçtikten sonra kan verebilir. EÄŸer bir komplikasyon oluÅŸmuÅŸsa kalıcı olarak reddedilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Herhangi bir semptomatik hastalıktan sonra 24 ay geçmemiÅŸ olanlar
-
Kalıcı kalp kapak hasarına neden olduysa
​
​,
SAÇ EKİMİ
TÜRKİYE: 12 AY Geçici Red
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok. (DiÄŸer invaziv kozmetik prosedürler olarak ele alırsak 12 ay geçici red)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Rehber cerrahi baÅŸlığına yönlendiriyor. İnternet sitesi ise Alopesi için saç ekimi kısmına yönlendiriyor. Direkt olarak saç ekimi diye bir baÅŸlık yok.
SAFRA KESESİ HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Safra kesesi taÅŸları: EÄŸer kiÅŸi kendini iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Semptomatik ise
-
Doğuştan kazanılmış hemolitik anemi (sferositoz gibi) ile ilişkisi varsa
İsteğe Bağlı: Eğer semptomatik durum tamamen iyileştiyse ya da doğuştan kazanılmış hemolitik anemiyle ilişkisi olmayan asemptomatik safra kesesi taşı varsa kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Kolesistektomi, Kolesistit, Safra Kesesi Hastalıkları, Safra Kesesi Enfeksiyonları, Safra Kesesi Operasyonu, Safra Kesesi Taşı
​
SAĞLIK PERSONELİ
TÜRKİYE:
a) hastaların vücut salgıları ile doÄŸrudan inokülasyon yada müköz membran teması olması: 12 ay red
b) Hepatit B enfeksiyonu olan biriyle iÅŸi gereÄŸi sürekli temasta olan saÄŸlık personeli: Aşı ile bağışıklanmış olduÄŸunu kanıtlamalıdır. Enfeksiyon hastalıkları polikliniÄŸi olan bir hastaneden alınmış test raporları (Anti-HBc negatif, Anti-HBs pozitif) ile belgelemesi talep edilir.[Geçici Åžartlı Red]
c) Hepatit C enfeksiyonu olan biriyle iÅŸi gereÄŸi sürekli temasta olan saÄŸlık personeli: Risk içeren hasta grubu ile son temastan itibaren en az 12 ay geçmiÅŸ olmalıdır. [Geçici Åžartlı Red]
*Bu konuda eÄŸitimlerde bizlere söylenen saÄŸlık personelinin hiç birinden kan almamız yönünde fakat rehberde bu ÅŸekilde yazıyor.
DSÖ REHBERİ: Hepatit B: SaÄŸlık çalışanları eÄŸer bir inokülasyon ya da muköz membran teması olduysa temasın üstünden 12 ay geçmesi gerekir. Hepatit aşısı olan saÄŸlık çalışanlarını ayrıca deÄŸerlendirmek gerekir. Hepatit C: Mukozal ya da inokülasyon teması olanlar temastan 12 ay geçtikten sonra kan verebilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE:
1) Temas Öyküsü olan SaÄŸlık Çalışanları: İnsan vücut sıvılarına temasın tanımı: Keskin bir cisim, ısırma, yumruk, abrazyon, heteroseksüel saldırı gibi mukoz membranın insan kanı ya da diÄŸer vücut sıvıları ile temasıdır. Genel baÅŸlığa yönlendiriyor. Burada ise:
a) Abnormal prion hastalığı(*Kuru, CJD, Alpers hastalığı gibi) olan kiÅŸinin sıvısına maruz kaldıysanız kan veremezsiniz. (Abnormal prions içeren herhangi bir materyale temas edenler daha doÄŸrusu)
b) İnokülasyon hasarı ve mukoza ya da kan ve mukus ile birlikte olan intakt olmayan deri(bütünlüÄŸü bozulmuÅŸ deri diye çevirebiliriz. CDC'nin tanımına göre: Areas of the skin that have been opened by cuts, abrasions, dermatitis, chapped skin,) ile temasın üstünden 12 ay geçmeden kan veremezsiniz.
c) Temas ile alakalı şu an bir tibbi araştırma altındaysanız kan veremezsiniz.
İsteÄŸe baÄŸlı: B şıkkındaki durumlarda eÄŸer doÄŸrulanmış bir HB Core antibody testi negatif ise 4 ay geçtikten sonra kan bağışı alınabilir.
2)Temas Öyküsü Olmayan SaÄŸlık Çalışanları: Kabul edin.
Ek bilgi: SaÄŸlık çalışanları normalde kan bağışına kabul edilirler. Fakat önem vermek gerekir ki son zamanlarda enfeksiyon riski taşıyan bir olay yaÅŸanmamış olmasından emin olunması gerekir.
SANTRAL SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI / SEREBROVASKÜLER HASTALIKLAR
​
TÜRKİYE: Serebrovasküler hastalık öyküsü: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin:
-
Son 3 yıl içinde epilepsi ile ilgili hiç ilaç almamışsanız ve epileptik nöbet geçirmediyseniz kan verebilirsiniz.
Kalıcı Olarak Reddedin
-
Serebrovasküler hastalık (geçici serebral iskemik atak öyküsü(TIA=Transisyen Serebral İskemik Ataklar) ya da inme)
-
Demans ya da herhangi bir nedene baÄŸlı nörodejeneratif hastalıklar
-
Multiple Skleroz ya da diğer demiyelineze hastalıklar
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Demansı varsa
-
Bilinmeyen ya da ÅŸüpheli enfeksiyon orijinli bir santal sinir sistemi hastalığıyla (multiple skleroz, optik nörit, klinik izole sendrom, transverse miyelitis, Creutzfeldt-Jakob hastalığı) ilgili öyküsü varsa
-
Etiyolojisi belirsiz nörodejeneratif durumlar
-
Stroke, Subaraknoid kanama, transient iskemik atak ya da ataklar, serebral emboli
-
Malignent tümör
-
Parkinson hastalığı
-
Rotigotine, ropinirole ve pramipexole gibi ilaçları alırken hipotansiyonla alakalı semptomları oluyorsa
İsteğe Bağlı:
-
Bell's palsi(yüz felci) hastalığının üstünden 4 haftadan uzun süre geçtiyse ve son 7 günde durumla ilgili herhangi bir tedavi almadıysa, araÅŸtırması yapılıp fakat uzman takibinden çıkarıldıysa rezidüel paralizi olsa dahi kabul edin.
-
Geçici global amnezi kesin tanısı konduysa kiÅŸi kan verebilir
-
Berry anevrizması interventional radyoloji ya da cerrahi(dural graft kullanılmadan ya da 1992 yılından sonra) ile tedavi edildiyse eÄŸer kiÅŸi stroke geçirmediyse ya da nörolojik defisiti yoksa kan verebilir.
-
İdiopatik benign intrakranyel hipertansiyonu olan kiÅŸiler eÄŸer asemptomatik ve tedavi görmüyorsa kan verebilir.
-
Parkison hastalığı dışında rotigotine, bromocriptine, ropinirole ve pramipexole ilacı alanlar eğer hipotansiyon semptomu olmuyorsa kan verebilir.
Ek Bilgi: Stroke öyküsü, subaraknoidal kanama, geçici iskemik atak ya da ataklar, serebral emboli potansiyel donörün beyin damarlarını etkileyecek baÅŸka bir vasküler olay riskinin artmasına neden olur. Donasyon tansiyon düÅŸüklüÄŸü yapabilir, bu da daha büyük problemlere yol açabilir. Risk kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸse de artmış risk altında bulunan kiÅŸilerde ÅŸiddetli yan etki riskinden dolayı bağış kabul edilmez.
Transisyen global amnezi geçici ve izole bir zihin bozukluÄŸudur. Genelde etkilenenler 50 yaşından büyüktür ve migren ile ilÅŸkisi vardır. Herhangi bir serebrovasküler hastalık ile baÄŸlantısı yoktur.
İdiyopatik ya da benign intrakranyel hipertansiyon, intrakranyel basıncın arttığı fakat başka bir hastalığın bulunmadığı bir durumdur. Kan bağışı, bu kişileri eğer tedavi edildiyse ve semptomlar tamamen gittiyse herhangi bir riske sokmaz.
Parkinson Hastalığı bir hareket bozukluÄŸudur ve kan bağışı sırasında donörün koluna zarar verme ihtimali olabilir. Ayrıca parkinson hastalığında kullanılan dopamin reseptör agonistleri(rotigotine, bromokriptin, ropinirole ve pramipexole) hipotansiyon ve bayılmaya neden olabilir.
Yönlendirmeler: Alzheimer Hastalığı, Bell Palsi(Yüz Felci), Benign Intrakranyel Hipertansiyon, Beyin Tümörü, Santral Sinir Sistemi Hastalığı için Bromokriptin, Santral Sinir Sistemi Hastalığı, Serebral Embolizm, Demans, Dopamin reseptör agonistleri, İdiopatik İntrakranyel Hipertansiyon, Mini Stroke, Motor Nöron Hastalığı, MS, Multiple Skleroz, Nörolojik Problemler, Optik Nörit, Parkinson Hastalığı, Pramipeksol, Ropinirole, Rotigotine, Subaraknoid Kanama, TIA, Transisyen Global Amnezi, Transisyen İskemik Ataklar(TIA), Transverse Miyelit,
SARILIK
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Åžu an sarılığı olanlar ya da sarılık öyküsü olanlar
-
EÄŸer sarılığın nedeni viral ise bu durumla ilgili özel bir baÅŸlık var mı diye kontrol edin.
-
Eğer sarılık malignensi ya da malignensi tedavisiyle ilgili ise
-
Eğer sarılığın sebepi bilinmiyor fakat Nedeni bilinmeyen Hepatit gibi tedavi edildiyse
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer viral olmayan bir nedenle sarılık geçirildiyse ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸtiyse (yenidoÄŸan fizyolojik sarılığı, safra taşı ve ilaç reaksiyonu gibi) kiÅŸi kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer Gilbert Sendromu nedeniyle sarılık varsa fakat gözle farkedilir bir sarılık yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Sarılık, YenidoÄŸan Sarılığı,
​
SARKOİDOZ
​
Sarkoidoz ya da sarkoidozis, tüm doku ve organları tutabilen ve nedeni tam olarak bilinmeyen, sistemik granülomatöz bir hastalıktır (granülom: makrofaj, lenfosit, dev hücreler gibi bağışıklık sistemimizle ilgili hücrelerin oluÅŸturduÄŸu nodül). Hastalık tüm doku ve organlarda görülebilmekle beraber en sık akciÄŸer ve göÄŸüs içindeki lenf bezleri tutulur ve aynı anda birçok organda birden ortaya çıkabilir.
Hastalığın nedeni tam olarak ortaya konulmamış olmakla birlikte uzun süreli ve düÅŸük yoÄŸunluktaki antijenik bir uyarının bağışıklık sistemini harekete geçirerek granülomaları oluÅŸturduÄŸu bilinmektedir. Bakteri, virüs ve parazit gibi enfeksiyöz ajanlar ya da berilyum, zirkonyum, çam aÄŸacı polenleri gibi nonenfeksiyöz ajanların bu immünolojik süreci baÅŸalatabileceÄŸi ileri sürülmektedir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Akut Sarkoidoz: Tam iyileÅŸme ve tedavinin bitiminin üstünden 5 yıl geçtikten sonra kan verebilir.
Kronik Sarkoidoz: Kalıcı red.
SARS
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
SARS’ın endemik olduÄŸu bölge ziyaretinin üstünden 21 gün geçmemiÅŸ olanlar
-
SARS’lı bir kiÅŸiyle temasın üstünden 21 gün geçmemiÅŸ olanlar
-
SARS ya da muhtemel SARS’ın tamamen iyileÅŸmesinin üstünden 3 ay geçmemiÅŸ olanlar
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer endemik bölge dönüÅŸü ya da SARS’lı bir kiÅŸiyle temasın üstünden 21 gün geçmiÅŸse ve donör tamamen iyi ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Severe(Åžiddetli) Akut Respiratuvar Sendromu(SARS),
​
SEKS İŞCİLERİ
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. (Sorular arasında var)
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Hayatının herhangi bir bölümünde ya da ÅŸu an seks için para ya da uyuÅŸturucu alan kiÅŸiler kan veremezler. Kalıcı red.
​
SEREBROVASKÜLER HASTALIK ÖYKÜSÜ
​
Serebrovasküler hastalıklar beyin damarlarında ve/veya bu damarlardan geçmekte olan kanın özelliklerinde geliÅŸen bozukluklar sonucu damarların tıkanması ya da kanamasıyla ortaya çıkan merkezi sinir sistemi bozukluklarıdır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red. Serebrovasküler hastalık (geçici serebral iskemik atak öyküsü ya da inme)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
SERVİKAL KARSİNOMA İN SİTU(Servikal İntraepitelyal Neoplazi, CIN)
TÜRKİYE: Bilgi yok
DSÖ REHBERİ: EÄŸer bazal hücreli karsinom ya da servikal karsiom in situ gibi "in situ" malignensi öyküsü varsa eÄŸer hastalık düzenli olarak kontrol ediliyor, baÅŸarıyla tedavi edildiÄŸi düÅŸünülüyor ve kiÅŸinin saÄŸlığı yerindeyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Önemsiz metastaz potansiyeline sahip kanserler (örneÄŸin bazal hücreli karsinom ve serviksin karsinoma in situ durumu) için, tümör eÄŸer baÅŸarılı bir ÅŸekilde çıkarıldıysa ve kiÅŸi tamamen iyileÅŸtiyse hemen kan bağışlayabilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer kanser tamamen tedavi edildiyse, bu tedavinin tamamlanmasının üstünden 12 ay geçtiyse ve bu zamana kadar herhangi bir kanser rekürrensi durumu olmadıysa kiÅŸi kan verebilir. DüÅŸük riskli in-situ kanserleri (derinin squamöz ya da bazal hücreli kanserleri dahil) eÄŸer baÅŸarılı bir ÅŸekilde çıkarıldıysa 12 ay bekleme süresine gerek yoktur. Serviksin prekanseröz durumları eÄŸer anormalite tedavi edildiyse bağışı engellemez.
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer araÅŸtırma altındaysa ya da ÅŸu an tedavi görüyorsa kan veremez.
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer geçmiÅŸte servikal karsinoma in situ (servikal intra-epitelyal neoplazm - CIN) hastası iseniz tedaviniz tamamen bittiyse ve tedavi sonrası yapılan smear testleriniz anormal hücreler göstermiyorsa kan verebilirsiniz.
b) Düzenli olarak smear kontrolü yaptırması kiÅŸinin bağışa engel deÄŸildir.
Yönlendirmeler: Anormal Smear, Servikal Karsinoma in Situ, Serviks Biyopsisi, Servikal Displazi, Servikal İntraepitelyal Neoplazi, CIN, Koni Biyopsisi, Loop Eksizyon Diyatermi - Serviks, Serviksin Prekanseröz Hücreleri,
SFEROSİTOZ
​
Kalıtsal sferositoz alyuvarlarınızın düz diskler yerine küre olarak ÅŸekillenmesine neden olan bir alyuvar membranı (yüzeyi) bozukluÄŸudur.
Sferositoz alyuvarlarınızın dalağınızdan geçerken zorlanmalarına neden olur. SaÄŸlıklı bir vücutta dalağınızın görevi kanınızı bakteri ve ölü dokulardan temizlemektir. Herediter sferositozu olan birinde hücre membranı bozukluÄŸu alyuvarların yuvarlaklaÅŸması yani küre ÅŸekli almasıyla sonuçlanır. Alyuvarların düzensiz ÅŸekli gerektiÄŸinden önce tahrip olmalarına ve ölmelerine neden olabilir Alyuvarların bu tahribatınaemolitik anemi denir. Normal bir alyuvar 120 güne kadar yaÅŸayabilir. Herediter sferositozda olan bir alyuvar sadece 10 ile 30 gün yaÅŸayabilir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Hemolitik anemiye yönlendiriyor. Kalıcı red.
SIRT PROBLEMLERİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Altta yatan nedene dair bir madde varsa ve o maddesi bağışı engel olanlar
-
Kendi ya da baÅŸkalarının güvenliÄŸini tehlikeye atma ihtimali olan kiÅŸiler (donörler tekerlekli sandalyede olmamalıdır)
Ek Bilgi: Hem donörün hem de onlara yardımcı olan kiÅŸilerin yaralanma ihtimalinden kaçınmak için uygun bir ÅŸekilde kan bağış merkezini kullanmaları önemlidir. Limitli hareketi olan kiÅŸiler güvenli bir ÅŸekilde kan bağışlayabileceÄŸi alternatif merkezlere yönlendirilmelidir.
Yönlendirmeler: Sırt aÄŸrısı, Sırt problemleri, Disk Cerrahisi, Laminektomi,
​
SİFİLİZ
​
Frengi (Sifiliz), spiroket bakterisi Treponema pallidum pallidum alttürünün sebep olduÄŸu cinsel yolla bulaÅŸan bir enfeksiyondur. BulaÅŸmanın baÅŸlıca rotası cinsel temastır; aynı zamanda anneden cenine, hamilelik ya da doÄŸum sırasında bulaÅŸabilir, bu doÄŸuÅŸtan gelen frengi ile sonuçlanır. Treponema pallidum ile alakalı olarak insanlarda görülen diÄŸer hastalıklar arasında veremdutu (pertenue alttürü), pinta(carateum alttürü) ve endemik frengi (endemicum alttürü) bulunmaktadır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red (Hayatında bir kez geçirmiÅŸ olması kan vermesini engeller)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. (Sifiliz, eÄŸer kan komponentleri 96 saatten kısa süre 4 °C'de saklanırsa bulaşıcı olabilir)
AMERİKAN KIZIL HACI: Tedavinin üstünden 12 ay geçtikten sonra kan verebilir.
İNGİLTERE: Kalıcı red
Ek Bilgi: Sifilizden tedavi olan(yıllar geçse dahi) bir çok donörün sifiliz testleri ısrarla pozitiflik gösterdiÄŸinden dolayı hastalığı geçiren kiÅŸiler kan veremezler.
SİGARA ve SİGARAYI BIRAKMA
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Sigara içenler kan bağışlayabilir.
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Tedavi nedeniyle ya da tedaviyle iliÅŸkili kötü semptomlar deneyimleyen kiÅŸiler
İsteÄŸe BaÄŸlı: Donör, nikotin replasman tedavisi (bant, sprey gibi örnek: Nicorette, Nicotinell, Niquitin gibi), bupropion(Amfebutamone, Zyban, Ziban) ya da varenicline (Champix) ilaçlarını kullanıyorsa eÄŸer kendini tamamen iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Amfebutamone, Sigarayı Bırakma Tedavileri, Bupropion, Champix, Nicorette, Nikotin Replasman Tedavisi, Nicotinel, Niquitin, Varenicline, Zyban,
​
SİĞİLLER
​
TÜRKİYE: Flebotomi sahasında ise, tam iyileÅŸme saÄŸlanana kadar beklenir. [Geçici Åžartlı Red]
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer tedavi sonrası iyileÅŸmemiÅŸ bölgeler duruyorsa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer herhangi bir açık yara yoksa ÅŸu an tedavi altında olsa dahi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Anal SiÄŸiller, Genital SiÄŸiller, Molloskum Kontagiazum, Verruca(Verruka), SiÄŸiller, Molluscum Contagiosum, Verruca,
SİROZ
​
Siroz; karaciÄŸer fonksiyonlarının kaybıyla sonuçlanan, normalde karaciÄŸerde bulunan lobül iÅŸlevsel birimlerinin sertleÅŸme ve nedbeleÅŸme ile yerini geri dönüÅŸümsüz fibrozis dokusunun aldığı patolojik duruma verilen addır. Ancak bu terim hemen her zaman kronik karaciÄŸer iltihabı için kullanılır. Siroz sözcüÄŸü Antik Yunanca'da portakal sarısı ya da koyu sarı renk anlamına gelen "scirrhus" sözcüÄŸünden kaynaklanmakla birlikte ilk defa 1826 yılında Laennec tarafından kullanılmıştır
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Kalıcı Red.
Yönlendirmeler: Siroza Neden Olan Alfa One Antitripsin EksikliÄŸi, Siroz,
SOÄžUK ALGINLIÄžI
​
TÜRKİYE: AteÅŸ yoksa tam iyileÅŸmeyi takiben en az 3 gün
DSÖ REHBERİ: Tam iyileÅŸmenin ve ilaç tedeavisinin(antibiyotik dahil) kesilmesinin üstünden 14 gün geçmesi gerekir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: EÄŸer asemptomatik ise ve kiÅŸi kendini bağış yapacağı gün tamamen iyi hissediyorsa kan bağışlayabilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer ateÅŸiniz ve balgamlı öksürüÄŸünüz oluyorsa bekleyin. EÄŸer bağış yapacağınız gün kendinizi iyi hissetmiyorsanız bekleyin. EÄŸer bir antibiyotik tedavisi görüyorsanız bitmesini bekleyin.
İNGİLTERE: Akut enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. İnternet sitesinde ise: EÄŸer burun akıntınız, öksürüÄŸünüz ya da hapÅŸurmanız varsa kan bağışlayamazsınız. Herhangi bir enfeksiyonunuzun olmaması bağış için önemlidir. EÄŸer emin deÄŸilseniz en iyisi o an için kan vermemenizdir.
SPİNA BİFİDA
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer kalıcı şantı varsa
-
Katater kullanıyorsa
-
Basınç(yatak) yarası mevcutsa
SPLENEKTOMİ:BİR HASTALIÄžIN TEDAVİSİ İÇİN UYGULANMIÅž OLAN SPLENEKTOMİ
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok (Sadece otoimmun trombositopenisi olanlara splenektomi uygulansa dahi kan bağışlayabilirler deniyor)
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok. (Splenektomi sonrası profilaktik olarak antibiyotik kullanımı bağışa engel değildir.)
İNGİLTERE: Zorunluluk: AÅŸağıadaki 3 madde için splenektomi yapıldıysa kiÅŸi kan veremez.
a) Malignensi için yapıldıysa
b) Myeloprofileratif bozukluk için yapıldıysa
c)Hemolitik anemi nedeniyle yapıldıysa
İsteğe bağlı:
a) Eğer travma nedeniyle yapıldıysa ve iyileştiyse profilaktik olarak antibiyotik kullansa dahi kan bağışlayabilir.
b) İmmun trombositopeni için yapıldıysa tam iyileÅŸmenin üstünden 5 yıl geçtikten sonra profilaktik olarak antibiyotik kullansa dahi verebilir.
STENT TAKILMIŞ OLMASI / YERLEŞİK ŞANTLAR VE STENTLER - SELF KATETERİZASYON
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bu kişiler kan bağışlayamaz.
İsteğe Bağlı: Yerleşik şant ve stentler bakteriyel enfeksiyonun kaynağı olabilir. Bu durum herhangi bir semptom vermeden de var olabilir. Bakteriyemi kanı alacak kişide cidd bir tehdit oluşturacağından bu kişiler kan veremezler.
Yönlendirmeler: Serebral Åžant, YerleÅŸik Åžant ve Stentler, Lumbupertoneal Åžant, Renal Stent, Üreterik Stent, Üretra Daralması - Self Kateterizasyon Gerektiren, Üriner İnkontinans - Self Kateterizasyon Gerektiren, Üriner Retansiyon - Self Kateterizasyon,
STEROİD TEDAVİSİ
​
TÜRKİYE: İlaçlar kısmına bakınız.
DSÖ REHBERİ: İlaçlar kısmına bakınız.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: İlaçlar kısmına bakınız.
AMERİKAN KIZIL HACI: İlaçlar kısmına bakınız.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Steroid tablet, enjeksiyon, lavman ya da büyük bir alana krem kullanımı son 6 ay içinde 3 haftadan uzun süre kullananlar
-
Son 12 ay içinde otoimmun bir durumu baskılamak için tedaviye ihtiyaç duyanlar
-
Astım,allerji ya da kas-iskelet sistemiyle ilgili bir durum nedeniyle son 7 gün içinde oral ya da enjekte steroid tedavisi alanlar
-
Son 12 ay içinde uzun süreli(6 ay ya da daha uzun) steroid tedavisi alanlar
İsteğe Bağlı:
-
Küçük bir bölgeye minör deri problemleri için arada sırada steroid kremi kullananlar bağış yapabilir.
-
Profilaksi için steroid inhaler kullananlar bağış yapabilir.
-
Alerjik semptomları kontrol altına almak için steroid göz damlası, nazal sprey ya da kulak damlası kullananlar bağış yapabilir.
-
Kas iskelet hastalıklarıyla ilgili bir durum için intramusküler, periartiküler ya da intra-artiküler enjekte steroid kullananlar tedavinin tamamlanmasının üstünden 7 gün geçtiyse ve kas iskelet sistemi ile ilgili durum tek başına engel deÄŸilse kan bağışlayabilirler.
Yönlendirmeler: Kortizol Tedavisi, İnflamasyon - Steroid Kullanımı, Eklem içine (İntra-artiküler) Enjeksiyon-Steroid, Peri-artiküler Enjeksiyon-Steroid, Steroid Kremler, Steroid İnhaler, Steroid Tablet, Steroid Tedavisi,
STOMA
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
EÄŸer malignensi dolayısıyla açıldıysa
-
İnflamatuvar bağırsak hastalığı nedeniyle açıldıysa
İsteğe Bağlı: Eğer Stoma takılmasının nedeni tek başına kan bağışına engel değilse ve stoma temiz ve sağlıklıysa kişi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Stoma genellikle malignensi ya da inflmatuvar bağırsak hastalığı nedeniyle takılır. Geçici ya da kalıcı olabilir. Stoma’nın farklı bir nedenle takılmış olması durumunda nedenin red olmadığından kesinlikle emin olunmalıdır. Örnek vermek gerekirse bir kaza sonrası ya da non-malignant obstrüksüyon olabilir. Bu kiÅŸiler kan bağışlayabilir. EÄŸer ÅŸüpheniz varsa yetkilimizle görüÅŸün.
Yönlendirmeler: Kolostomi, Sistostomi, Gastrostomi, İleostomi, Nefrostomi, Stoma, Ürostomi,
STROKE(İNME)
​
GeliÅŸmiÅŸ toplumlarda üçüncü ölüm nedeni ve birinci sakatlık sebebi olan inme beynin bir kısmına oksijen bakımından zengin kan akışının engellenmesi ile oluÅŸur. Oksijenlenemeyen beyin hücreleri birkaç dakika sonra ölmeye baÅŸlar. Beyindeki ani kanamalar da eÄŸer beyin hücrelerine zarar veriyorsa inmeye neden olabilir.Beyin hücreleri ölür ya da hasar görürse inme oluÅŸur ve bu beyin hücrelerinin kontrol ettiÄŸi vücut bölgelerinde ani halsizlik, yüz, kol veya bacaklarda felç veya uyuÅŸma, konuÅŸma bozukluÄŸu veya konuÅŸulanı anlama bozukluÄŸu, görme bozukluÄŸu gibi bir takım belirtiler meydana gelir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı Red
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. (Serebrovasküler hastalık öyküsü kalıcı red olduÄŸundan dolayı buna da kalıcı red diyebiliriz)
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Stroke Santral Sinir Sistemi Hastalıkları baÅŸlığına yönlendiriyor. Bu baÅŸlıkta yazılanları geçiriyorum.
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan veremez:
a) Demansı varsa
b) Bilinmeyen ya da ÅŸüpheli enfeksiyon orijinli bir santal sinir sistemi hastalığıyla (multiple skleroz, optik nörit, klinik izole sendrom, transverse miyelitis, Creutzfeldt-Jakob hastalığı)
c) Etiyolojisi belirsiz nörodejeneratif durumlar
d) Stroke, Subaraknoid kanama, transient iskemik atak ya da ataklar, serebral emboli
e) Malignent tümör
f) Parkinson hastalığı
g)Rotigotine, ropinirole ve pramipexole gibi ilaçları alırken hipotansiyonla alakalı semptomları oluyorsa
İsteğe bağlı:
a) Bell's palsy hastalığının üstünden 4 haftadan uzun süre geçtiyse ve son 7 günde durumla ilgili herhangi bir tedavi almadıysa, araÅŸtırması yapılıp fakat uzman takibinden çıkarıldıysa rezidüel paralizi olsa dahi kabul edin.
b) Geçici global amnezi kesin tanısı konduysa kiÅŸi kan verebilir
c) Berry anevrizması interventional radyoloji ya da cerrahi(dural graft kullanılmadan ya da 1992 yılından sonra) ile tedavi edildiyse eÄŸer kiÅŸi stroke geçirmediyse ya da nörolojik defisiti yoksa kan verebilir.
d) İdiopatik benign intrakranyel hipertansiyonu olan kiÅŸiler eÄŸer asemptomatik ve tedavi görmüyorsa kan verebilir.
e) Parkison hastalığı dışında rotigotine, bromocriptine ,ropinirole ve pramipexole karşı hipotansiyon semptomu olmayan kişiler kan verebilir.
SU ÇİÇEĞİ: ÇOCUKLUK ÇAÄžI VİRAL ENFEKSİYONLAR
​
Su ÇiçeÄŸi, tıpta variceella zoster denilen virüsün sebep olduÄŸu vücutta küçük kırmızı kabarcıklar ÅŸeklinde ortaya çıkan yorgunluk, halsizlik ve ateÅŸ ile kendini gösteren bulaşıcı bir hastalıktır. Bu kırmızı kabarcıklar ilk olarak yüzde veya gövdede ortaya çıkar ve çoÄŸunlukla çocuklarda görülür.
​
TÜRKİYE: Etkenle karşılaÅŸtıktan sonra en az 21 gün
DSÖ REHBERİ: Çocukluk hastalıkları olarak Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ve Su ÇiçeÄŸi bir baÅŸlıkta toplanmış. Reddet:
- Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ya da Su çiçeÄŸi olan bireyler tamamen iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
- Aktif kızamık, kızamıkçık, kabakulak, su çiçeÄŸi ile yakın temasta olan kiÅŸiler asemptomatik olsa dahi son temasın üstünden 21 gün geçtikten sonra kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Çocukluk çağı hastalıkları, aktif enfeksiyonlar baÅŸlığına yönlendiriyor. Orada ise yazılanlar ÅŸu ÅŸekilde: Åžu an aktif olarak hastaysanız kan vermeyin. Tam iyileÅŸmenin üstünden en az 2 hafta geçmesi gerekir. Sistemik anitiboyik, antiviral ya da antifungal tedavinin tamamlanmasının üstünden en az 7 gün geçmesi gerekir. Enfeksiyon ile temas baÅŸlığında ise ÅŸunlardan bahsedilmiÅŸ:
Hastalık ile ilgili inkübasyon periyodunun bitmesi gerekir, eÄŸer inkübasyon süresi bilinmiyorsa son temastan sonra 4 hafta geçmesi gerekir.
İsteğe bağlı:
a)EÄŸer enfeksiyon ömür boyu bağışıklık saÄŸlayacak olan hastalıklardan biri ise (kızamık, kızamıkçık, su çiçeÄŸi, kabakulak, boÄŸmaca gibi) ve kiÅŸi temas ettiÄŸi bu ömür boyu bağışıklık kazandığı hastalığı kesin olarak geçirdiyse temas olsa dahi kan verebilir.
b) Yaygın Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu hastalıklarından sayılacak, nezle, boÄŸaz aÄŸrısı, influenza, norovirüs ve diare ve kusmaya sebep olan enfeksiyonları geçiren kiÅŸilerle temasta bulunan bireyler eÄŸer bir semptomu yoksa kan verebilir.
TALASEMİ MAJOR / TALASEMİ TAŞIYICILIĞI (*Akdeniz Anemisi)
Talasemi, kalıtsal geçiÅŸ gösteren önlenebilir bir kansızlık hastalığıdır. Akdeniz bölgesinde daha sık görülen hastalık, genellikle bir yaşından önce solukluk, dalak büyüklüÄŸü ve geliÅŸme geriliÄŸi ile kendini gösterir. İyi tedavi edilmeyen hastalarda yüz kemiklerinde deÄŸiÅŸiklikler, demir birikimine baÄŸlı olarak da kalp, karaciÄŸer, pankreas gibi organlarda bozukluklar ortaya çıkmaktadır. Anemi oluÅŸmasına neden olan etmen kanda alyuvarların yapısında yer alan hemoglobin maddesinin yapımındaki kusurdur.
Halk arasında ‘Akdeniz anemisi’ olarak anılan ve ülkemizde en sık görülen genetikhastalıklar arasında başı çeken talasemi; bacaklarda yaradan kansızlığa, çabuk yorulmadan deride koyulaÅŸmaya dek bazı sinyallerlekendini gösteriyor. Tehlikeli bir hastalık olarak bilinse de,tıp teknolojisindeki geliÅŸmeler ve doÄŸru zamanda doÄŸru müdahale sayesinde tedavide tam baÅŸarı saÄŸlamak mümkün olabiliyor.
​
TÜRKİYE: Talasemi Major: Kalıcı Red.
Talasemi taşıyıcılığı: SaÄŸlık durumu iyi ise ve hemoglobin düzeyi normalse, kan bağışı yapabilir
DSÖ REHBERİ: Beta talasemi taşıyıcıları eÄŸer saÄŸlıkları iyiyse ve hemoglobin deÄŸerleri yeterliyse kan verebilirler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Talasemi sendromu olanlar kan bağışlayamaz. Taşıyıcılar ise kendilerini iyi hissediyorsa ve hemoglobinleri yeterliyse kan bağışlayabilirler.
​TAMAMLAYICI TEDAVİLER
TÜRKİYE: Bilgi yok
DSÖ REHBERİ: Deri penetrasyonunu (örn., Akupunktur veya skarifikasyon) içeren herhangi bir tedavi, steril teknikler kullanılmadığı sürece kan yoluyla bulaÅŸan enfeksiyona neden olur. BTS, Ritüel uygulamalar da dahil olmak üzere, yerel olarak kullanılan prosedürlerden haberdar olmanızı ve bu durumlara karşı yaptığınız testlerin hassasiyetini göz önüne alarak red süreleri geliÅŸtirmenizi önerir. (ayrıca bkz.kozmetik tedaviler ve ritüeller bölüm 7.9'da). Bkz verdiÄŸi yerde ise invaziv olan tedavilerden sonra 12 ay geçmesi gerekir diyor.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler Kan Veremez
-
Tedaviye neden olacak hastalık red nedenlerinde ise kişi kan bağışlayamaz.
-
Kolon irrigasyonu ve kolon hidroterapi iÅŸleminden sonra 12 ay geçmediyse
-
EÄŸer tedavi penetrasyon yoluyla iÄŸnelerle yapılıyorsa tedavinin tamamlanmasının üstünden 12 ay geçmediyse
İsteğe bağlı:
a) Oral ya da Topikal tamamlayıcı tedaviler eğer tedavi olmasını gerektiren hastalık red nedeni değilse kan bağışlayabilir.
b) Geri kalan tüm tamamlayıcı tedaviler için (faecal microbiota therapy dahil)
EÄŸer sertifikalı bir çalışan yaptıysa kiÅŸi hemen kan bağışlayabilir.
EÄŸer sertifikası olmayan birisi yaptıysa 4 ay geçtikten sonra eÄŸer valide edilmiÅŸ bir Hepatit B core antibody testi negatif ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Akupunktur, Alternatif Tedaviler, Botoks Enjeksiyonu, Kollajen Enjeksiyonu, Kolon Hidroterapsii, Kolon İrrigasyonu, Tamamlayıcı Tedaviler, Kozmetik Doldurucular, Hacamat, Detoks, Fekal Mikrobiota Transplantasyonu, Bitkisel İlaçlar, Homeopati, Moxibustion(Yakı), Bardak Çekme(Hacamat),
TEHLİKELİ AKTİVETELER
​
TÜRKİYE: AÅŸağıda belirtilen ve benzer nitelikteki iÅŸlerle veya hobilerle uÄŸraÅŸan bağışçıların, kan bağışladıktan sonra en az 24 saat iÅŸlerine ya da bu uÄŸraşılarına ara vermesi gerekir.
Meslekler;
• Pilotlar • Hava trafik kontrolörleri • Ambulans sürücüleri • Petrol tankeri, otobüs ya da tren sürücüleri • Vinç operatörleri • Yüksek yerlere tırmanmayı gerektiren veya düÅŸme tehlikesi olan yerlerde (yapı iskeleleri vb.) çalışanlar • Yeraltı madencileri • Dalgıçlar • İtfaiyeciler
Hobiler;
• Dalma • Tırmanma (daÄŸcılık) • Planör sporu • ParaÅŸüt sporu • Motorlu sporlar
DSÖ REHBERİ: GecikmiÅŸ vazovagal reaksiyonlar, donör bağış alanını terkettikten fakat 24 saat içinde olan reaksiyonlardır. Yaygın deÄŸillerdir (46:100 000) Yine de donör eÄŸer tehlikeli bir durum içerisindeyse vazovagal reaksiyon kendisini ve diÄŸerlerini riske atabileceÄŸinden dolayı bu iÅŸ ve hobileri (acil serviste çalışanlar, yüksekte çalışanlar gibi) bağıştan 24 saat sonrasına kadar yapmamalıdırlar
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tehlikeli iş ve hobilere bağıştan sonra 12 saat ara vermeniz gerekmektedir.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Bağıştan sonra -aynı gün içerisinde- tehlikeli bir aktivite içerisine girecekseniz, donör mutlaka gecikmiÅŸ bayılma hakkında bilgilendirilmeli ve kendisine tehlikeli iÅŸ ve hobileri aynı gün yapılmaması söylenmelidir.
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer iÅŸ çıkışı ise kan bağışlayabilir.
-
EÄŸer tehlikeli materyal ile çalışıyorsa, bağışcı kendini iyi hissediyor ve potansiyel infekte biyolojik bir madde ile inokülasyon ya da mukoz membran teması olmadıysa kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Tehlikeli iÅŸ ve aktivetelere baz örnekler ÅŸunlardır: tırmanma, dalış, uçma, motor sporları, paraÅŸüt, hava trafik kontrolleri, portatif merdiven ya da iskelede çalışanlar, vinç ve ağır iÅŸ makinesi operatörleri, dalgıçlar, itfaiye ambulans gibi acil araç sürücüleri, itfaiyeciler, 7.5 ton üzeri büyük araç sürücüleri, yer altında çalışan madenciler, halka ait araçların sürücüleri(8 koltuktan az araçlar hariç), tren makinistleri
Yönlendirmeler: Ambulans Sürücüleri, Otobüs Sürücüleri, Tırmanma, DaÄŸcılık, Tırmanma merdivenleri, Portatif merdivenler, Cankurtaranlar, Sahil Güvenlik Acil Müdahale Araç Sürücüsü, Vinç Operatörü, Tehlikeli İşler, Derin Deniz Dalgıçları, Dalgıçlar, Acil Aramaya Cevap Veren Araç Sürücüleri, Tehlikeli Materyale Temas, İtfaiye Çalışanları, Yamaç ParaÅŸütü, Tehlikeli Aktivite ve Hobiler, Tehlikeli İş, Ağır Vasıta Sürücüsü, Ağır iÅŸ Makinesi Operatörü, Yüksekte Çalışanlar, Yeraltında Çalışanlar, Motor Sporları, DaÄŸcılık, ParaÅŸütçülük, Polis Aracı Kullananlar, Halk Taşıyıcılığında Sürücü Olanlar, Kaya Tırmanışı, İskelede Çalışanlar, Skuba Diving, Sky Diving,
TEMPORAL ARTERİT (*Dev Hücreli Arterit)
​
YaÅŸlıda, yeni baÅŸlayan, devamlı baÅŸ aÄŸrısı, grip benzeri yakınmalar, açıklanamayan halsizlik ve ateÅŸ yakınmalarıyla seyreden bir vaskülittir (damar duvarı iltihabıdır). Hastalık tek başına veya bazen (hastaların yarısında) polimiyaljia romatika (omuz ve kalça kuÅŸağında istirahatte oluÅŸan yaygın kas aÄŸrıları) ile birlikte olabilir. Polimiyaljia romatikalı hastaların, %5-15’i, dev hücreli arteritle birlikte görülür. Kalpten çıkan büyük atar damar aorta ve onun dallarını özellikle temporal arter tutulur. Bu nedenle hastalık temporal arterit adıyla da anılır.
​
TÜRKİYE: Kalıcı Red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Rehber Otoimmun hastalıklar baÅŸlığına yönlendiriyor.
Zorunluluk:
a) EÄŸer donör son 12 ay içinde hastalığı baskılamak için tedavi aldıysa kan bağışlayamaz.
b)Kardiyovaküsler sistem tutulumu olduysa kan bağışlayamaz.
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer donör; Artrit, Alopesi ya da kardiyovasküler sistemle baÄŸlantısı olmayan bir hastalık nedeniyle Metotreksat, Sulfasalazin ya da hidroksiklorin kullanıyorsa kan bağışlayabilir.
TENDİNİT
​
Tendinit veya bursit, genellikle omuz, dirsek, bilek, kalça, diz ve ayak bileÄŸini tutar. Genellikle aniden oluÅŸur ve ÅŸiddetli aÄŸrıya neden olabilir. Tendinit, genellikle tekrarlayan (aşırı ve hor) kötü kullanım sonucunda geliÅŸir. Özellikle erken tedavi edildiÄŸinde, çoÄŸunlukla kısa sürede iyileÅŸir; bazı kiÅŸilerde tekrarlayabilir veya (uzun süreli) kronik hal alabilir.
​
TÜRKİYE: Bilgi yok
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: EÄŸer sadece non steroid anti inflamatuar içiyorsa kan verebilir.
Yönlendirmeler: AÅŸil Tendiniti, Bursit, Karpal-Tunnel Sendromu, DonmuÅŸ Omuz, Golfçü DirseÄŸi, Tendonit, Tenisçi DirseÄŸi,
TETANOZ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 1. Etkilenen Bireyler:
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer immunglobulin ile tedavi edildiyse Immunglobulin Tedavisi kısmını okuyun.
-
Tamamen iyileÅŸmemiÅŸse
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer kiÅŸi tamamen iyileÅŸmiÅŸ ve immunglobulin tedavisine göre engel bir durum yoksa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
2. İmmunizasyon (Aşı)
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
a)Temasa baÄŸlı bir tetanoz riski varsa ya da tetanoz immunglobuliniyle pasif immunizasyon yapıldıysa ve üstünden 4 hafta geçmediyse
İsteğe Bağlı:
a) EÄŸer temas yok fakat profilaktik tetanoz toksoid immunizasyonu ya da tetanoz toksoid booster’ı yapıldıysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
b) EÄŸer tek doz anti-tetanoz immunglobulin(intra-musküler) yapıldıysa ve temasın üstünden 4 haftadan uzun süre geçtiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
TIBBİ ARAŞTIRMA
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Sizi red listesine sokabilecek tanı konulmamış bir durum nedeniyle tıbbi araştırma altındaysanız ya da yapılan testlerin sonucunu bekliyorsanız kan veremezsiniz.
İsteğe Bağlı: Eğer rutin bir araştırma altındaysa (serviks smear, mamogram gibi) eğer kişi kendini iyi hissediyorsa ve klinik olarak herhangi bir anormallik beklenmiyorsa ya da red listesinde olmayan bir durum nedeniyle rutin izlemdeyse(diabet gibi) kişi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Test sonucu bekleme, Meme yumrusu sonucu bekleme, AraÅŸtırma, AraÅŸtırma sonucu bekleme, Lumbar Puncture, MRI Çekimi,
​
TİROİT HASTALIKLARI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Kabul Edin: Benign tiroid bozukluk hastıkları(ötiroid oldukları sürece) kan verebilirler
-
Asemptomatik Guatr
-
Viral tiroidit öyküsü
-
Otoimmun hipotiroidi
Reddedin:
-
Tiroid hastalığı nedeniyle araştırma altındaysanız
-
Hiper ya da hipotirodik iseniz (*Tiroid fonksiyon testleriniz normal deÄŸilse diyebiliriz)
-
Malignant tiroid tümörü öyküsü varsa (Ayrıca malignant hastalıklara bakınız)
Kalıcı Olarak Reddedin:
-
Graves hastalığına bağlı tirotoksikoz
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
Amerikan Kızıl Hacı: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer araştırma altındaysa
-
Malignant ise
-
Radioaktif iodine tedavisinin üstünden 6 aydan kısa süre geçtiyse
-
Anti-tiroid tedavisinin durdurulmasının üstünden 24 aydan kısa süre geçtiyse
-
Tiroid replasman tedavisi baÅŸlayalı 8 haftadan kısa süre olduysa
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer stabil, idame tiroid replasman tedavisi(tiroksin) yapılıyorsa ve ilaç dozları son 4 hafta içinde deÄŸiÅŸmediyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Anti-Tiroid tabletler, Tiroid hastalığı için beta blokör kullanımı, Graves Hastalığı, Guatr, Hashimato Hastalığı,Hipertiroidizm, Hipotiroidizm, Miksödem, Aşırı aktif Tiroid, Tiroid Hastalıkları, Tiroidektomi - Hipertiroidzm için, Tirotoksikoz, Tiroksin, Az aktif Tiroid,
TOKSOPLAZMA
​
Toxoplazma gondii bir parazit olup; taÅŸizoit, bradizoit ve sporozoit adı verilen üç formda yaÅŸamını sürdürebilmektedir. Parazit gebe kadınlara çiÄŸ veya iyi piÅŸmemiÅŸ et ve kedi pisliÄŸinin bulaÅŸtığı toprak ve sudan bulaÅŸabilmektedir.
EriÅŸkinlerde enfeksiyon genellikle belirti vermemekte, ancak parazitlerin kana karışması ile plasentada enfeksiyona yol açabilmekte ve buradan da bebeÄŸe bulaÅŸabilmektedir. Bebekteki enfeksiyon baÅŸlangıçta bütün organlara yayılmakta, daha sonra karın içi organlardan temizlenmekle birlikte, sinir sisteminde yaÅŸamına devam edebilmektedir.
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸmeden ve tedavinin tamamlanmasından sonra en az 6 ay
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Klinik iyileÅŸmenin üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Tam iyileÅŸmenin üstünden 6 ay geçmesi gerekir.
​
TROMBOSİTOZ
​
Trombositoz kanda trombositlerin yüksek olması durumudur. Trombositoz, esansiyel (primer) veya reaktif (sekonder) ÅŸekilde ortaya çıkabilir. Genellikle semptomsuz olmasına raÄŸmen, bazı hastalarda trombozise dönüÅŸebilir. İnsanda, normal trombosit (platelet) deÄŸeri 1mm³'te 150.000-450.000 (150-400 x 10^9 / 1L) arasıdır. Bu aralıklardan bir sapma kesin hastalık olduÄŸu anlamına gelmez. Fakat, bir milimetreküpte 750.000'den fazla ise ve bilhassa 1.000.000 dan fazla ise hastanın incelemeye alınması gerekir.
​
TÜRKİYE: Trombosit sayısı 450X109/L üzerinde ise altta yatan neden belli olana ve trombosit sayısı 450X109/L altına düÅŸene kadar kan bağışı kabul edilmez.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kan bağışlayamaz.
Ek bilgi: Platelet sayısı 500'ün üzerinde ise tekrar edilmelidir. EÄŸer kalıcı olarak böyle ise donör kabul edilmemeli ve araÅŸtırma için uzmana yönlendirilmelidir. Yüksek platelet sayısı malignensi ya da demir eksikliÄŸi gibi bir çok hastalıkla iliÅŸkili olabilir. Bu kiÅŸilerde aşırı morarma ve anormal pıhtılaÅŸma olabilir.
TROPİKAL VİRÜSLER / SİVRİSİNEK KAYNAKLI VİRÜSLER
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Batı Nil Virüsü ve Dengue ve Chikungunya Virüsleri olarak iki baÅŸlık altında incelenmiÅŸ. Batı Nil Virüsüyle ilgili yazılanları kendi baÅŸlığında bulabilirsiniz. Burada Dang(Dengue) ve Chikungunya Virüs baÅŸlığında yazanları aktaracağız.
-
Endemik Bölgeler
Dang ya da chikungunya virüsü ile ilgili geçmiÅŸ hikayeleri olan kiÅŸiler enfeksiyondan tamamen iyilÅŸeip üstünden 6 ay geçene kadar kan veremezler.
-
Non-Endemik Bölgeler
Dengue ya da chikungunya endemik bölgeyi ziyaret eden kiÅŸiler endemik bölge ziyaretinin üstünden 28 gün geçene kadar kan veremezler.
Endemik Bölge ziyaretinden sonra ya da ziyaret sırasında ateÅŸli hastalığı olan kiÅŸiler enfeksiyonun tamamen geçmesinin üstünden 6 ay geçene kadar kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Batı Nil Virüsü(inkübasyon 2-14 gün), Chikungunya Virüsü((inkübasyon 1-12 gün), Dengue Virüsü(inkübasyon 5-6 gün) ve Zika Virüsünün(inkübasyon 3-12 gün) risk olarak görüldüÄŸü yerlerden dönüÅŸün üstünden 28 gün geçmesi gerekir. EÄŸer kiÅŸi hasta olduysa tüm semptomların iyileÅŸmesinin üstünden 120 gün geçmesi gerekir.
Tropikal enfeksiyonlar diye ayrı bir kısım var orada ise tropikal bölgeden dönüÅŸün üstünden eÄŸer açıklanamayan bir ateÅŸ ya da hastalık yoksa 6 ay geçmesi gerekir deniyor.
AMERİKAN KIZIL HACI: Zika virüsünün semptomlarının tamamen bitiminin üstünden 120 gün geçtikten sonra kan verilebilir.
İNGİLTERE: Tropikal Virüs Endemik Bölge haritasını Yurtdışı Ziyaretleri kısmında bulabilirsiniz.
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Tropikal virüs Risk Endemik Bölgesinden döneli 6 aydan kısa süre olduysa ve donör orada ya da ülkeye döndükten sonra chukungunya, dang ya da zika tanısı almışsa
-
Tropikal virüs Risk Endemik Bölgesinden döneli 6 aydan kısa süre olduysa ve donörün orada ya da ülkeye döndükten sonra chukungunya, dang ya da zika enfeksiyonlarını düÅŸündüren semptomları olduysa
-
DiÄŸer duurumlar için; Tropikal Virüs Risk Endemik bölgeyi ziyaretinden 4 haftadan kısa süre geçtiyse
-
Son 28 gün içlnde Zika virüsü ile enfekte olmuÅŸ bir kiÅŸiyle cinsel iliÅŸkide bulunanlar(cinsel iliÅŸkiden önceki 6 ay içinde tanı alması gerek)
İsteÄŸe BaÄŸlı: Bütün donörler riskli bölge ziyaretinden veya semptomların tamamen kaybolmasından 6 ay sonra kan verebilirler. Bu süre eÄŸer kiÅŸinin herhangi bir semptomu ya da enfeksiyona dair herhangi bir kanıt yoksa 4 haftaya düÅŸürülebilir.
Yönlendirmeler: Chik V, Chikungunya Virüsü, Dengue AteÅŸi(Dang Humması), Zika
TROMBOZİS
​
TÜRKİYE: bkz. Arteryel Tromboz, Venöz tromboz(tekrarlayan)
DSÖ REHBERİ: Kabul edin:
- EÄŸer trombofilik bir durum yaÅŸadı fakat trombotik epizod öyküsü yok ve antikoagülan tedavi görmüyorsa
- Sadece bir kez derin ven tromboz epizodu ya da neden meydana geldiÄŸ ortaya konan pulmoner emboli, eÄŸer tamamen iyileÅŸmiÅŸse ve antikoagülen tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kabul edin.
-Son 12 ayda sadece bi kez olan tromboflebit epizodu ve kiÅŸinin kendini tamamen kendini iyi hissetmesi ve tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kan verebilirler.
Kalıcı red:
-İki ya da daha tedavi gerektiren fazla venöz tromboz epizodu
-Aksiller ven trombozu ya da üst ekstremiteyi etkileyen tromboflebit
-Son 12 ay içinde iki ya da daha fazla tromboflebit epizodu kalıcı red.
-Geçici serebral iskemik öyküsü olan ya da felç geçirenler(kısaca serebral emboli öyküsü olan diyebiliriz) kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Arteryel trombozis veya rekürren venöz trombozisi olanlar kan veremezler.
AMERİKAN KIZIL HACI: Sitede bilgi yok. Paho rehberine göre; arteryel trombozis veya rekürren venöz trombozisi olanlar kan veremezler.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Ateroskleroza bağlı (koroner tromboz)
-
Aksiller ven tromboz öyküsü
-
İki ya da daha fazla tedavi gerektiren tromboz geçmiÅŸi öyküsü
-
Antikoagülan tedavinin üstünden 7 gün geçmediyse
-
Trombofilisi olan ve bir ya da daha fazla tromboz epizod hikayesi olanlar
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer ilk kez derin ven trombozu, retinal ven trombozu ya da pulmboner emboli olduysa ve olma nedenleri tek baÅŸlarına red nedeni deÄŸilse antikoagülan tedavinin üstünden 7 gün geçtikten sonra kiÅŸi kan verebilir.
b) EÄŸer potansiyel donör trombofilik taşıyıcısıysa; antikoagülan tedavi altında deÄŸil ve hiç tromboz öyküsü olmadıysa kiÅŸi kan verebilir.
Ek Bilgi: Açıklanamayan trombozis; artmış ateroskleroz riski, malignensi ve thrombofili ile iliÅŸkili olabilir. Kan bağışı eÄŸer altta yatan bir neden varsa kiÅŸiyi trombozis geçirmeye daha yatkın yapar.
Yönlendirmeler: Trombozise neden olan Antifosfolipid Sendromu, Antitrombin III eksikliÄŸi, Arteryel Tromboz(Arteryel Trombozis), Aksiller Ven Trombozu, Kan Pıhtısı, Derin Ven Trombozu, DVT, Trombozo neden olan Hughes Sendromu, PE, Protein C EksikliÄŸi, Protein S EksikliÄŸi, Pulmoner Embolizm, Retinal Ven Trombozu, Trombofili
TÜBERKÜLOZ (*Verem)
​
Tüberküloz (verem) hastalığı, "Mycobacterium Tuberculosis" adı verilen bir mikrobun bulaÅŸmasıyla ortaya çıkan bakteriyel ve bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Birden fazla organda etki edebilen Tüberküloz, ağırlıklı olarak akciÄŸer ve akciÄŸerlere ait lenflerde yer edinir. Öksürük, hapşırık veya bu tarz etkileÅŸimlerle havaya damla yoluyla saçılır ve havada asılı kalan mikropların solunulmasıyla veya vücuda nüfuz etmesiyle baÅŸka bir kiÅŸiye bulaşır. Tüberküloz, kan dolaşım sistemine zarar verir ve bu ÅŸekilde hastalığın ilerlemesi halinde, Tüberküloz hastası olan kiÅŸi parlak renkte kan tükürebilir.
​
TÜRKİYE: Tam iyileÅŸmeden ve tedavinin tamamlanmasından sonra en az 2 yıl
DSÖ REHBERİ: Tüberkülozun transfüzyon-transmiyon ile geçiÅŸine dair herhangi bir yayın bulunmamaktadır. Reddedin: a) Tüberkülozlu kiÅŸiler tam iyileÅŸmenin üstünden 2 yıl geçtikten sonra kan verebilirler.
b) Tüberkülozlu bireylerle teması olan kiÅŸiler incelenene ve enfeksiyona dair herhangi bir bulgu olmadığı kanıtlanana kadar kan veremezler.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Tam iyileşmeden ve tedavinin tamamlanmasından sonra en az 2 yıl
AMERİKAN KIZIL HACI: EÄŸer aktif tüberkülozunuz varsa ya da aktif tüberküloz nedeniyle tedavi alıyorsanız kan veremezsiniz. EÄŸer pozitif deri ya da kan testiniz var fakat aktif tüberkülozunuz yok ve antibiyotik kullanmıyorsanız kan verebilirsiniz. EÄŸer pozitif deri ya da kan testi sonucunda tüberküloz tedavisi için antibiyotik kullanıyorsanız kan vermek için tedavinin tamamen bitmesini bekleyin.
İNGİLTERE: Tam iyileÅŸmeden ve tedavinin tamamlanmasından sonra en az 2 yıl geçmesi gerekir. EÄŸer donör takip altındaysa yine kan veremez. Tüberkülozlu bireylerle teması olan kiÅŸiler incelenene ve enfeksiyona dair herhangi bir bulgu olmadığı kanıtlanana kadar kan veremezler. EÄŸer temasta bulunan kiÅŸiye incelemeye gerek olmadığı bir uzman tarafından söylendiyse kiÅŸi kan verebilir.
TÜBERKÜLOZ PPD TESTİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Eğer gelecekte bir araştırma ve tedavi planlandıysa kişi kan bağışlayamaz.
Yönlendirmeler: Heaf Test, PPD testi, Tuberkülin PPD Testi, Mantoux testi,
UYKU APNESİ
​​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Uyku apnesi olan kişiler kan bağışlayamazlar.
İsteğe Bağlı: Eğer CPAP tedavisi ile asemptomatik ise kişi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Tedavi edilmeyen uyku apnesi, kiÅŸinin gün içinde uykulu hissetmesine, konsantrasyon güçlüÄŸüne neden olabilir.Bu durum da kaza riskini arttırmaktadır. CPAP ile tedavi bu problemleri önleyebilir.
Yönlendirmeler: CPAP,
​
​
UYKUSUZ OLMAK
​
TÜRKİYE: Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Bilgi yok
​
UYUÅžTURUCU KULLANILDIÄžINA(I.M/I.V YASADIÅžI) DAİR KUUVETLİ BİLGİ/ÅžÜPHE
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. (Sorulması gereken sorulada var)
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
​
ÜLSERATİF KOLİT
​
İnflamatuvar bağırsak hastalıkları, nedenleri henüz tam olarak bilinmeyen, çevresel ve kalıtsal faktörlerin birlikte rol oynadığı, sıklıkla genç yaÅŸlarda ortaya çıkan hastalıkları kapsar. Bu hastalıklardan birisi de ülseratif kolittir. AteÅŸ, karın aÄŸrısı, ishal, kanama gibi bulgularla ortaya çıkan ülseratif kolitte kalın bağırsağın iç yüzündeki tabaka iltihaplanmıştır. Kalın bağırsağın çeÅŸitli yerleri tutulmakla birlikte, en sık rektum (anüse en yakın kısım) tutulur. Hastalığın ÅŸiddeti kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸir. Ülseratif kolitin alevlenme ve iyileÅŸme dönemleri vardır. Bulaşıcı deÄŸildir. İnsandan insana ya da ortak eÅŸyaların kullanımıyla bulaÅŸması gibi bir durum söz konusu deÄŸildir. Genelde 20’li yaÅŸlarda ortaya çıkan ülseratif kolit mutlaka ciddiye alınmalıdır ve tedavi edilmelidir. Kalın bağırsakta yaralar meydana getirerek kanama ve vücut sıvılarında kayıba yol açar.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok. (Sorulması gereken sorulada var)
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kalıcı red.
Ek Bilgi: Ülseratif kolit ve Crohn'un kan verememesinin nedeni hastalıkların tam olarak anlaşılmaması ve enfeksiyon taşıma ihtimalleridir. Hastalığın yol açtığı lezyonlar, kan damarlarına bakteri giriÅŸi riskini arttırdığından ve bağış yapılmış materyalde bakteri olması tehlikeyi katladığından dolayı bağış yapamazlar.
VARİKOZE VENLER (VARİS)
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Aktif enflamasyon varsa
-
Trombozis varsa
-
Ülserasyon varsa
-
Bir hafta içinde enjeksiyon yaptırdıysa
İsteÄŸe BaÄŸlı: Üsttekiler geçerli deÄŸil ve kiÅŸi kendini iyi hissediyorsa kan baÄŸÅŸlayabilir.
​
​VENÖZ TROMBOZ (TEKRARLAYAN)
​
Toplardamar, tüm vücutta kirli kanı geri getiren bir sistemdir. Ayaklardaki toplardamarlar da; içindeki kapakçıkların kapanmasıyla, yer çekimine karşı çalışarak kalbe kanı geri getirmektedir. İşte bu kapakçıkların geriye kaçırması venöz tromboz yetmezliÄŸine neden oluyor. Venöz tromboz; bacaktaki toplardamarlarda pıhtı oluÅŸmasıdır. Bacaklarda yüzeyde olan toplardamarların balonlaÅŸmasına varis, içeride olanların balonlaÅŸmasına venöz yetmezlik, içeride küçük bir pıhtının kapakçığa oturup ana toplardamarı tıkmasına ise derin venöz tromboz denir.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kabul edin:
- EÄŸer trombofilik bir durum yaÅŸadı fakat trombotik epizod öyküsü yok ve antikoagülan tedavi görmüyorsa
- Sadece bir kez derin ven tromboz epizodu ya da neden meydana geldiÄŸ ortaya konan pulmoner emboli, eÄŸer tamamen iyileÅŸmiÅŸse ve antikoagülen tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kabul edin.
-Son 12 ayda sadece bi kez olan tromboflebit epizodu ve kiÅŸinin kendini tamamen kendini iyi hissetmesi ve tedavinin üstünden 7 gün geçtiyse kan verebilirler.
Kalıcı red:
-İki ya da daha tedavi gerektiren fazla venöz tromboz epizodu
-Aksiller ven trombozu ya da üst ekstremiteyi etkileyen tromboflebit
-Son 12 ay içinde iki ya da daha fazla tromboflebit epizodu kalıcı red.
-Geçici serebral iskemik öyküsü olan ya da felç geçirenler(kısaca serebral emboli öyküsü olan diyebiliriz) kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Trombozu aşağıdaki nedenlerden dolayı olanlar kan bağışlayamaz
a) Ateroskleroza bağlı (koroner tromboz)
b) Aksiller ven tromboz öyküsü
c) İki ya da daha fazla tedavi gerektiren tromboz geçmiÅŸi öyküsü
d) Antikoagülan tedavinin üstünden 7 gün geçmediyse
e) Trombofilisi olan ve bir ya da daha fazla tromboz epizod hikayesi olanlar
İsteğe bağlı:
a) EÄŸer ilk kez derin ven trombozu, retinal ven trombozu ya da pulmboner emboli olduysa ve olma nedenleri tek baÅŸlarına red nedeni deÄŸilse antikoagülan tedavinin üstünden 7 gün geçtikten sonra kiÅŸi kan verebilir.
b) EÄŸer potansiyel donör trombofilik taşıyıcısıysa; antikoagülan tedavi altından deÄŸil ve hiç tromboz öyküsü olmadıysa kiÅŸi kan verebilir.
​VERTİGO
​
Vertigo; Latince "dönmek" fiilinden gelir ve denge sisteminde yaÅŸanan bir sorun nedeniyle meydana gelen baÅŸ dönmesidir. Vertigo'yu hastalar, etrafın kendi çevresinde veya kendisinin etraftakilerin çevresinde dönmesi olarak tarif ederler. EÄŸer dönme olmadan, sadece bir sersemlik varsa, bunu Vertigo'dan çok dizziness (sersemlik) olarak tanımlamak daha doÄŸru olacaktır.
​
TÜRKİYE: Bilgi yok
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer baÅŸ dönmesi nöbeti yaşıyorsa kiÅŸi kan veremez. (Experiencing dizzy spells.)
İsteÄŸe baÄŸlı: EÄŸer donör Meniere hastasıysa, kendini tamamen iyi hissediyorsa atakları önlemek için tedavi altında olsa dahi kan verebilir.
Yönlendirmeler: Vertigoya yol açan Akustik Nörinom, Ani baÅŸ dönmesi - Vertigo, Vestibular Schwannoma,
VİTAMİN VE DİĞER BESİN DESTEKLERİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: EÄŸer reçete edilmiÅŸ ilaç bir eksikliÄŸi tedavi etmek için ise ilacı kullanan kiÅŸi kan bağışlayamaz.
İsteğe Bağlı:
-
EÄŸer eksikliÄŸi tedavi etmek deÄŸil de rekürrensi(hastalığın tekrarını) önlemek için ilaç kullanılıyorsa kiÅŸi kan bağışlayabilir. (pernisyoz anemisi olan kiÅŸilerin b12 vitamini kullanması ya da folat eksikliÄŸi olanların folik asit kullanması gibi)
-
Kişi kendi kendine oral vitamin ya da besin desteği alıyorsa kan bağışlayabilir.
-
Eğer D vitamini eksikliği riski nedeniyle Vitamin D desteği alıyorsa kişi kan bağışlayabilir.
Ek Bilgi: Osteopeni tedavisi ya da önlemesi için D Vitamini desteÄŸi hariç Vitamin ya da diÄŸer nutrisyonel eksikler için tedavi altında olan kiÅŸiler hemoglobin testini geçseler dahi kan veremezler. Tedavi tamamlandıktan sonra eÄŸer kiÅŸi idame tedaviye ihtiyaç duysa dahi kiÅŸi kan bağışlayabilir ya da tedavi ihtiyacı duyduÄŸu altta yatan neden dolayısıyla reddedilir. Örnek vermek gerekirse pernisyöz anemisi(vitamin b12 eksikliÄŸi) olan bir kiÅŸi anemisi tamamen düzelene kadar kan bağışlayamaz. Fakat tamamen iyileÅŸtikten sonra rekürrensi önlemek için idame tedavi alsa dahi kan bağışlayabilir.
Vitamin ve diÄŸer nutrisyonel destekler çoÄŸu zaman bir eksikliÄŸi önlemek için reçete edilir. Örnek vermek gerekirse çölyak ya da gebe kalmak isteyen bir kiÅŸi gibi. Altta yatan nedenin bağışa engel olmadığı tespit edilirse, kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Balık yağı, Glukozamin, Vitamin ve DiÄŸer Nutrisyonel Destek,
VİRAL HEMORAJİK ATEŞ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Ebola Hastalığı geçmiÅŸi olanlar hiç bir zaman kan veremezler.
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Etkilenen bireyler kan bağışlayamazlar.
-
Endemik bölgeye ziyaretin üstünden 6 aydan kısa süre geçenler
-
Etkilenen bireyle temasın üstünden 6 aydan kısa süre geçenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer son temasın üstünden 6 aydan uzun süre geçtiyse, araÅŸtırmalar tamamlanmışsa ya da endemik bölgeden ülkeye dönüÅŸün üstünden 6 aydan uzun süre geçtiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Kırım-Kongo Kanamalı AteÅŸi, Ebola Enfeksiyonu, Ebola ile Temas, Marburg AteÅŸi - Enfeksiyon,
VON WİLLEBRAND HASTALIĞI
​
Von Willebrand hastalığı (VWD) bir kanama bozukluÄŸudur. Kanınızın pıhtılaÅŸma yeteneÄŸini etkiler. Kanınız pıhtılaÅŸmazsa, bir yaralanma sonrasında ağır ve durdurulması güç kanamanız olabilir. Kanama iç organlarınızda hasar oluÅŸturabilir ve nadir olmakla birlikte ölüme bile neden olabilir. VW hastalığında ya kanınızda belli bir proteinin düzeyi düÅŸüktür ya da bu protein olması gerektiÄŸi gibi iÅŸ görmemektedir. Bu protein von Willebrand faktörü olarak adlandırılır ve kan pıhtılaÅŸmasına yardımcı olur. Normal koÅŸullarda kan damarlarınızdan biri yaralandığında kanamanız baÅŸlar. Trombosit adı verilen küçük kan hücresi parçacıkları kan damarındaki deliÄŸi kapatmak ve kanamayı durdurmak için bir araya gelir. Von Willebrand faktörü trombositlerin bir araya gelmesine ve bir kan pıhtısı oluÅŸturmasına yardımcı olan bir zamk iÅŸlevi görür. Von Willebrand faktörü, kan pıhtılaÅŸmasında yardımcı diÄŸer önemli bir protein olan VIII. pıhtılaÅŸma faktörünün de taşır. Faktör VIII, baÅŸka bir pıhtılaÅŸma bozukluÄŸu olan hemofili durumunda inaktif olan ya da bulunmayan bir proteindir. VWD hemofiliye göre daha yaygın ve genellikle daha hafiftir. Aslında, VWD tüm kalıtsal kanama bozuklukları içinde en yaygın olandır. Yaklaşık 100 ilâ 1000 kiÅŸide 1 vaka oranında ortaya çıkmaktadır. Hemofili yalnızca erkekleri etkilerken, VWD hem erkekleri hem de kadınları etkiler.
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok.
İNGİLTERE: Kanama bozukluklarına yönlendiriliyor. Burada yazılanlar ise ikiye ayrılmış.
1) Etkilenen KiÅŸiler
Zorunluluk:
a) Kan ve kan ürünü ile tedavi oluyorsanız kan veremezsiniz.
b) Aşırı kanama ya da morarma öykünüz varsa
İsteÄŸe baÄŸlı: Kanama bozuklukları kesinlikle bağışa engel denemez. Yetkili kiÅŸimiz Hematoloji Uzmanı ile görüÅŸüp karar verebilir.
2) Kan ve Kan ürünü Alan(Faktörler) KiÅŸilerin Aile Üyeleri, Cinsel Partnerleri ve Bakıcıları
Zorunluluk:
a) Kan ve kan ürünü alan kiÅŸilerin geçmiÅŸ ya da ÅŸu anki cinsel partnerleri kan veremezler.
b) PıhtılaÅŸma faktörü ya da kan teması ile inokülasyon yaralanması geçiren kiÅŸiler en az 12 ay beklemeden kan veremezler.
c) Kişi eğer hastalıktan etkilenmiş olarak teşhis edildiyse
İsteğe bağlı:
a) Son cinsel temasın üstünden 12 ay geçtiyse kiÅŸi kan bağışlayabilir
b) 4 ay geçtikten sonra eÄŸer valide edilmiÅŸ bir HB core antibody'si negatif ise kiÅŸi kan verebilir.
​
VÜCUT AÄžIRLIÄžI
​
TÜRKİYE: çift eritrosit aferezi için vücut ağırlığının 70 kg'dan az olması: 1 AY Geçici Red
Vücut ağırlığı: vücut ağırlığının 50 kg'dan az olması: 1 ay Geçici Red
Vücut ağırlığının düÅŸük olması: Bağışçı reaksiyonu ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: * Minumum vücut ağırlığına karar vermek için popülasyonun ortalama ağırlığı göz önüne alınmalıdır. Popülasyon genel olarak 50 ve 45 kg'ın altındaysa bağışta alınacak kanın volümü azaltılabilir. Fakat kan toplama torbasının ve antikoagülanların mutlaka toplanacak volüm kadar ayarlanması gerekmektedir.
* Tam kan bağışı için 45 kilo olanlar 350 ml ± 10% ve 50 kg olanlar 450 ml ± 10% kan bağışlayabilir.
*Aferez ve plazma donasyonu için bağışcının en az 50 kg olması gerekir.
*Çift eritrosit aferezi için kiÅŸinin tahmini kan volümü 5 litreden fazla olmalıdır bu da obez olmayan kiÅŸilerde 70 kilodan fazla olmasına denk gelir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kan bağışı yapabilmek için kiÅŸinin en az 50 kg olması gerekir.
AMERİKAN KIZIL HACI: 110 pounddan(49.89516kg) fazla olmanız gerekir.
İNGİLTERE: Zorunluluk:
a) 65 kg altı kan veremez
b) EÄŸer donasyon koltuÄŸuna çıkmakta zorluk çekecek kadar kilosu varsa kiÅŸi kan bağışlayamaz
c) Venöz giriÅŸi çok zor ise( damar uygunsuzluuÄŸu)
d) Donasyon koltuÄŸunun güvenli ağırlık sınırı aşıldıysa kiÅŸi kan veremez
e) Çift eritrosit aferezi için en az 70 kg olması gerekir.
İsteğe bağlı:
a) Eğer erkek ve 50 kilodan fazlaysa kişi kan bağışlayabilir.
b) EÄŸer kadın ve 20 yaşından büyük ve 50 kilodan fazlaysa kiÅŸi kan bağışlayabilir.
c) EÄŸer kadın ve 20 yaşından küçük ise fakat tahmini kan hacmi 3500ml ya da daha fazla ise(tabloya bakın) kiÅŸikan bağışlayabilir.
d) Anti-obezite ilaçları bağışa engel deÄŸildir.
Ek Bilgi: Herhangi bir donasyon iÅŸleminde hiç bir donör tahmini kan hacminin %15'inden fazlasını kaybetmemelidir.
​Yönlendirmeler: Anti-obezite ilaçlar, diet ilaçları, Donör ağırlığı, Obezite,
VÜCUT ISISI: 37.5 SANTİGRAD DERECEDEN YÜKSEK OLMASI
​
TÜRKİYE: Nedene göre süre verilmelidir
DSÖ REHBERİ: 37.6 dereceden düÅŸük olmalıdır.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: 99.5 F'u(37.5 C) üstünde ise kan bağışayamaz
İNGİLTERE: Vücut ısısı: 37,8 santigrad dereceden yüksek ise en az 2 hafta beklemek gerekir.
YILAN ISIRIÄžI
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Bilgi yok.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Tamamen iyileÅŸene kadar kan veremezler.
​YÜKSEK ATEÅž (PİREKSİ)
​
TÜRKİYE: Nedene göre süre verilmelidir
DSÖ REHBERİ: EÄŸer ateÅŸ non-spesifik bir nedene baÄŸlı ise tam iyileÅŸmenin üstünden 14 gün geçene kadar reddedin.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 38.5 ateÅŸin üstü, grip benzeri hastalık: Semptomların bitiminin üstünden 2 hafta geçmelidir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: 37.8 C’ ya da 100 F’den yüksek vücut sıcaklığıdır.
1. Malarya İle Ziyaret ile İlişkili Değilse
Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
AteÅŸ epizodunun üstünden 2 haftadan kısa süre geçenler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer kiÅŸide genel bir nezle ya da üst solunum yolu enfeksiyonu(influenza olmaması ÅŸartıyla) nedeniyle ateÅŸ olduysa donör ÅŸu an iyileÅŸmiÅŸ ya da iyileÅŸme evresindeyse kiÅŸi kan bağışlayabilir
2. Malarya ile Ziyaret ile İlişkili İse: Malarya başlığına bakın.
​
XENOTRANSPLANT ALICILARI
​
TÜRKİYE: Kalıcı red.
DSÖ REHBERİ: Kalıcı red.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Kalıcı red..
AMERİKAN KIZIL HACI: Kalıcı red. (Yaşamayan hayvan dokusu ise kemik, tendon, kalp kapağı gibi verebilir)
İNGİLTERE: Alıcıları da ÅŸu an ya da geçmiÅŸteki cinsel partnerleri de kalıcı red.
Ek Bilgi: Pelvisoft, Bio-Oss, Bio-Gide ve Surgibone xenotransplantasyon ürünü olarak düÅŸünülmez.
​Yönlendirmeler: Aselüler domuz kollajen matrix nakli, Bio-Gide - Xenotransplantasyon, Heterograft, İnsan Dışı Organ Perfüzyonu, Pelvisoft, Surgibone, Xenograft,
YARALAR, AÄžIZ VE DERİ ÜLSERLERİ
​
TÜRKİYE: Bilgi yok.
DSÖ REHBERİ: Yanık tam iyileÅŸtikten sonra kan bağışlayabilir.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: Bilgi yok.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bilgi yok
İNGİLTERE: Zorunluluk: Aşağıdaki kişiler kan bağışlayamazlar:
-
Enfekte olmuÅŸ yara, deri ülseri, ağız ülseri olan kiÅŸiler
İsteÄŸe BaÄŸlı: EÄŸer kiÅŸinin yarası enfekte olmamışsa ya da küçük enfekte olmayan aftöz ülser ise kiÅŸi kan bağışlayabilir.
Yönlendirmeler: Yanıklar, Enfekte olmuÅŸ yara, Ağız Ülserleri, Basınç(Yatak) Yaraları, Ülser - Deri/Ağız, Varikoz Ülser,
YAÅž
​
TÜRKİYE: 18 yaşının dolmamış olması: 18 yaşın dolmasına kadar
61 yaşından gün almış kiÅŸinin ilk kez kan bağışı yapma talebi: Sürekli
65 yaÅŸ üstü düzenli bağışçının yılda 1 kezden sık bağış talebi: Son bağıştan sonra en az 12 ay
66 yaşından gün almış düzenli olmayan bağışçı: Sürekli
70 yaşından gün almış düzenli bağışçı: Sürekli
DüÅŸük yaÅŸ (20 yaÅŸ ve altındakiler): Reaksiyon ÅŸüphesi durumunda risk faktörlerinden biri olarak deÄŸerlendirilebilir. Uygun süre reddedilir.
DSÖ REHBERİ: Genellikle alt yaÅŸ sınırı 18'dir.
16-17 yaşındakilerden eÄŸer kan alınıyorsa öneriler ÅŸunlardır.
- Ebeveyn izni ve işlem, risk ve yararları hakkında ebeveynlere bilgi verilmesi ve bunun hakkında yazı alınması gerekir.
- 18 yaş altında reaksiyon riskinin fazla olduğu belirtilmelidir.
- Adolesanlarda demir ihtiyacı daha fazla olduÄŸundan demir durumuna göre sıklık düzenlenmelidir.
Üst yaÅŸa dair herhangi bir sınır yoktur popülasyonun saÄŸlık yaÅŸam beklentisine bakılır.
-Genellikle kan bağışı için üst yaÅŸ sınırı 65 yaÅŸtır.
- İlk bağışcılar için 60 yaşından büyükler düzenli bağışcılar için 65 yaşından büyükler doktorun sorumluluÄŸunda kan verebilir.
- 60 yaşından büyük ilk bağışcıların donasyonunda mutlaka doktor bulunmalıdır.
AVRUPA BİRLİĞİ REHBERİ: 18-65 yaÅŸ arası kan verebilir. 60 yaşın üzerindeki ilk bağışcıların donasyonları sorumlu doktorun takdirindedir. Bazı ülkelerde eÄŸer yasalar izin veriyorsa 17 yaşında kan verilmeye baÅŸlanabilir. 65 yaÅŸ üstü bağışcılar doktorun takdiriyle yılda bir kez kan verebilir.
AMERİKAN KIZIL HACI: Bağış için en az 17 yaşında olmanız, 16 yaşında iseniz ebeveyn kontrolüyle eÄŸer eyalet yasaları izin veriyorsa kan verebilirsiniz. Üst yaÅŸ sınırı yoktur, eÄŸer kendinizi iyi hissediyor ve günlük aktivitelerinizde herhangi bir kısıtlama ya da limit yoksa kan verebilirsiniz.
İNGİLTERE: a) 17 yaşından küçükseniz kan veremezsiniz.
b) 66 yaşından gün alanlar eÄŸer ilk kez kan bağışlıyorsa kan veremezler
c) EÄŸer düzenli bağışcı iseniz 70 yaşından gün almamanız gerekir.